
Quận 8 là địa bàn đứng đầu TPHCM về số lượng nhà lụp xụp, tạm bợ ven, trên kênh rạch với khoảng 11.000 căn. Chính tồn tại này đã làm hạn chế lợi thế về địa hình sông nước trên bến dưới thuyền của quận và còn có nguy cơ biến quận trở thành khu ổ chuột lớn nhất TP. Vì thế, Đảng bộ quận 8 xác định đẩy mạnh tiến độ thực hiện chương trình chỉnh trang đô thị, di dời, tái định cư (TĐC) nhà lụp xụp ven và trên kênh rạch là mục tiêu trọng điểm trong nhiệm kỳ 2010-2015.

Nhà ở hai bên kênh rạch tại quận 8 đã được chỉnh trang. Ảnh: Đức Trí
Ngổn ngang bài toán di dời
Hiện trên địa bàn có khoảng 11.000 căn nhà rộng từ 10-40m² lụp xụp, tạm bợ án ngữ chủ yếu ven các kênh Tàu Hủ - Lò Gốm, kênh Đôi... Trong đó, riêng rạch Ụ Cây (phường 9, 10 và 11), nơi có tới 2.552 căn nhà tạm là nơi trú ngụ của hơn 13.700 con người. Ngoài khu vực xóm Đầm (phường 10), các dự án chỉnh trang đô thị ở các khu vực khác đều còn dở dang.
Theo chương trình chỉnh trang đô thị, việc giải tỏa, di dời toàn bộ số nhà lụp xụp trên được chia làm 3 giai đoạn. Giai đoạn 1, đến năm 2010, giải tỏa 2.611 căn nhà; giai đoạn 2, từ 2010 - 2012, tiếp tục giải tỏa và di dời 2.473 căn nhà nằm nửa trên bờ, nửa dưới kênh rạch; giai đoạn 3 từ năm 2012 - 2015, giải tỏa trên 5.500 căn nhà, khu đất còn lại dọc bờ Nam kênh Đôi, bờ Tây rạch Xóm Củi...
Làm được điều đó phải giải quyết được nguồn vốn cho công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, tạo quỹ đất trong giai đoạn đầu để phục vụ các giai đoạn tiếp theo. Nhiều giải pháp đã được đưa ra như kêu gọi đầu tư nhưng nhiều nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, sau khi tính toán về hiệu quả kinh tế, cứ đến rồi lại đi bởi khó bố trí TĐC cho lượng nhà quá lớn trên. Giải tỏa, di dời nhà trên kênh rạch vẫn là bài toán làm đau đầu lãnh đạo quận 8.
“Điểm sáng” rạch Ụ Cây
Trong nhiệm kỳ 2005-2010, tổng doanh thu dịch vụ, thương mại của quận 8 tăng bình quân 41,14%/năm (chỉ tiêu là 23-25%/năm); các tuyến đường chính được sửa chữa hoặc xây mới, các tuyến đường nội bộ và gần 200 hẻm được nâng cấp, bê tông hóa; hoàn thành cơ bản việc di dời, tái định cư cho 905 hộ dân sống trên rạch Ụ Cây (giai đoạn 1)… |
Từ thực trạng trên, Đảng bộ quận 8 tìm ra hướng đi của mình. Một mặt, quận kiến nghị UBND TPHCM chấp thuận chủ trương chuyển đổi quy hoạch một số kho bãi dọc kênh Đôi, kênh Tàu Hũ trên địa bàn quận 8 từ công viên cây xanh, công trình công cộng (theo quy hoạch trước đây) sang xây dựng khu chung cư để phục vụ TĐC.
Mặt khác, quận cũng mạnh dạn kiến nghị TP dành toàn bộ quỹ đất từ kho bãi trên địa bàn vào các chương trình chỉnh trang đô thị của quận; phối hợp nhà đầu tư xây dựng cơ chế bố trí TĐC, phương thức mua bán nhà TĐC, trả góp, cho thuê…
Một thuận lợi là vào năm 2009, quận 8 là quận đầu tiên được UBND TPHCM chọn thực hiện thí điểm chủ trương xã hội hóa đầu tư đối với các dự án thuộc chương trình kênh rạch của TP. Trong đó, dự án rạch Ụ Cây là dự án trọng điểm đầu tiên được thực hiện để rút kinh nghiệm và xây dựng triển khai cho các quận huyện khác. UBND TPHCM cũng giao Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn làm chủ đầu tư dự án di dời TĐC các hộ dân sống trên và ven rạch Ụ Cây.
Việc thực hiện dự án di dời, giải tỏa rạch Ụ Cây là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm của Đảng bộ quận, được cấp ủy tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, huy động toàn hệ thống chính trị quận vào việc vận động nhân dân đồng thuận và chấp hành tốt việc di dời, giải tỏa. Đến nay, đã có 905 hộ dân được di dời, nhận căn hộ TĐC ở chung cư Tân Mỹ (quận 7) và chung cư An Sương (quận 12). Thành công bước đầu của dự án rạch Ụ Cây cũng là điểm sáng để Đảng bộ quận 8 tin tưởng, trong nhiệm kỳ 2010-2015, việc “lột xác” 11.000 căn nhà lụp xụp có khả năng rất cao.
Góp ý vào dự thảo văn kiện Đại hội Đảng bộ quận 8 nhiệm kỳ 2010-2015, đồng chí Phạm Phương Thảo, Chủ tịch HĐND TPHCM, nhắc nhở quận cần cố gắng hơn nữa trong nhiệm kỳ này để giải tỏa cho được số nhà trên, làm sao để phát huy thế mạnh sông nước của mình theo hướng văn minh đô thị. Đồng chí Phạm Phương Thảo cũng nhấn mạnh, quận 8 cần gắn với việc chỉnh trang đô thị là sử dụng kho bãi cho hợp lý, đẩy mạnh xã hội hóa, kêu gọi đầu tư...
Mạnh Hòa

Bí thư Quận ủy quận 8 Đổng Thị Kim Vui