Chiều 6-6, tiếp tục phiên họp thứ 46, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nghe báo cáo và cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp đã được chỉnh lý nhằm tăng cường quyền tự chủ cho doanh nghiệp, đồng thời vẫn đảm bảo vai trò giám sát chặt chẽ của Nhà nước với tư cách là chủ sở hữu vốn.
Dự thảo luật giữ nguyên kết cấu 8 chương, 59 điều như đã trình Quốc hội, nhưng đã có nhiều sửa đổi, bổ sung quan trọng để làm rõ hơn quyền và trách nhiệm của doanh nghiệp, nhất là trong các lĩnh vực như: đầu tư, huy động vốn, phân phối lợi nhuận và chuyển nhượng dự án.
Một trong những nội dung đáng chú ý là việc không mở rộng phạm vi điều chỉnh của luật đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư từ các tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hay tổ chức chính trị - xã hội.
Dù có ý kiến đề xuất bổ sung nhóm đối tượng này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng các doanh nghiệp này sử dụng nhiều nguồn vốn hỗn hợp, không thuần vốn nhà nước, nên không phù hợp để đưa vào luật. Tuy nhiên, để tạo cơ sở pháp lý cho việc đầu tư, quản lý vốn tại các doanh nghiệp thuộc tổ chức này, dự thảo đã bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp có thể áp dụng các quy định của luật và giao Chính phủ quy định chi tiết.
Vấn đề huy động và cho vay vốn nội bộ cũng là nội dung được thảo luận kỹ. Theo dự thảo, doanh nghiệp được quyết định cho công ty con vay vốn trong phạm vi giá trị góp vốn; nếu vượt thì phải báo cáo cơ quan đại diện chủ sở hữu để phê duyệt. Quy định này được cơ quan thẩm tra đánh giá là hợp lý, khi vừa đảm bảo quyền chủ động tài chính cho doanh nghiệp, vừa tránh tình trạng lạm dụng, rủi ro trong quản lý vốn nhà nước. Đồng thời, Chính phủ sẽ được giao quy định chi tiết về bảo lãnh và điều kiện cho vay để kiểm soát hiệu quả.
Trong lĩnh vực đầu tư, có ý kiến đề nghị chỉ cho phép doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn được đầu tư bất động sản. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Phan Văn Mãi nhìn nhận, điều này sẽ hạn chế quyền tự chủ của doanh nghiệp, đi ngược lại chủ trương đổi mới và tư duy quản trị hiện đại. Quan điểm của Ủy ban Kinh tế và Tài chính là doanh nghiệp nhà nước, cũng như các doanh nghiệp khác, cần được hoạt động theo điều lệ, chiến lược kinh doanh và pháp luật hiện hành, không nên bị cấm đoán mang tính hành chính.
Về chuyển nhượng dự án đầu tư, tiếp thu ý kiến đại biểu, dự thảo đã được chỉnh lý theo hướng giao Chính phủ quy định chi tiết.
Một điểm mới nữa là dự thảo luật bổ sung quy định cho phép tính chi phí khảo sát, thăm dò khoáng sản không thành công vào phân phối lợi nhuận sau thuế. Điều này đặc biệt có ý nghĩa với các doanh nghiệp khai khoáng, giúp giảm thiểu rủi ro tài chính trong giai đoạn đầu tư ban đầu, vốn có tính không chắc chắn cao.
Liên quan đến bảo toàn và phát triển vốn, dự thảo đã được sửa đổi để làm rõ việc đánh giá hiệu quả tổng thể cần loại trừ các yếu tố khách quan hoặc nhiệm vụ phi lợi nhuận như quốc phòng, an ninh, thử nghiệm mô hình kinh doanh mới, ghi nhận những trường hợp doanh nghiệp hoạt động theo yêu cầu chính trị - xã hội mà không đặt mục tiêu tài chính lên hàng đầu.
Đối với Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), mặc dù có đề xuất đưa nội dung liên quan vào luật, song Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị không luật hóa các vấn đề thuộc thẩm quyền điều chỉnh của Chính phủ.
“Việc ghi nhận SCIC trong luật cũng sẽ làm giảm tính khách quan và khái quát của luật, đồng thời tiềm ẩn rủi ro tạo ra sự thiên lệch hoặc can thiệp hành chính không cần thiết vào hoạt động của doanh nghiệp”, người đứng đầu cơ quan thẩm tra nhận định.
