Khi đó, năm 1997, tôi và chị Nguyễn Thị Kim Thoa, GS.TSKH, Viện trưởng Viện vật lý địa cầu, được Hội đồng bầu cử Trung Ương giới thiệu về ứng cử Đại biểu Quốc hội Khóa X tại tỉnh Bình Dương (trước đây). Tôi và chị Thoa được bố trí gặp gỡ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh với một chương trình làm việc dày đặc về tất cả các nội dung liên quan tới bầu cử. Anh Năm Đức, Bí thư Tỉnh ủy, anh Út Phương, Chủ tịch UBND tỉnh, anh Tư Đương, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy và các anh chị lãnh đạo chủ chốt Hội đồng bầu cử đều rất quan tâm giúp đỡ, dành cho chúng tôi những tình cảm hết sức chân thành.
Từ ngày đầu tiên đặt chân tới Bình Dương cho mãi tới sau này, chúng tôi luôn được Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND, UBND tỉnh quan tâm, tận tình giúp đỡ. Cuộc bầu cử ngày 20-7-1997 được tổ chức kết hợp với bầu cử HĐND tỉnh nên trước đó cả đoàn ứng cử viên ĐBQH Khóa X và HĐND họp mặt đầy đủ theo chương trình chung. Các đồng chí lãnh đạo Bình Dương đã tạo điều kiện cho chúng tôi tiếp cận ngay với toàn bộ quy trình tiếp xúc cử tri cùng Đoàn ứng cử viên của tỉnh. Chị Thoa được phân công vào đơn vị bầu cử số một. Tôi được xếp vào đơn vị bầu cử số hai cùng với anh Phan Văn Đương, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy và chị Trần Thị Kim Vân, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng hai ứng viên nữa của Sở Lao động Thương binh Xã hội và khối doanh nghiệp.
Chúng tôi được thông tin đầy đủ về tình hình của Bình Dương với bộ tài liệu tổng hợp toàn diện kèm theo tấm bản đồ hành chính chi tiết để dễ dàng hình dung địa bàn ứng cử một cách tổng thể trước khi xuống thực tế. Cũng rất tình cờ là đầu năm 1996, tôi có dịp tháp tùng Đoàn ĐBQH Thái Lan về thăm Sông Bé (khi chưa tách thành hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước) đã được gặp gỡ các đồng chí lãnh đạo chủ chốt của tỉnh. Khi đó Bí thư Tỉnh ủy là anh Nguyễn Minh Triết, mà mọi người thường gọi là anh Sáu Phong, rất gần gũi, mộc mạc (sau này anh được bầu làm Chủ tịch nước). Tôi và anh Sáu Phong đã có thời gian cùng công tác và anh là lãnh đạo cấp trên của tôi, anh là Bí thư Trung Đoàn Thanh niên và tôi là Trưởng ban Quốc tế. Sau khi trúng cử Đại biểu Quốc hội tỉnh, những dịp gặp lại tại Hà Nội, khi anh đã là Ủy viên Bộ chính trị, Trưởng ban Dân vận Trung ương, anh luôn dành cho tôi sự quan tâm của người thủ trưởng cũ đối với cán bộ cấp dưới của mình với tình cảm thật ấm áp, thân tình. .
Tỉnh Bình Dương trước đây được thành lập tháng 11-1996, sau khi Quốc hội Khóa IX thông qua Nghị quyết tách tỉnh Sông Bé thành hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước. Sau khi tách ra từ Sông Bé, Bình Dương đã trở thành một trong các tỉnh có bước đột phá mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng nhiều khu công nghiệp, rồi hệ thống hậu cần logistic, phát huy thế mạnh cây công nghiệp kết hợp với nông nghiệp như cao su, hạt điều, hạt tiêu... Ngay từ buổi đầu tách tỉnh, Bình Dương hỗ trợ mạnh mẽ Bình Phước. Một số đồng chí lãnh đạo Bình Dương được điều về nhận nhiệm vụ tại Bình Phước và Bình Dương vẫn bảo đảm hỗ trợ nhiều mặt cho Bình Phước, chia sẻ điều kiện hậu cần và vật chất với Bình Phước.
