Trong một năm, một bệnh viện có thể vay kích cầu hoặc huy động đến vài chục tỷ đồng mua sắm trang thiết bị y tế kỹ thuật cao (YTKTC). Cuộc “chạy đua” đầu tư trang thiết bị YTKTC mang lại nhiều lợi ích phục vụ công tác chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên, chi phí phải trả cho sử dụng những kỹ thuật này đang là nỗi băn khoăn đối với hàng ngàn bệnh nhân.

• Kỹ thuật cao = giá cao!

BV Nhân dân 115 có trên 15 thiết bị hiện đại được đầu tư từ nguồn vốn vay kích cầu và huy động vốn CB - CNV đóng góp, trị giá trên 52 tỷ đồng. Với máy siêu âm xuyên sọ mỗi lần được chỉ định siêu âm, bệnh nhân phải trả 150.000 đồng; có bệnh lý ở tá tràng, 200.000 đồng/lần soi.

BV Tai-Mũi-Họng TPHCM phối hợp với Trung tâm Medic đưa thiết bị chụp CT scan vào phục vụ chẩn đoán.

Trường hợp khá phổ biến là mắc dị vật, với kỹ thuật lấy dị vật qua nội soi, bệnh nhân phải trả 300.000 đồng. Còn chỉ định chụp mạch máu não bằng kỹ thuật MRI, phải trả 3,5 triệu đồng/lần chụp. Chẳng may mắc bệnh lý về thận, với kỹ thuật nong ống động mạch thận, không ít gia đình bệnh nhân khốn đốn khi phải chi đến 30 triệu đồng/lần.

Nhìn vào bảng giá thu viện phí (đã được duyệt) của BV Nhân dân 115, trong tổng số 71 trang thiết bị đầu tư, nhiều bệnh nhân sẽ phải… chóng mặt bởi có đến 54 trang thiết bị mà khi sử dụng họ phải trả 100% chi phí, kể cả người bệnh thuộc diện bảo hiểm y tế.

Ở BV Bình Dân, nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị bằng những trang thiết bị YTKTC với chi phí không rẻ chút nào. Nong thực quản nội soi, giá cũ 120.000 đồng (máy đời cũ), giá mới là 200.000 đồng (máy “xã hội hóa”). Tương tự, lấy sỏi ống mật nội soi, giá cũ (theo Thông tư 14 năm 1995) 2 triệu đồng, giá mới 2,5 triệu đồng.

Ngoài ra, BV còn được đầu tư hàng loạt trang thiết bị YTKTC khác: xét nghiệm nhiều thông số, X-quang, CT scan, máy gây mê hiện đại cùng khu chẩn đoán và điều trị kỹ thuật cao từ nguồn vay kích cầu trên 70 tỷ đồng sẽ đưa vào hoạt động trong thời gian tới.

• Cơ hội nào cho người nghèo?

Nghịch lý là các BV có sử dụng thiết bị YTKTC đều kêu bị thất thu! Nguyên nhân chính là bệnh nhân trốn viện bởi không có khả năng trả viện phí. Năm 2004, đã miễn, giảm 1,7 tỷ đồng cho bệnh nhân nghèo, BV Nhân dân Gia Định còn thất thu trên 310 triệu đồng và 6 tháng đầu năm nay thất thu thêm trên 160 triệu đồng.

BV Cấp cứu Trưng Vương cũng thất thu đến 214 triệu đồng. Còn BV Bình Dân, năm 2004 đã miễn, giảm cho bệnh nhân nghèo 113 triệu đồng, cũng thất thu trên 250 triệu đồng và 6 tháng đầu năm nay thất thu gần 89 triệu đồng.

Nhìn vào bảng thống kê số lượt bệnh nhân có chỉ định sử dụng kỹ thuật cao trong tháng 8-2005 của một BV, nhiều y bác sĩ điều trị cũng thấy e ngại cho bệnh nhân: 77 bệnh nhân chụp mạch máu xóa nền (DSA), tổng số tiền BV thu trên 1,25 tỷ đồng. Trong số này rất ít bệnh nhân diện BHYT và số ít bệnh nhân có BHYT cũng chỉ được thanh toán lại một phần.

Những kỹ thuật cao được sử dụng phổ biến nhưng không được BHYT thanh toán như: đo điện cơ có 305 lượt bệnh, thu trên 60 triệu đồng; siêu âm tim có 2.331 lượt bệnh, thu gần 300 triệu đồng.

Bác sĩ Nguyễn Chí Hùng, Giám đốc BV Bình Dân nhìn nhận sử dụng trang thiết bị YTKTC mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân nhưng BV không thể miễn, giảm cho tất cả bệnh nhân nghèo và cận nghèo được, bởi ảnh hưởng đến hoạt động của BV.

Một giám đốc BV khác cho rằng: “Những đơn vị đi sau sẽ trang bị những máy móc hiện đại hơn, thu hút bệnh nhân về thì đơn vị đi trước khó mà thu hồi vốn. Vì thế, cần tính toán đưa ra giá thu sao cho cấp trên duyệt và đủ khả năng thu hồi vốn trong thời gian… càng ngắn càng tốt” (!).

Theo ông Nguyễn Văn Minh - Phó Ban Văn hóa Xã hội HĐND TPHCM - đầu tư và tiếp cận với trang thiết bị YTKTC phục vụ hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị để đưa ngành y thành phố ngang tầm với nhiều nước trong khu vực là hướng đi đúng. Tuy nhiên, quy định giá thu và chính sách miễn, giảm cho các đối tượng hiện nay còn nhiều bất cập mà các cấp, ngành trung ương phải điều chỉnh.

Bệnh nhân nghèo có thể được hưởng chính sách miễn, giảm, nhưng đối tượng cận nghèo sẽ phải trả một khoản chi phí rất lớn khi có chỉ định sử dụng trang thiết bị YTKTC. Ngay cả bệnh nhân diện BHYT, còn nhiều loại kỹ thuật cao không được thanh toán hoặc chỉ thanh toán một phần nhỏ.

Ông Nguyễn Thành Rum, Trưởng Ban Văn hóa xã hội HĐND TPHCM đặt vấn đề đầu tư phát triển trang thiết bị YTKTC có trọng tâm, trọng điểm. Ngành y cần tính toán kỹ trong đầu tư theo đặc thù chuyên môn của từng BV, từng khu vực địa bàn, không thể để BV nào cũng mua sắm máy CT scan, MRI, DSA… vừa lãng phí, bệnh nhân phải trả giá cao. Phải tính toán sao cho để YTKTC mang lại lợi ích cho bệnh nhân chứ không thể tăng thêm gánh nặng cho họ. 

NGỌC TRƯỚC