Trong đó, vấn đề quy hoạch được xem là “mở đường”, là định hướng chiến lược. Vậy, nhiệm vụ trọng tâm của TPHCM trong công tác quy hoạch thời gian tới được triển khai ra sao? Xung quanh vấn đề này, PV Báo SGGP đã có cuộc trao đổi với Giám đốc Sở Quy hoạch - Kiến trúc TPHCM Võ Hoàng Ngân (ảnh).
- Phóng viên: Với vai trò kiến tạo tầm nhìn đô thị dài hạn phát triển TPHCM trở thành siêu đô thị toàn cầu, xin ông cho biết mục tiêu, nhiệm vụ của Sở Quy hoạch - Kiến trúc (QH-KT) trong giai đoạn tới như thế nào?
- Ông Võ Hoàng Ngân: Thực hiện chức năng tham mưu quản lý nhà nước về lĩnh vực quy hoạch xây dựng, kiến trúc và các chỉ đạo của UBND TPHCM liên quan đến định hướng tầm nhìn dài hạn, Sở QH-KT đã tiến hành tham mưu kế hoạch lập các quy hoạch cho thành phố. Nhiệm vụ của sở là thực hiện công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chung TPHCM; công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch không gian ngầm; Quy hoạch khu vực TOD theo Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội; Quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật thuộc thẩm quyền phê duyệt của UBND TPHCM; Công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch đô thị và nông thôn thuộc thẩm quyền của UBND TPHCM theo quy định.
Bên cạnh đó, theo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98/2023/QH15, việc quy hoạch trên địa bàn thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể trên cơ sở cụ thể hóa các nội dung quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và tích hợp, lồng ghép các nội dung của quy hoạch tỉnh, quy hoạch chung thành phố. Như vậy, việc lập quy hoạch tổng thể được xem là nhiệm vụ trọng tâm thiết yếu của thành phố trong giai đoạn sắp tới.
- Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị quyết 98/2023/QH15 tạo điều kiện thuận lợi cho TPHCM ra sao trong công tác quy hoạch?
- Nghị quyết mang lại 3 điều kiện thuận lợi lớn cho công tác quy hoạch. Thứ nhất, đơn giản cấp độ quy hoạch và rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư. Cụ thể, nghị quyết xác định trên địa bàn thành phố chỉ lập một quy hoạch tổng thể và do UBND TPHCM phê duyệt sau khi HĐND thông qua. Như vậy, về cấp độ quy hoạch đã được đơn giản hóa và trao cơ hội để thành phố được tự chủ, kiểm soát mô hình phát triển, tự giải quyết các nút thắt trong phát triển hạ tầng, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, đổi mới sáng tạo, logistics, tài chính, chuyển đổi số đất đai, đô thị.
Bên cạnh đó, việc rút ngắn quy trình phê duyệt qua việc cho phép không cần lập nhiệm vụ quy hoạch và thực hiện đồng thời quy hoạch phân khu, chi tiết giúp rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư dự án một cách đột phá. Thứ hai, UBND TPHCM được quyết định các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất quy hoạch khác với quy định tại Quy chuẩn Kỹ thuật quốc gia, giúp dễ dàng điều chỉnh quy hoạch để phù hợp với thực tiễn đặc thù, nhất là sau sáp nhập. Thứ ba, việc thí điểm mô hình phát triển đô thị TOD giúp TPHCM tái cấu trúc không gian đô thị, phát triển giao thông công cộng và tạo nguồn lực tài chính thông qua việc thu lại giá trị gia tăng từ đất đai.
Với những quyết sách trên trong công tác quy hoạch sẽ giúp thành phố có thể chủ động rút ngắn thời gian quy hoạch và triển khai dự án, đồng thời tạo ra những đột phá về không gian đô thị cũng như thu hút đầu tư chiến lược trong tương lai.
