Từ hưởng mức 100% còn 80%
Cựu chiến binh Cao Xuân Phương (ngụ phường 8, quận 3, TPHCM) đang tham gia hội cựu chiến binh ở địa phương. Là cựu chiến binh, ông Phương đương nhiên được hưởng BHYT ở mức 100% chi phí khám chữa bệnh (mã CB2) theo Nghị định số 146/2018/NĐ-CP (gọi tắt Nghị định 146). Thế nhưng, đầu năm 2019, ông được cán bộ địa phương trao thẻ BHYT mã số KC4 với mức quyền lợi hưởng BHYT chỉ còn 80%. Không hài lòng, ông Phương tới BHXH TPHCM hỏi cho rõ thì được cán bộ tiếp nhận hồ sơ cho biết quận chưa gửi danh sách lên và trường hợp như ông chỉ cần có giấy xác nhận của quận thì BHXH TPHCM sẽ điều chỉnh. Sau đó, ông Phương liên hệ Phòng LĐTB-XH quận 3 để xin giấy xác nhận thì bị từ chối và được yêu cầu phải chờ danh sách chung từ phường gửi lên. Vậy là sau khi đi nhiều nơi, ông Phương vẫn không biết việc đổi lại mã thẻ BHYT của mình đang “tắc” ở giai đoạn nào, khâu nào?
Trong khi ông Phương bị giảm quyền lợi hưởng BHYT một cách oan uổng thì còn nhiều người thuộc diện chính sách có công, cựu chiến binh khác cũng không được cán bộ địa phương hướng dẫn bản thân họ thuộc diện được hưởng 100% chi phí khám chữa bệnh nên cứ “tự nhiên” hưởng ở mức 80%, thậm chí không có thẻ BHYT. Ông Nguyễn Thanh Đông (ngụ đường Vĩnh Viễn, phường 4, quận 10, TPHCM) được cấp giấy khen chống Mỹ cứu nước, nhưng đến nay vẫn chưa biết mình có được cấp thẻ BHYT hay không? Ông Hoàng Mạnh Tưởng (ngụ quận Tân Phú, TPHCM) từng đi bộ đội từ năm 1966 nhưng chưa được hưởng BHYT 100%, khi đi đổi mã thẻ BHYT để hưởng đúng quy định 100% thì lại được yêu cầu phải có… giấy tờ chứng minh đã có huân chương, huy chương kháng chiến!
Tình trạng nhiều người có công, cựu chiến binh bị giảm quyền lợi hưởng BHYT, hưởng không đúng mức xứng đáng được hưởng, thậm chí không có thẻ BHYT đang diễn ra ngay trên địa bàn TPHCM. Trong khi đó, cả ngàn người tham gia kháng chiến đang hưởng thẻ BHYT diện 100% nhưng từ năm 2019, mức hưởng BHYT giảm còn 80%, theo Nghị định 146. Song họ không được thông báo về sự thay đổi này, chỉ khi đi khám bệnh và trả thêm chi phí thì mới hay mình không còn được hưởng 100% BHYT nữa.
Cập nhật danh sách trễ 3 tháng
Trước tình trạng hàng loạt cựu chiến binh bị giảm quyền lợi thẻ BHYT oan và người tham gia kháng chiến bị giảm thẻ BHYT (giảm đúng theo quy định) nhưng không được thông báo, bà Nguyễn Thị Thu, Phó Giám đốc BHXH TPHCM, cho hay, ngành BHXH không quản lý đối tượng cựu chiến binh, người tham gia kháng chiến, chỉ rõ quy mô bị ảnh hưởng khoảng 30.000 người. Song cụ thể ai là cựu chiến binh, ai là người tham gia kháng chiến thì ngành BHXH không rõ, vì trước đây 2 diện này đều xài chung mã thẻ BHYT là KC, mức hưởng 100%. Tuy nhiên, nhiều thay đổi diễn ra từ ngày 1-12-2018, khi Nghị định 146 có hiệu lực. Trong đó, cựu chiến binh tham gia kháng chiến trước ngày 30-4-1975 vẫn được hưởng BHYT 100% (giữ nguyên mức hưởng, chuyển sang mã CB2); còn người tham gia kháng chiến bảo vệ Tổ quốc trước ngày 30-4-1975, nhưng không phải bộ đội, không phải cựu chiến binh thì mức hưởng BHYT giảm còn 80% (chuyển sang mã KC4); chỉ những ai có huân chương, huy chương kháng chiến mới được giữ nguyên mức hưởng 100%.