Quy trình tiến hành bầu cử Quốc hội và HĐND tại Bình Dương được tiến hành theo đúng tiến độ và kế hoạch từ Trung ương. Những thông tin về các ứng cử viên được cung cấp tới từng hộ gia đình, bà con được thông tin đầy đủ về yêu cầu, thể thức bầu cử rất công khai, minh bạch. Chúng tôi được tạo điều kiện tối đa để tiếp xúc trực tiếp với đại diện đa dạng các tầng lớp nhân dân và bà con cử tri hài lòng khi được gặp gỡ với các ứng cử viên để có cơ sở đánh giá, lựa chọn trước khi bỏ phiếu.
Có lần trong gặp gỡ, tiếp xúc bà con còn nói vui: “Theo cách gọi của chúng tôi trong Nam thời trước, các ông bà là “Dân biểu”, là phải chú ý nghe “dân biểu” (tức là “dân bảo”) để có thể mang theo ý nguyện của chúng tôi lên Quốc hội nhé!”.
Không ít lần, sau khi cuộc họp đã kết thúc, bà con còn nán lại chia sẻ những băn khoăn và nguyện vọng liên quan đến cuộc sống thường ngày mà họ muốn đại biểu của mình quan tâm, như vấn đề giá cả hạt điều, hạt tiêu, cao su, giá vật tư nông nghiệp làm sao bảo đảm phù hợp, ổn định cho bà con yên tâm sản xuất; mong muốn các cấp có thẩm quyền cho mở thêm trường Phổ thông trung học cho các cháu đỡ phải đi học xa… Có cô hiệu trưởng một trường mẫu giáo ở huyện Bến Cát (nay là TP Bến Cát) tha thiết mời rồi dẫn tôi về tận trường (trường mẫu giáo này nằm không xa địa điểm họp với cử tri) cho xem cơ ngơi còn chật hẹp và đề nghị quan tâm đầu tư cho trường… Chúng tôi phân công nhau trong đoàn, những nội dung nào tôi sẽ trao đổi với bà con, vấn đề nào thuộc phạm vi của tỉnh giải quyết thì mời đại diện của tỉnh, hoặc lãnh đạo huyện đi cùng trả lời luôn, đáp ứng mong mỏi của cử tri. Có lẽ cách tiếp cận gần gũi, trực tiếp và thực tế này giúp cho các buổi tiếp xúc cử tri của chúng tôi luôn sinh động, không có bất cứ hạn chế nào đối với cử tri, bà con đến dự rất đông vui.
Đoàn ĐBQH Bình Dương Khóa X chúng tôi khi đó là đoàn nhỏ, chỉ có 5 Đại biểu và tập thể chúng tôi khá gắn bó, chan hòa. Mỗi khi về tiếp xúc cử tri, nếu thu xếp được thời gian, chúng tôi thường đến thăm nhà các đồng chí ĐBQH tỉnh. Thời gian trôi đi thật nhanh, thấm thoát đã kết thúc nhiệm kỳ Khóa X. Tháng 5 -2002, Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ tỉnh phối hợp với Đoàn ĐBQH tổ chức hội nghị tổng kết công tác cuối nhiệm kỳ. Cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ tất cả các xã, phường và các huyện, thị của Bình Dương đều được mời tham gia. Cuối hội nghị các đại biểu đã biểu quyết nhất trí đề nghị cho các ĐBQH Khóa X được tái cử để tiếp tục thực hiện chương trình hành động của mình, đóng góp cho tỉnh nhà phát triển.
Tỉnh Bình Dương (trước đây), nơi mà tôi có vinh dự được ứng cử và trúng cử Đại biểu Quốc hội nhiệm kỳ đầu tiên, để lại trong tôi biết bao kỷ niệm quý báu. Đây là nơi tôi học hỏi được rất nhiều từ các đồng chí lãnh đạo của tỉnh, từ người dân mà tôi có dịp gặp gỡ trong quá trình thực thi nhiệm vụ của người Đại biểu nhân dân. Thấm thoát đã 27 năm trôi qua, kể từ ngày đầu tiên tới Bình Dương, tôi cảm nhận mình đã là một công dân của vùng đất vô cùng mến khách và rất đỗi thân thương ấy.
Đại sứ NGÔ ANH DŨNG
Đại biểu Quốc hội Khóa X, XI, XII
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Quốc hội
