Sau quá trình mở cửa của đất nước và nhất là sau khi Việt Nam gia nhập những định chế về luật bản quyền của thế giới như Công ước Berne, Hiệp định Trips… ngành xuất bản tại TPHCM đã có những bước chuyển mình mạnh mẽ, đem lại cho bạn đọc một đời sống văn hóa đọc ngày càng phong phú.
- Chuyên nghiệp - Con đường tất yếu
Hiện nay, tại TPHCM đang có trụ sở, văn phòng đại diện của hầu hết các nhà xuất bản (NXB) trong cả nước. Tuy nhiên, nói đến NXB có trụ sở chính tại TPHCM thì hiện nay đang có NXB Trẻ, Tổng hợp TPHCM, Văn nghệ TPHCM và NXB Văn hóa Sài Gòn. Dù chỉ có 4 trên tổng số hơn 50 NXB trên cả nước nhưng các đơn vị này lại chiếm một số lượng xuất bản lớn.
Chỉ tính riêng từ năm 2005 đến hết năm 2008, mỗi năm 4 đơn vị trên đã xuất bản được hơn 9.000 nhan đề sách, với số lượng bản in đạt gần 34 triệu bản, chiếm đến 57,51% số sách xuất bản và 71,64% số bản sách in trên cả nước.
Ngay khi bắt đầu áp dụng các điều luật về tôn trọng bản quyền, các NXB trên cả nước đứng trước sự lựa chọn khó khăn khi phải chấp nhận cạnh tranh trong lĩnh vực bản quyền. Tồn tại trong một thị trường lớn nhưng cũng có sự cạnh tranh quyết liệt như tại TPHCM, các NXB đã phải đổi mới để tồn tại. Đó chính là việc theo hướng chuyên nghiệp hóa, tập trung đầu tư vào những ấn phẩm mà mỗi đơn vị có sở trường.
Ngành xuất bản tại TPHCM đang ngày càng trở nên chuyên nghiệp hóa, đáp ứng nhu cầu đa dạng của bạn đọc. Ảnh: T.V.
NXB Trẻ dồn sức vào mảng sách thiếu niên, thiếu nhi, sách kỹ năng, khoa học dành cho lứa tuổi thanh thiếu niên. Hàng loạt những đầu sách nước ngoài có bản quyền được thực hiện đã tạo ra tiếng vang cả nước như Harry Potter, Eragon, Chạng vạng, Trăng non, Nhật thực, Lược sử thời gian… NXB Tổng hợp TPHCM lại phát huy thế mạnh của mình ở sự đa dạng, nhanh nhạy tìm kiếm, mua bản quyền những đầu sách ăn khách đáp ứng được nhu cầu của thị trường.
Gần đây, NXB Tổng hợp TPHCM tập trung thực hiện nhiều bộ sách kỹ năng sống nổi tiếng trên toàn thế giới như Đi tìm hạnh phúc cuộc sống, Bí mật của may mắn…
NXB Văn hóa Sài Gòn tuy ra đời sau nhưng đã tạo được tiếng vang qua các bộ sách có giá trị nội dung và chất lượng như bộ sách 100 câu hỏi đáp về Gia Định-Sài Gòn-TPHCM, Thơ thiền Lý-Trần… Đặc biệt, cuốn sách Hội họa đương đại Việt Nam do đơn vị này thực hiện đã được đánh giá cao tại Hội chợ sách Frankfurt (Đức).
- Thử thách trong thời kỳ mới
Đánh giá về thành công của các NXB TPHCM trong thời gian qua, đồng chí Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Văn Đua cho rằng các NXB TP đã linh hoạt, năng động trong tình hình phát triển kinh tế - xã hội. Ngoài ra, các NXB còn có sự hỗ trợ mạnh từ các đơn vị phát hành sách của TPHCM cũng như Tổng Công ty cổ phần Phát hành sách TPHCM (Fahasa), Phương Nam, Thành Nghĩa, Quang Minh…
Tuy nhiên, do phát triển quá nhanh, một số đơn vị xuất bản không nắm chắc công tác quản lý, dẫn đến những vi phạm. Cũng vì phát triển theo hướng thị trường, các đơn vị kinh doanh xuất bản đều chú ý đến các sản phẩm ăn khách như sách dạy kinh tế, kỹ năng kinh doanh, kỹ năng sống… mà ít quan tâm đến các loại sách văn học trong và ngoài nước.
Dù trước mắt vẫn còn rất nhiều khó khăn thử thách như sách lậu, vấn đề tranh chấp, vi phạm bản quyền, nhưng với những gì đã đạt được, ngành xuất bản sách tại TPHCM vẫn có quyền lạc quan, khẳng định vị trí của mình tại thị trường xuất bản trong nước
TƯỜNG VY