- Sau sáp nhập, địa giới hành chính TPHCM mở rộng, hạ tầng giao thông kết nối, quản lý đất đai, nhà ở, xây dựng… còn nhiều bất cập. Sở QH-KT sẽ ưu tiên trọng tâm nào để tạo đột phá phát triển trong thời gian tới?
- Sở QH-KT dự kiến đề xuất một số chiến lược đột phá khi tổ chức lập Quy hoạch tổng thể TPHCM trong thời gian tới. Trong đó quy hoạch hạ tầng giao thông được đặt trên hết. Cụ thể như: tách luồng hàng hóa khỏi luồng đô thị; đường Vành đai 3 trở thành vành đai phân phối của đô thị - công nghiệp; gom/thoát xe liên tỉnh, giảm áp lực nội đô; đường Vành đai 4 với vai trò là vành đai logistics - công nghiệp kết nối các khu công nghiệp (Bình Dương trước đây) đến cảng biển (Cái Mép - Thị Vải) và các tuyến cao tốc… Tiếp đó, quy hoạch các trục giao thông kết nối chính giữa các trung tâm sản xuất - đô thị - logistic (cảng biển, sân bay) như ở trục Đông Bắc (công nghiệp) - lõi trung tâm - cửa ngõ cảng biển là Bình Dương trước đây (cụm công nghiệp/đô thị vệ tinh) - TPHCM - Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây (cảng nước sâu); trục sân bay - cảng biển - logistics: Long Thành - các ICD/trung tâm logistics - cảng biển Cái Mép Thị Vải…
TPHCM định hướng quy hoạch giao thông phù hợp định hướng phát triển “đa cực”. Mỗi cực một vai trò giao thông rõ ràng: cực trung tâm (lõi TPHCM) sẽ ưu tiên vận tải công cộng, quản lý nhu cầu giao thông (giảm xe cá nhân, tăng metro/bus, tổ chức giao thông thông minh); cực công nghiệp - logistics (Bình Dương) ưu tiên hành lang xe hàng, ICD, kết nối nhanh ra đường vành đai/cao tốc, hạn chế container xuyên qua khu dân cư; cực cảng biển - công nghiệp nặng - du lịch biển (Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây) được ưu tiên kết nối hậu cảng, luồng hàng hóa, và tuyến vận tải hành khách chất lượng cao (du lịch/cuối tuần) tách khỏi luồng container. Đối với quy hoạch khu vực TOD, sẽ phát triển đô thị xung quanh các trục giao thông công cộng khối lượng lớn (như các tuyến metro, monorail), khai thác quỹ đất TOD tạo nguồn vốn để tái đầu tư trực tiếp cho hạ tầng đường sắt.
- TPHCM có cần bộ tiêu chuẩn quy hoạch của một đô thị đặc biệt sau sáp nhập, thưa ông?
- TPHCM sau hợp nhất có quy mô lớn, không gian phát triển mở rộng, đa trung tâm, đa chức năng, có sự đan xen giữa đô thị trung tâm hiện hữu - khu công nghiệp - không gian sinh thái. Hiện nay, các bộ tiêu chuẩn, quy chuẩn hiện hành vẫn chủ yếu được xây dựng trên nền tảng quản lý đô thị phù hợp với tính chất, đặc điểm của tỉnh thành trước sáp nhập. Do đó, một bộ tiêu chuẩn quy hoạch của một đô thị đặc biệt sau sáp nhập là điều cần thiết. Bởi bộ tiêu chuẩn quy hoạch sẽ hệ thống hóa để phù hợp với tính chất của đô thị sau sáp nhập mang tính tổng thể, thống nhất và đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, không gian đô thị; đồng thời giải quyết các vấn đề như chất lượng sống của con người và môi trường. Hơn thế, việc xây dựng bộ tiêu chuẩn là công cụ để định hướng triển khai các chiến lược, mục tiêu cụ thể và là cơ sở để thực hiện chi tiết đồ án quy hoạch tổng thể.
- Xin cảm ơn ông.
