Trong thời gian qua, hoạt động KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trên cả nước rất được quan tâm, đóng góp nhiều cho nền kinh tế và giữ vai trò quan trọng. Mặc dù hoạt động KHCN đã được triển khai ở các tỉnh thành trên cả nước, tuy nhiên vẫn chưa hoàn chỉnh về cơ sở sở pháp lý của sàn giao dịch công nghệ để đảm bảo tính hiệu quả, minh bạch trong giao dịch.
Bà Nguyễn Thị Kim Huệ, Phó Giám đốc Sở KH-CN TPHCM cho biết, hiện nay, TPHCM đã vận hành sàn giao dịch công nghệ và bước đầu có những thành tựu đáng kể. Thông qua hội thảo này, Sở KH-CN TPHCM mong muốn nhận được góp ý từ các đơn vị để xác định mô hình sàn giao dịch trong tình hình mới; chia sẻ ứng dụng công nghệ phù hợp khi vận hành sàn để đảm bảo tính minh bạch, sở hữu trí tuệ; đề xuất những chính sách để sàn hoạt động hiệu quả…
Đại diện Trung tâm Thông tin và thống kê khoa học và công nghệ TPHCM (Cesti) chia sẻ, sàn giao dịch công nghệ TPHCM có nhiệm vụ tư vấn, môi giới chuyển giao công nghệ và thiết bị (bao gồm quản trị Techport, tổ chức hội thảo giới thiệu sản phẩm, tổ chức chợ công nghệ Techmart, tìm kiếm đối tác). Từ khi đi vào hoạt động đến nay, sàn giao dịch đã trưng bày, giới thiệu hơn gần hàng chục ngàn công nghệ và thiết bị, thu hút hàng trăm ngàn lượt khách tham quan, trao đổi trực tiếp.
Tuy nhiên, quá trình hoạt động, vận hành vẫn còn gặp nhiều khó khăn như quy mô của các doanh nghiệp hầu hết ở mức vừa và nhỏ, chưa làm quen với khái niệm chuyển giao công nghệ. Các chính sách khuyến khích doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học tham gia sâu vào hoạt động sàn còn hạn chế. Kết quả nghiên cứu của các viện - trường đa phần chỉ dừng lại ở quy mô phòng thí nghiệm, các chuyên gia - nhà nghiên cứu chưa quan tâm đúng mức đến việc đăng ký quyền sở hữu trí tuệ….
Ông Nguyễn Mạnh Cường, đại diện Bộ KH-CN dẫn chứng một khảo sát năm 2023, có tới 75% doanh nghiệp thừa nhận chưa hiểu đúng mức về tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo mở, dẫn đến thiếu động lực thực hiện các ý tưởng sáng tạo. Điều này cho thấy nhận thức của doanh nghiệp về việc chủ động tìm kiếm, giao dịch công nghệ còn mờ nhạt.
Ngay cả ở tầm quản lý, khái niệm sàn giao dịch công nghệ đôi khi bị hiểu giản đơn là nơi trưng bày sản phẩm nghiên cứu, thay vì một dịch vụ thị trường mang lại giá trị gia tăng cao từ hoạt động tư vấn, chuyển giao công nghệ. Hệ quả là việc đầu tư cho sàn giao dịch bị xem nhẹ, thiếu những sáng kiến đột phá để thu hút doanh nghiệp tham gia.
“Xây dựng sàn giao dịch công nghệ ở Việt Nam lúc này không chỉ là vấn đề cái tên hay một trang web, mà thực sự là bài toán kiến tạo hạ tầng thị trường cho KH-CN để hình thành một hệ sinh thái giao dịch công nghệ thông suốt. Sàn giao dịch công nghệ, nếu được phát triển đúng hướng, sẽ trở thành bệ phóng cho đổi mới sáng tạo giúp kết nối nhanh các ý tưởng, giải pháp từ phòng thí nghiệm đến thị trường; doanh nghiệp nhỏ tìm được công nghệ phù hợp để nâng tầm và giúp lan tỏa tinh thần sáng tạo trong toàn xã hội”, ông Nguyễn Mạnh Cường nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia, ở Việt Nam, nhiều “sàn” hiện có chỉ mới dừng ở mức độ cổng thông tin, đăng tải cơ sở dữ liệu về công nghệ, thiết bị, chuyên gia... phần lớn các tổ chức trung gian thị trường KH-CN hiện nay còn yếu về năng lực, thiếu những đơn vị uy tín để thúc đẩy giao dịch công nghệ, khiến kết nối cung – cầu công nghệ chưa đạt kỳ vọng của doanh nghiệp. Do đó, vấn đề đặt ra là phải xây dựng đúng nghĩa một sàn giao dịch công nghệ, kiến tạo hạ tầng thị trường cho giao dịch công nghệ thay vì chỉ tạo thêm vài trang web dữ liệu.
