Hiện tại, trên địa bàn TPHCM có hơn 30 công trình cầu vượt dành cho người đi bộ, hầu hết được bố trí xây dựng tại các khu vực đông đúc dân cư, gần trường học, bệnh viện, trung tâm thương mại, bến xe, những cung đường lớn với nhiều làn xe... Tuy nhiên, tình trạng người dân không đi cầu vượt mà ngang nhiên băng qua đường, bất chấp an toàn giao thông vẫn tiếp diễn và xảy ra thường xuyên.
Ghi nhận thực tế ở khu vực trước Bệnh viện Bình Dân trên đường Điện Biên Phủ, quận 3, mặc dù đã có cầu vượt nối liền hai khu bệnh viện để mọi người đi lại an toàn, thuận tiện nhưng nhiều người vẫn lựa chọn băng qua đường khi có nhu cầu. Tại cổng bệnh viện, người ra vào liên tục giữa hai khu, mỗi lần có người sang đường thì các phương tiện đang tham gia giao thông đều phải giảm tốc độ, nhường đường. Thậm chí có những người không ra hiệu xin đường, đi một mạch qua đường khiến xe máy, xe ô tô phải dừng đột ngột.
Tại khu vực Bệnh viện Ung bướu TPHCM trên đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, mật độ giao thông thường xuyên đông đúc, phương tiện di chuyển tấp nập. Để bệnh nhân, người dân sang đường được thuận tiện, an toàn, tháng 6-2020, TPHCM đã xây dựng cầu vượt ngay trước cổng bệnh viện. Đây là cầu bộ hành được xem là hiện đại nhất, khi được trang bị thang máy hai bên đầu cầu nhằm hỗ trợ người bệnh đi lại dễ dàng. Dù vậy, nhiều người vẫn giữ thói quen len lỏi từng bước giữa dòng xe đông đúc để sang phía bên kia đường.
Khi được hỏi vì sao không sử dụng cầu bộ hành để qua đường cho an toàn, ông Tâm (68 tuổi, ngụ tại Bình Thạnh) trả lời: “Đã quen sang đường kiểu này, cầu thang bộ rất dốc, nhiều bậc, tôi bị đau chân nên không thể bước lên bậc cao, đi thang máy thì lại phải chờ đợi mất thời gian”.
Cầu vượt trên đường Hoàng Minh Giám, khu vực Công viên Gia Định, quận Gò Vấp cũng xảy ra tình trạng tương tự. Do cầu được xây dựng ngay gần ngã tư - khu vực có tín hiệu đèn giao thông nên nhiều người lựa chọn đợi đèn chuyển màu đỏ thì sẽ di chuyển sang đường thay vì sử dụng cầu vượt dành cho người đi bộ. Được đặt vấn đề vì sao không sử dụng cầu bộ hành, hầu hết trả lời “vì quen rồi”, “do tiện lợi”, “đi như vậy nhanh hơn”...
Quan sát trên đường Phạm Văn Đồng, xung quanh chân cầu vượt thường là nơi buôn bán của người dân, khu vực đổ rác hay đặt biển quảng cáo. Bước lên phía trên cầu để quan sát, tuy hai bên cầu đã được bố trí bao đựng rác nhưng xung quanh bồn cây vẫn xuất hiện la liệt vỏ chai nước, vỏ bánh, vỏ kẹo..., thậm chí thỉnh thoảng ở một vài gốc cây còn có vài ống kim tiêm bị vứt lại. Điều này không chỉ gây mất mỹ quan đô thị mà còn biến nơi đây trở thành tụ điểm của tệ nạn xã hội. Đó cũng là một phần lý do nhiều người e ngại sử dụng cầu vượt dành cho người đi bộ.
Thói quen băng qua đường của nhiều người tiềm ẩn nguy cơ gây tai nạn giao thông, gây ùn tắc giao thông cục bộ vì lượng xe lưu thông trên đường lớn. Việc người dân băng qua đường ở nơi có cầu vượt bộ hành là hành vi vi phạm Luật Giao thông đường bộ, có mức phạt từ 60.000-100.000 đồng. Tuy nhiên, tình trạng này vẫn tiếp diễn, trở thành một thói quen khó thay đổi của mọi người. Ngành chức năng nên xem xét, lập lại trật tự vệ sinh ở các cầu vượt, có giải pháp hướng dẫn người dân sử dụng cầu vượt nhằm đảm bảo an toàn cho chính mình và mọi người.
Ngày 30-12-2019, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 100/2019/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt. Tại Điều 9, Nghị định 100/2019/NĐ-CP về xử phạt người đi bộ vi phạm quy tắc giao thông đường bộ đã nêu rõ:
1. Phạt tiền từ 60.000 đồng đến 100.000 đồng đối với người đi bộ thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Không đi đúng phần đường quy định; vượt qua dải phân cách; đi qua đường không đúng nơi quy định hoặc không bảo đảm an toàn;
b) Không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của đèn tín hiệu, biển báo hiệu, vạch kẻ đường, trừ hành vi vi phạm quy định tại khoản 2 điều này;
c) Không chấp hành hiệu lệnh, hướng dẫn của người điều khiển giao thông hoặc người kiểm soát giao thông;
d) Mang, vác vật cồng kềnh gây cản trở giao thông;
đ) Đu, bám vào phương tiện giao thông đang chạy.
2. Phạt tiền từ 100.000 đồng đến 200.000 đồng đối với người đi bộ đi vào đường cao tốc, trừ người phục vụ việc quản lý, bảo trì đường cao tốc.