Theo bà Nguyễn Thị Thu, sự thay đổi này ảnh hưởng đến quyền lợi của nhiều người. Ngành LĐTB-XH trực tiếp quản lý các đối tượng này nên sẽ nắm rõ ai thuộc diện nào. Vì thế, ngay đầu tháng 12-2018, BHXH TPHCM đã có văn bản và trực tiếp làm việc với Sở LĐTB-XH TPHCM, đề nghị sở này rà soát, xác định đúng đối tượng hưởng BHYT bị tác động bởi Nghị định 146 và gửi danh sách tới BHXH trước ngày 21-12-2018 để điều chỉnh thẻ BHYT cho phù hợp. Tuy nhiên, suốt 3 tháng qua, đến đầu tháng 3-2019, Sở LĐTB-XH TPHCM vẫn chưa cung cấp cho BHXH TPHCM danh sách phân loại cụ thể. Trong khi đó, thực hiện yêu cầu của BHXH Việt Nam, với các trường hợp không báo trước để điều chỉnh mã thẻ thì toàn bộ đối tượng sẽ được tự động điều chỉnh về mã thẻ KC4 (mức hưởng 80%), không phân biệt cựu chiến binh hay người tham gia kháng chiến.
Vì sao Sở LĐTB-XH TPHCM không cập nhật kịp thời danh sách để chuẩn hóa ngay từ đầu mã thẻ BHYT trước khi trao cho các đối tượng, dẫn tới nhiều người bức xúc? Ông Lê Minh Tấn, Giám đốc Sở LĐTB-XH TPHCM, thừa nhận đúng là sở có chậm trễ trong việc này. Sở đã chỉ đạo các phòng LĐTB-XH 24 quận, huyện lên danh sách các đối tượng, song đến nay vẫn chưa có danh sách đầy đủ. Ông Lê Minh Tấn cho hay, có gần 25.500 cựu chiến binh đủ điều kiện để chuyển ngược từ mã thẻ BHYT KC4 (mức hưởng 80%) sang mã thẻ cựu chiến binh CB2 (mức hưởng 100%). “Sở đang đốc thúc các phòng LĐTB-XH quận, huyện và ngay trong tháng 3 này sẽ có đầy đủ danh sách chuyển sang BHXH TPHCM để chuẩn hóa lại mã thẻ BHYT đúng quyền lợi đối tượng được hưởng. Tôi thành thật xin lỗi về sự chậm trễ này”, ông Lê Minh Tấn chia sẻ.
Để đảm bảo quyền lợi BHYT của cựu chiến binh bị giảm “oan”, cùng với việc đổi lại mã thẻ sang CB2 khi có danh sách của Sở LĐTB-XH TPHCM gửi sang, bà Nguyễn Thị Thu cho biết, BHXH TPHCM sẽ hoàn trả 20% chi phí mà các cựu chiến binh đã trả tiền cho bệnh viện khi đến khám chữa bệnh trong khoảng thời gian từ ngày 1-1 đến khi có thẻ mới. Với trường hợp ông Cao Xuân Phương, bà Nguyễn Thị Thu cho biết, ngày 5-3, BHXH TPHCM đã đổi thẻ BHYT mã CB2 cho ông Phương, có giá trị sử dụng từ ngày 1-3-2019. Số tiền 20% ông Phương đã trả cho bệnh viện sẽ được BHXH TPHCM hoàn trả khi ông mang các chứng từ thanh toán chi phí tới BHXH TPHCM.
Riêng người tham gia kháng chiến, nếu không là cựu chiến binh, thì tiếp tục sử dụng thẻ BHYT mã mới KC4 với mức hưởng 80% theo quy định mới; những người tham gia kháng chiến là cựu chiến binh, hoặc có huân chương, huy chương thì tới phòng LĐTB-XH quận, huyện để cập nhật, làm cơ sở điều chỉnh lại mã thẻ về mức hưởng 100%.
