Tôi có vinh dự được tham gia 5 kỳ đại hội của Đảng: Đại hội lần thứ III, V, VI, VII và VIII. Kỷ niệm sâu sắc nhất của tôi trong các kỳ dự đại hội Đảng là tại Đại hội III, Đại hội VI và Đại hội VIII. Tại Đại hội lần thứ III vào tháng 9-1960 lúc đó tôi còn rất trẻ và là đại biểu trong đoàn miền Nam. Cảm xúc của tôi lúc đó thiêng liêng, tự hào và phấn khởi lắm. Phấn khởi nhất là đại hội đã hoàn chỉnh được mưu lược của Đảng về giải phóng miền Nam. Như chúng ta biết, ở thời kỳ sau Hiệp định Genève, kẻ thù đã thẳng tay đàn áp cách mạng, lê máy chém đi khắp miền Nam giết hại những người yêu nước. Cách mạng miền Nam lúc bấy giờ lâm vào khủng hoảng về đường lối và phương pháp đấu tranh.
Từ trong khói lửa của cuộc đấu tranh cách mạng, đồng chí Lê Duẩn đã cho ra đời bản dự thảo Đề cương đường lối cách mạng miền Nam. Từ bản đề cương này, qua Hội nghị BCH Trung ương Đảng lần thứ 15 khóa II phát triển thêm rồi đến Đại hội III được hoàn chỉnh mưu lược của Đảng về công cuộc giải phóng miền Nam. Hiểu hết được ý nghĩa của mưu lược này, tinh thần cách mạng của mỗi đại biểu, mỗi đảng viên và của toàn dân lúc bấy giờ rất phấn khởi.
Ở lần Đại hội VI của Đảng, tôi lúc đó đang làm chuyên gia giúp bạn ở Campuchia, được cử đi dự đại hội và được bầu vào BCH Trung ương. Tôi nhớ để chuẩn bị cho đại hội, BCH Trung ương đưa ra bản dự thảo văn kiện, nhưng sau đó BCH Trung ương quyết định hủy bỏ bản dự thảo và làm lại bản dự thảo khác. Dự thảo mới kêu gọi toàn Đảng, toàn dân nhìn thẳng sự thật, nói đúng sự thật và đưa ra nhận định giai đoạn từ năm 1975 đến 1985 đất nước lâm vào khủng hoảng nghiêm trọng về kinh tế và xã hội. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự khủng hoảng này, trong đó có nguyên nhân chính là phạm sai lầm trong chỉ đạo chiến lược. Từ đó, đại hội đề ra đường lối cho công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước. Có thể nói, các quyết định ở Đại hội VI là dũng cảm, táo bạo và rất đúng.
Ở Đại hội VIII của Đảng, tôi có một đóng góp quan trọng vào việc xây dựng Điều lệ Đảng. Tôi nhớ, vào phiên họp buổi chiều, trước lúc bế mạc đại hội có cuộc biểu quyết của toàn thể đại biểu ở hội trường để thông qua toàn văn Điều lệ Đảng sửa đổi. Tôi xin phép lên phát biểu và chỉ ra nhiều điểm trong dự thảo điều lệ đã vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng. Tôi rất mừng là kiến nghị của tôi đã được đại hội tiếp thu, được toàn thể đại biểu tham dự tán thành sửa đổi những điểm sai lầm mà tôi đưa ra.
Với Đại hội XI của Đảng lần này, tôi thấy BCH Trung ương Đảng đã chủ trương đưa dự thảo các văn kiện chính trị xuống đại hội các cấp để thảo luận, cho ý kiến. Sau đó hoàn chỉnh một bước rồi công bố trên báo đài kêu gọi toàn dân tham gia góp ý. Rất mừng là đã thu được rất nhiều ý kiến đóng góp của các giới đồng bào, các tầng lớp nhân dân trong nước và ngoài nước thể hiện lòng tin đối với Đảng, ý thức trách nhiệm cao đối với việc xây dựng Đảng. Điều này cho thấy người dân còn kỳ vọng vào mỗi kỳ đại hội Đảng sẽ tạo ra bước phát triển mới của đất nước ta.
Tuy nhiên, chúng ta còn phải chờ ở đại hội lần này, những ý kiến đóng góp của toàn Đảng, toàn dân sẽ được tiếp thu ra sao. Nếu các ý kiến đóng góp của toàn Đảng, toàn dân được đại hội chắt lọc, tiếp thu tốt và đề ra được các quyết sách lớn đúng đắn, đáp ứng được yêu cầu phát triển của thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, làm cho kinh tế phát triển bền vững, đời sống vật chất và văn hóa của nhân dân năm sau cao hơn năm trước, hệ thống chính trị được trong sạch vững mạnh, thì theo tôi Đại hội XI của Đảng lần này sẽ là đại hội không chỉ của Đảng mà là đại hội của toàn dân. Cuối cùng quyết định chất lượng của đại hội là chất lượng lá phiếu của đại biểu dự đại hội. Tôi mong các đại biểu sẽ thể hiện trách nhiệm lớn của mình, suy nghĩ thật kỹ để qua lá phiếu mà tham gia quyết định các nội dung và nhân sự của đại hội được đúng đắn.
Trần Trọng Tân
(Nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Phó Bí thư Thành ủy TPHCM)
Hoài Nam (lược ghi)
