Một trong những mục tiêu Trung ương đề ra trong việc tinh gọn bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính là bố trí lại cán bộ có năng lực điều hành giúp chính quyền gần dân hơn. Dĩ nhiên khi gần dân, biết lắng nghe dân sẽ hiểu thực tế đời sống người dân, từ đó giải quyết kịp thời hơn các nhu cầu của nhân dân và của địa phương. Cán bộ lãnh đạo phải gắn bó với cơ sở, biết lắng nghe và đồng hành cùng dân. Gần dân không chỉ về mặt địa lý mà còn về tâm lý, phải “hiểu dân nghĩ gì, cần gì”.
Muốn chính quyền gần dân hơn, giải quyết hiệu quả nhu cầu, đề xuất của nhân dân thì đội ngũ lãnh đạo xã, phường trước tiên phải hiểu rõ chức năng, nhiệm vụ của chính quyền cấp xã, thông qua việc nắm vững Hiến pháp và các luật liên quan đến tổ chức chính quyền; có kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức thực hiện chỉ đạo của cấp trên, đánh giá hiệu quả công việc và biết ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành. Lãnh đạo 95 xã, phường mới của tỉnh Đồng Nai còn phải hiểu lịch sử, văn hóa, đời sống kinh tế - xã hội tại địa phương; từ đó phân tích những ưu và hạn chế để khắc phục điểm yếu cũng như phát huy thế mạnh từ nguồn lực địa phương và ngoại lực. Không chỉ lo quản lý hành chính, cán bộ lãnh đạo còn phải biết quản trị địa phương, chủ động đề xuất sáng kiến, thu hút nguồn lực, kết nối doanh nghiệp, chuyển đổi số ở cơ sở… với tinh thần luôn học hỏi, thường xuyên cập nhật kiến thức mới.
Cán bộ lãnh đạo xã, phường phải thực sự trung thực, liêm chính, vì lợi ích chung; toàn tâm với công việc, dám chịu trách nhiệm, không đổ lỗi. Lãnh đạo là tấm gương cho cấp dưới, biết điều phối công việc, nhiệm vụ giữa các ban ngành, đoàn thể xã để toàn hệ thống vận hành tốt, hiệu quả, đồng thời phải nhanh nhạy và giỏi truyền đạt, thuyết phục, vận động nhân dân tham gia các chương trình phát triển địa phương.
Để bộ máy cơ sở vận hành tốt, hiệu quả hiệu lực, Nhà nước cần bồi dưỡng kỹ năng quản trị hiện đại cho cán bộ xã, đặc biệt là người mới điều chuyển từ cấp trên xuống hoặc điều ngang cấp; cần phân cấp, phân quyền rõ ràng, không để phường xã “gánh” những việc vượt ngoài khả năng. Đồng thời, cần đầu tư hạ tầng số, cải cách thủ tục hành chính để tạo điều kiện cho cán bộ xã làm việc hiệu quả, tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Ngoài ra, rất cần tăng cường giám sát của nhân dân và Mặt trận Tổ quốc để đảm bảo cán bộ thực sự gần dân, vì dân.
