Thông tin được đưa ra tại cuộc Tọa đàm do báo Đầu tư (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) tố chức ngày 12-7.
Với dân số 95 triệu người và nhu cầu mua sắm, tiêu dùng rất lớn, tổng dư nợ/GDP của toàn ngành tài chính tiêu dùng Việt Nam chạm ngưỡng 26,55 tỷ USD vào năm 2016. Con số này mới chỉ là 7,3 tỷ USD vào năm 2012.
Số liệu của TS. Cấn Văn Lực cho biết trong năm 2016, tiêu dùng chiếm đến 78% toàn bộ GDP, tức tương đương với khoảng 3,8 triệu tỷ đồng. Điều này có nghĩa là nếu tiêu dùng tăng thêm 1% thôi thì nền kinh tế sẽ có thêm 38 nghìn tỷ đồng - một con số sẽ giúp tăng trưởng GDP cả năm 2017 đạt mức kế hoạch 6,7%.
Tại buổi tọa đàm, ông Nguyễn Tú Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách chiến lược, NHNN cũng nhận định, Việt Nam thuộc nhóm nước có tỷ lệ tiêu dùng trên GDP cao nhất trong khu vực châu Á. “Cho vay tiêu dùng tại Việt Nam trong 5 năm trở lại đây đã tăng trưởng vượt bậc, xuất phát cả từ phía cung và phía cầu. Tuy nhiên sự bùng nổ cho vay tiêu dùng cũng đang đặt ra nhiều thách thức đối với cơ quan quản lý nhà nước”, chuyên gia này phát biểu.
Ở nước ta, từ năm 2016 Ngân hàng Nhà nước đã ban hành hai thông tư quan trọng là thông tư 39/2016/TT-NHNN và thông tư số 43/2016/TT-NHNN để điều chỉnh hoạt động cho vay, trong đó có cho vay tiêu dùng. Tuy vậy, theo ông Tú Anh, tới đây vẫn cần có thêm công cụ bảo vệ khách hàng, cũng chính là để bảo vệ tổ chức tín dụng.
Được biết, Singapore cho phép người đi vay kiện ra toà nếu người cho vay thực hiện các hành vi không chính đáng để đòi tiền. Người đi vay trong trường hợp quá khó khăn có thể đàm phán với chủ nợ về cơ chế trả nợ mới nhẹ nhàng hơn.
TS. Lê Xuân Nghĩa, Chuyên gia kinh tế thì lưu ý, phát triển cho vay tiêu dùng đã góp phần giảm tín dụng đen, song tốc độ tăng cho vay tiêu dùng trên GDP 70% là quá “nóng”. Hơn nữa, tỷ trọng tiêu dùng trong GDP ở Việt Nam cao hơn nhiều nước Âu, Mỹ là không bình thường. Do đó, cần phải phát triển tín dụng tiêu dùng một cách bài bản, ít nhất là theo mô hình kinh doanh có điều kiện, đăng ký, kế toán, nộp thuế, giảm sát, điều kiện tối thiểu, lãi suất cho tự do.
“Hoạt động cho vay này tại Việt Nam chủ yếu thời gian qua là mua nhà và ô tô nhưng một số tập đoàn bất động sản biến tướng cho cán bộ nhân viên vay mua nhà của chính mình, không tạo ra thanh khoản thực sự trên thị trường. Do đó, nếu không giám sát thì tín dụng tiêu dùng sẽ có sự biến tướng”, ông Lê Xuân Nghĩa cảnh báo.
Luật sư Trương Thanh Đức, Trọng tài viên Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC), Chủ tịch HĐTV Công ty Luật BASICO cũng cho rằng, cho vay tiêu dùng phát triển góp phần giảm cho vay nặng lãi, tín dụng đen. Tuy vậy, tính cạnh tranh của các công ty cho vay tiêu dùng chưa cao. Cả nước chỉ có 5-6 công ty cho vay tiêu dùng song chỉ có 3-4 công ty là hoạt động khá mạnh mẽ trên toàn quốc.
Luật sư Trương Thanh Đức khuyến cáo, người đi vay cần lưu ý tìm hiểu kỹ mọi thông tin về lãi suất, thời hạn vay, điều kiện vay, công thức tính toán... được quy định rõ ràng trong hợp đồng để tránh những thiệt thòi không đáng có, cũng như “giật mình” khi trả nợ, cho rằng mình bị lừa khi phải trả khoản tiền cao hơn dự tính.
