Sau khi cựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra và vợ bay thẳng từ Bắc Kinh (Trung Quốc) sang London (Anh) mà không ra hầu tòa tại Thái Lan, nước này đã bắt đầu tiến trình dẫn độ cặp vợ chồng này. Trước mắt, Thái Lan đã thu hồi hộ chiếu ngoại giao của ông Thaksin. Ngoại trưởng Thái Lan Tej Bunnag cho biết lệnh bắt giữ của Tòa án tối cao có nghĩa là Chính phủ Thái Lan sẽ hủy bỏ tất cả các giấy tờ ngoại giao của cựu thủ tướng 59 tuổi này. Hiện Thái Lan đang chờ Bộ trưởng Tư pháp (đang công tác ở nước ngoài) ký lệnh chính thức bắt đầu tiến trình dẫn độ cựu Thủ tướng Thaksin.
Về nguyên tắc, Tòa án Thái Lan phải chính thức buộc tội ông Thaksin và tội này phải được nước Anh nhìn nhận trước khi nói tới chuyện dẫn độ. Theo báo Bangkok Post, ngày 15-8, Tòa án Thái Lan quyết định tiếp tục tiến trình xét xử vợ chồng ông Thaksin các tội lạm dụng chức vụ và tham nhũng trong suốt 5 năm làm thủ tướng, trong đó có vụ bà Potjaman mua đất ở Bangkok giá hời do một cơ quan của chính phủ của ông Thaksin bán.
Theo Luật Chống tham nhũng mới của Thái Lan, vợ hoặc chồng của thủ tướng không được làm ăn với các cơ quan của chính phủ. Theo Chánh án Tòa án tối cao Thái Lan, ông Tonglor Chomngarm, vợ chồng ông Thaksin đã ra điều trần và đã nộp tiền bảo lãnh để tại ngoại, điều đó có nghĩa là tòa án có đầy đủ tư cách pháp lý để tiếp tục tiến trình xét xử bất chấp 2 người đã ra nước ngoài. Không có lý do gì để ngừng xử vụ này.
Lịch sử cho thấy để dẫn độ một người từ Anh, Thái Lan phải mất nhiều năm do tiến trình dẫn độ phức tạp và quy chế thị thực rộng lượng của Anh đã được các cựu quan chức và nhà kinh doanh, có thể bị tòa án xét xử, khai thác triệt để. Suốt hơn 10 năm qua, Thái Lan vẫn chưa thể dẫn độ một chủ ngân hàng Thái phạm pháp đã tới Anh trú ẩn trước cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997. Hơn nữa, với việc mua đội bóng Manchester City, ông Thaksin dường như đã dọn đường trước cho việc ở lại nước Anh lâu dài. Giờ đây, việc dẫn độ ông thêm phức tạp vì đã đụng chạm đến quyền lợi trực tiếp của người Anh.
Theo cảnh sát Thái Lan, lệnh bắt giữ ông Thaksin sẽ có thời hạn 15 năm, và lệnh bắt bà Khunying Potjaman - vợ ông, có thời hạn 10 năm. Luật sư của ông Thaksin cho rằng lệnh bắt giữ nhằm làm mất mặt vợ chồng Thaksin vì ông Thaksin chưa chính thức xin tị nạn tại Anh, chỉ “đang du lịch tại Anh”. Ông này cho biết sẽ khởi kiện trở lại những ai ra quyết định này vì phạm tội phỉ báng.
Điều đáng chú ý là sức ép dẫn độ đối với ông Thaksin không phải đến từ chính phủ của Thủ tướng Samak, vì đàng nào nhiều thành viên chính phủ này cũng từng là cấp dưới của ông Thaksin trong đảng Thai Rak Thai trước đây. Sức ép này đến từ các quan tòa - nơi chịu ảnh hưởng lớn từ giới quân đội và từ đảng Dân chủ đối lập, đảng đã liên tục tổ chức biểu tình dẫn đến cuộc đảo chính quân sự lật đổ ông Thaksin năm 2006. Do vậy, một khi chính trường Thái Lan vẫn chưa ổn định thì tiến trình dẫn độ ông Thaksin càng thêm phức tạp.
HUY QUỐC
