Hai thượng nghị sĩ Mỹ yêu cầu Tổng thống Barack Obama xem xét khả năng dời chuyển Hội nghị Thượng đỉnh G-20 dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 9 tại Saint-Peterburg sang địa điểm khác, nếu như Nga không chuyển giao cho Mỹ cựu nhân viên CIA Edward Snowden.
Người dân New York, Mỹ viết những dòng chữ ủng hộ Snowden tại một công viên.
Sức ép từ các nghị sĩ
Dự thảo nghị quyết của thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Lindsey Graham và đồng nghiệp từ đảng Dân chủ Charles Schumer cho rằng ông Barack Obama nên xem xét tất cả các phương án cưỡng chế về kinh tế và ngoại giao để ép Nga trao trả Snowden. Văn bản nói rõ rằng Hội nghị Thượng đỉnh G-20 sẽ được chuyển đến nước khác, nếu Nga không chuyển giao kẻ cung cấp thông tin mật đang chạy trốn.
Cả hai thượng nghị sĩ trên đều khét tiếng là những nhân vật luôn đả phá Nga gay gắt. Chẳng hạn, tuần trước Lindsey Graham hô hào tẩy chay Thế vận hội Olympic ở Sochi. Ông này khẳng định rằng hành động của Nga là đáng lên án. thượng nghị sĩ Charles Schumer đã nhiều lần cáo buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin là điển hình “dân tộc chủ nghĩa, muốn phục sinh đế chế Nga”. Năm 2008, vị thượng nghị sĩ này tuyên bố cần cứu vớt Đông Âu khỏi ách bá quyền của Nga.
Người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney đã ngay lập tức bác bỏ với lý do Mỹ đang tiếp tục làm việc với Chính phủ Nga và các nước khác trong vấn đề này với hy vọng Snowden sẽ sớm được dẫn độ về Mỹ. Người phát ngôn Ủy ban Olympic Mỹ (USOC) cũng mạnh mẽ phản đối, cho rằng ý tưởng vận động Chính phủ Mỹ tẩy chay đại hội ở Nga sẽ chỉ làm tổn hại các vận động viên Mỹ. Năm 1980, Mỹ từng tẩy chay Đại hội Olympic Mátxcơva để phản đối việc Liên Xô đưa quân vào Afghanistan.
Nhà Trắng đe dọa
Theo Washington Post, Nhà Trắng cho biết ông Obama sẽ vẫn tham dự một hội nghị thượng đỉnh quốc tế tại St Petersburg (ý nói thượng đỉnh G-20) nhưng đang xem xét hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh vào mùa thu giữa Tổng thống Barack Obama và Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Mátxcơva. Đây có thể là động thái làm trầm trọng thêm mối quan hệ vốn đã căng thẳng giữa 2 nhà lãnh đạo. Nhà Trắng đang lo ngại khả năng Nga cho phép Edward Snowden tị nạn tạm thời. Trước đó, tờ New York Times còn cho rằng ông Obama có thể hủy cả chuyến tham dự thượng đỉnh G-20 tại Nga.
Ngoài ra, các quan chức Mỹ ra dấu hiệu cho thấy các cuộc đàm phán song phương cũng có thể hoãn lại không chỉ do vụ Snowden mà bao gồm cả việc Nhà Trắng cáo buộc Nga tiếp tục hỗ trợ Tổng thống Syria Bashar Assad “chống lại thường dân”.
Người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney cho biết: “Tôi không có thông báo gì khác hơn về cuộc gặp thượng đỉnh vào mùa thu”. Nhà Trắng đã nhiều lần kêu gọi Nga dẫn độ cựu nhân viên CIA 30 tuổi về Mỹ, nơi ông đang đối mặt với tội làm gián điệp. Theo ông Andrew Kuchins, Giám đốc chương trình Nga tại Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế, mối đe dọa hủy bỏ cuộc gặp thượng đỉnh song phương Mỹ - Nga có thể là đòn bẩy hiệu quả khi mà Tổng thống Nga Putin muốn tránh một sự đối đầu với Mỹ qua vụ Snowden. Theo Ria-Novosti, người phát ngôn của Tổng thống Nga Dmitry Peskov cho rằng: “Nga không bao giờ dẫn độ bất cứ ai nhưng cũng không cho phép bất cứ ai có các hành động gây hại cho quan hệ Nga - Mỹ”. Ông Peskov cho biết chưa nhận được đơn xin tị nạn tạm thời của Snowden nhưng nếu có sẽ xem xét vì bất kỳ yêu cầu cấp quyền công dân nào cũng đều được Nga xem xét.
Ngoài vụ Snowden và vấn đề Syria, quan hệ Mỹ - Nga từ hồi đầu năm 2013 xấu thêm sau khi Mỹ công bố biện pháp trừng phạt chống lại 18 người Nga trong một phần của một đạo luật mang tên Sergei Magnitsky, một luật sư người Nga đã bị bắt vào năm 2008 vì tội trốn thuế sau khi cáo buộc các quan chức cảnh sát Nga trộm cắp 230 triệu USD tiền thuế. Sau đó, Nga cấm người Mỹ nhận trẻ em Nga làm con nuôi, một động thái được xem như một sự trả đũa đối với điều luật Magnitsky.
KHÁNH MINH (tổng hợp)
