Trong hoạt động của bảo tàng, công tác trưng bày có một vị trí quan trọng vì vừa là bộ mặt của bảo tàng vừa là cầu nối của bảo tàng với công chúng. Để góp phần vào sự thành công trong hệ thống trưng bày của bảo tàng, không thể không nhắc đến yếu tố chiếu sáng. Đây cũng là vấn đề đặt ra tại tọa đàm chủ đề: “Chiếu sáng trong trưng bày bảo tàng” do Bảo tàng Chứng tích chiến tranh TPHCM vừa tổ chức.
Du khách nước ngoài tham quan Bảo tàng Chứng tích chiến tranh.
Vai trò hàng đầu
Bà Huỳnh Ngọc Vân, Giám đốc Bảo tàng Chứng tích chiến tranh, chia sẻ: “Để từng bước nâng cao hiệu quả của hoạt động trưng bày, triển lãm, hướng đến dự án hiện đại hóa bảo tàng chứng tích chiến tranh một cách toàn diện, chúng tôi đã tham khảo những kỹ thuật, giải pháp tiêu biểu về chiếu sáng trong trưng bày bảo tàng trong và ngoài nước. Bảo tàng mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp, các chuyên gia trong lĩnh vực chiếu sáng mỹ thuật, các nhà quản lý… để chiếu sáng trong trưng bày đạt hiệu quả cao nhất”.
Ngày nay, các bảo tàng hiện đại đã sử dụng nhiều phương pháp khác nhau để trưng bày hiện vật nhằm phục vụ khách tham quan và giới thiệu các sự kiện, các bộ sưu tập, các chuyên đề triển lãm... đến với công chúng. Để làm tăng giá trị thẩm mỹ, giúp công chúng cảm thụ những giá trị văn hóa của từng hình ảnh, hiện vật, tư liệu lịch sử… có thể nói yếu tố chiếu sáng đóng vai trò hàng đầu. Làm thế nào để tạo nguồn ánh sáng phù hợp với không gian trưng bày, làm nổi bật những hình ảnh chủ đạo, giúp công chúng cảm nhận rõ nội dung và thông điệp mà chuyên đề muốn truyền tải… là điều không đơn giản. Ông Sor Lip Hong, chuyên gia chiếu sáng mỹ thuật Singapore cho rằng, màu sắc, độ sáng cao hay thấp, góc chiếu sáng như thế nào để phù hợp với từng hình ảnh của một chuyên đề, của chuỗi chuyên đề là vấn đề không nhỏ tạo nên sự thành công của trưng bày chuyên đề. Bởi không chỉ đáp ứng yêu cầu mỹ thuật, không gian, nguồn sáng phù hợp, ánh sáng cũng có thể làm ảnh hưởng đến tuổi thọ, chất lượng của hiện vật, hình ảnh, tư liệu trưng bày.
Nhận thức tối ưu giá trị hiện vật
Ngoài các bảo tàng tại TPHCM và các công ty chiếu sáng mỹ thuật tại TPHCM, tham gia buổi tọa đàm còn có đại diện bảo tàng của nhiều tỉnh thành như: Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, Tây Ninh, Cần Thơ, Sóc Trăng, An Giang, Đồng Tháp… Phần đông các ý kiến cho rằng, ánh sáng trưng bày trong bảo tàng phải đáp ứng yêu cầu của khách tham quan, giúp thị giác người xem dễ chịu, giúp công chúng có được sự trải nghiệm và nhận thức tối ưu về giá trị hiện vật. Không chỉ thế, ánh sáng phải góp phần bảo quản được hiện vật trưng bày và tạo sự phát triển bền vững. Những loại hình ánh sáng đáp ứng được tiêu chí này sẽ góp phần tích cực trong sự nghiệp bảo tồn di sản văn hóa của nhân loại cho các thế hệ mai sau. Lẽ tất nhiên, cùng với các yếu tố trên, bài toán kinh tế phải được tính toán cẩn thận và cân nhắc một cách kỹ lưỡng.
Giới thiệu đến công chúng và khách tham quan từ ngày 15-9 đến ngày 30-11, lần đầu tiên Bảo tàng Chứng tích chiến tranh phối hợp cùng Công ty cổ phần Công nghệ và Thiết bị truyền thông, Công ty Chiếu sáng Erco thể nghiệm các loại ánh sáng trong trưng bày tại khu vực tầng một của bảo tàng. Bên cạnh việc tạo hiệu ứng ánh sáng, màu sắc cho từng hình ảnh, từng chủ đề riêng biệt, phòng trưng bày thể nghiệm hầu hết sử dụng đèn led thay vì đèn huỳnh quang và đèn halogen mang đến những hiệu ứng mới mẻ và những trải nghiệm thú vị cho khách tham quan. Với bốn chủ đề khác nhau: Tội ác, Hậu quả của chiến tranh xâm lược, Những tấm gương vượt khó vươn lên sau chiến tranh và Khát vọng hòa bình của nhân dân Việt Nam, bảo tàng đang tìm kiếm nhiều giải pháp chiếu sáng đa dạng, phong phú, phù hợp với yêu cầu của nội dung trưng bày, phục vụ ngày càng tốt hơn nhu cầu của công chúng. Thông qua phòng trưng bày thể nghiệm, bảo tàng trân trọng đón nhận những ý kiến đóng góp của các nhà chuyên môn, các nhà khoa học. Đợt thể nghiệm là bước đầu để Bảo tàng Chứng tích chiến tranh có thể ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật vào Dự án hiện đại hóa bảo tàng trong thời gian tới.
MINH AN
