Trong những buổi tuyên dương học sinh giỏi đoạt giải quốc gia và quốc tế, lãnh đạo TPHCM khẳng định: Các em chính là những hạt nhân tốt của phong trào thi đua học tốt, là tài sản quý báu của TP. Để có một học sinh đủ khả năng tỏa sáng trên đấu trường trí tuệ, đằng sau đó là cả một quá trình tìm kiếm và “mài giũa” từ khi ngọc nằm trong đá.
- Luyện trò từ thuở ban sơ
Trường THPT Năng khiếu có quy định riêng là vào những buổi chiều lẻ trong tuần, học sinh sẽ học nâng cao theo chuyên đề. Bởi vậy, để có thời gian rảnh rỗi, chúng tôi đến trường vào một buổi chiều ngày chẵn, ngồi nghe một người thầy có gần 20 năm kinh nghiệm dạy đội tuyển học sinh giỏi của trường trăn trở về công tác bồi dưỡng học sinh.
Đó là bài toán dài hơi mà tài lực và nguồn lực phải song hành: “Phải mất 6 - 7 năm để đào tạo ra một giáo viên trẻ đủ sức dạy học sinh chuyên nhưng khi đứng được lớp chuyên, thu nhập lại thua xa khi đi luyện thi bên ngoài; trong khi trách nhiệm lại nặng nề và công sức đầu tư gấp nhiều lần. Để soạn giáo án đứng lớp chuyên một buổi phải mất mấy ngày, tìm bài tập nâng cao, kiến thức mới”.
Tại Trường THPT Năng khiếu - một trong những “lò” cho ra đời nhiều học sinh đoạt giải quốc tế nhất của khu vực và cả nước, việc phát hiện và bồi dưỡng học sinh giỏi là quá trình đầu tư nhiều công sức, đòi hỏi thầy cô có tay nghề cao và phải thật sự tâm huyết. Chương trình phát hiện và bồi dưỡng học sinh như tìm ngọc trong đá, “các em giống như những viên đá còn thô, có tố chất thông minh và sự say mê học chuyên nhưng phải được mài giũa, truyền lửa thì ngọc mới tinh và tỏa sáng. Tất nhiên, điều đó không thể làm trong một sớm một chiều mà cần có thời gian và đầu tư bài bản, dài hơi - thầy Nguyễn Thanh Hùng, phó hiệu trưởng nhà trường chia sẻ.
Tương tự, Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong, Trần Đại Nghĩa cũng có “bí quyết” để bồi dưỡng và chọn lọc những học sinh ưu tú nhất. Ngay khi vượt qua kỳ tuyển sinh, các em đặt chân vào trường sẽ được học các lớp chuyên đề nâng cao. Qua đó, những học sinh tiềm năng sẽ được tuyển chọn và bồi dưỡng ở những lớp chuyên sâu. Với những bước đi chắc chắn, khoa học, Trường THPT Năng khiếu là một cái tên lớn trên bản đồ tri thức của khu vực. Suốt 10 năm gần đây, hầu như năm nào trường cũng có học sinh đoạt giải cao trong các kỳ thi Olympic quốc tế.
Xác định mục tiêu lớn là bồi dưỡng người tài cho TP, các trường chuyên được đầu tư nhiều hơn, học sinh vào trường chuyên được đặc cách miễn học phí để làm một nhiệm vụ duy nhất là học giỏi và tỏa sáng tại các cuộc thi trí tuệ.
Học sinh lớp 10 Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong trong giờ học Anh văn. Ảnh: MAI HẢI
Bệ phóng cho người tài
TPHCM đã hình thành khá đa dạng hệ thống trường chuyên, lớp chuyên với khoảng hơn 10.000 học sinh đang theo học. Nhiệm vụ trọng tâm của hệ thống trường chuyên không chỉ là đào tạo bồi dưỡng học sinh giỏi mà còn cung cấp nguồn nhân lực đầu vào chất lượng cao cho các trường ĐH để trở thành các chuyên gia đầu ngành nếu như có sự kế thừa.
Tiến sĩ Trần Nam Dũng, giảng viên Trường ĐH Khoa học tự nhiên TPHCM, người từng đoạt Huy chương bạc Olympic Toán quốc tế năm 1983, chia sẻ kinh nghiệm bản thân: “Chương trình ở các trường chuyên cung cấp cho HS các kiến thức cơ bản, nền tảng giúp các em thi tốt các kỳ thi đại học, học tốt tại bậc đại học. Trường không chỉ cung cấp kiến thức, kỹ năng, mà còn rèn luyện tư duy, kỹ năng giải quyết vấn đề, khả năng tự học và độc lập nghiên cứu. Vì vậy, hành trang của một HS khi ra trường không chỉ là có kiến thức vững vàng mà còn tự tin trước các vấn đề mới, nhất là khả năng tự học hỏi - những kỹ năng cần thiết để các em có thể học tốt ở các bậc học tiếp theo.
Một môi trường thuận lợi sẽ là bệ phóng cho những ai biết nắm bắt cơ hội. Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong với đội ngũ giáo viên giỏi, môi trường giáo dục thuận lợi nên thường xuyên nằm trong nhóm dẫn đầu của các cuộc thi học sinh giỏi, tuyển sinh đại học, với khoảng 150 học sinh giỏi toàn quốc trong 5 năm gần đây.
Không kém cạnh, Trường THPT Năng khiếu đã chứng minh hiệu quả của mô hình trường chuyên trong trường ĐH bằng những thành tích nổi bật tại các cuộc thi trong nước, quốc tế và chiếm hầu hết vị trí thủ khoa, á khoa của các trường ĐH lớn phía Nam…
Những con số thành tích không làm nên thương hiệu nhưng hệ thống trường chuyên tại TPHCM mà điển hình là Trường THPT chuyên Lê Hồng Phong và THPT Năng khiếu đã tạo nên môi trường thuận lợi nuôi dưỡng những tài năng. Không ít người trở thành những nhà quản lý trong bộ máy nhà nước hay chuyên gia nổi tiếng trong một số lĩnh vực… Cũng có những người giỏi theo “dòng chảy” ra đi nhưng cũng giống như trường hợp GS Ngô Bảo Châu - đó vẫn là tài sản trí tuệ quý báu của đất nước.
TIÊU HÀ
