Liên quan băn khoăn này, mới đây, tại Hội thảo “Hướng nghiệp cho con: Bắt đầu trước khi quá muộn” do Hệ thống Trường quốc tế Canada tổ chức, TS Nguyễn Thị Thu Huyền, Hiệu trưởng Trường Song ngữ quốc tế Canada, cho biết, 60-70% nghề nghiệp đang tồn tại hiện nay có thể biến mất trong vòng 20 năm tới. Điều đó có nghĩa rằng một nghề được xem là “có đất dụng võ” hôm nay chưa chắc giữ vững vị trí trong 5-10 năm nữa. Trong khi đó, phụ huynh hiện nay có xu hướng muốn con chọn nghề có thu nhập cao, địa vị tốt trong xã hội.
Theo TS Nguyễn Thị Thu Huyền, việc quan trọng nhất là phụ huynh cần giúp con lựa chọn nghề nghiệp dựa trên cơ sở đánh giá năng lực, sự yêu thích của bản thân kết hợp với tìm hiểu nhu cầu thực tế của thị trường lao động. Quá trình hướng nghiệp nên bắt đầu khi trẻ có suy nghĩ muốn theo đuổi một ngành nghề nào đó thông qua các buổi trò chuyện, chứng kiến công việc thực tế của cha mẹ, người thân.
Một thực tế cần được nhìn nhận là mong muốn và sự yêu thích của trẻ có thể thay đổi theo thời gian. Đơn cử, ở tiểu học con thích làm cô giáo, lên cấp 2 muốn trở thành bác sĩ, khi học lớp 12 lại đam mê trở thành YouTuber. Điều này hoàn toàn bình thường, phụ huynh không cần lo lắng vì kể cả người trưởng thành khi đi làm vẫn có nguyện vọng thay đổi nghề nghiệp. Bên cạnh đó, khi trẻ bày tỏ yêu thích với nhiều lĩnh vực khác nhau, bố mẹ cần tạo điều kiện cho con trải nghiệm thực tế ở nhiều lĩnh vực, tiếp xúc với những người làm trong các ngành nghề đó để con hiểu đằng sau một sản phẩm hay công việc là những khó khăn, áp lực phải đối mặt.
Hiện nay, nhiều gia đình có tâm lý chờ con học hết bậc THPT để nhìn vào kết quả học tập năm lớp 12 mới bắt đầu định hướng nghề nghiệp. Đây là nhận thức rất sai lầm. Chính sự thiếu hụt về thời gian chuẩn bị kiến thức, kỹ năng cũng như hạn chế về thông tin nghề nghiệp khiến học sinh không xác định được hướng đi phù hợp. Nói cách khác, hướng nghiệp là cả quá trình, phụ huynh nên bắt đầu sớm từ cấp tiểu học thông qua việc cho con ý niệm ban đầu về các ngành nghề khác nhau trong xã hội, qua đó giúp trẻ có hình dung ban đầu về các ngành nghề trong xã hội.
Đặc biệt, khi xảy ra mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái trong lựa chọn nghề nghiệp, cha mẹ cần tập cho con ý thức tự chịu trách nhiệm. Song song đó, phụ huynh nên tôn trọng và đồng hành, thường xuyên chia sẻ thông tin về thị trường lao động, cơ hội nghề nghiệp, giúp con xác định mục tiêu học tập phù hợp với nghề nghiệp lựa chọn.
