Rà soát, giải quyết dứt điểm bản án hành chính còn tồn đọng kéo dài

Ngày 29-5, Thành ủy TPHCM tổ chức hội nghị giao ban chuyên đề thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả công tác thi hành các bản án hành chính có hiệu lực pháp luật trên địa bàn TPHCM. Đồng chí Nguyễn Thanh Nghị, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM chủ trì hội nghị.

Đề nghị xử lý trường hợp cố tình trì hoãn

Tại hội nghị, các đại biểu đến từ các sở ngành, quận huyện và TP Thủ Đức, cơ quan tố tụng TPHCM đã trao đổi, phản ánh nhiều vướng mắc và đề xuất giải pháp thiết thực trong công tác thi hành án hành chính (THAHC).

Trong đó, Phó Chánh án TAND TPHCM Phùng Văn Hải chỉ ra rằng, các tranh chấp hành chính tại TPHCM ngày càng tăng, tập trung chủ yếu ở các lĩnh vực nhạy cảm như đất đai, bồi thường, giải phóng mặt bằng, thuế, hải quan. Những vụ việc này thường có tính chất phức tạp, liên quan trực tiếp đến các quyết định hành chính của cơ quan nhà nước.

Phó Cục trưởng Cục Thi hành án dân sự TPHCM Trần Phương Hồng bổ sung rằng, những vụ án hành chính còn tồn đọng chủ yếu liên quan việc thi hành các bản án, quyết định trong lĩnh vực pháp luật về nhà ở, đất đai, bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho người có đất bị thu hồi.

Đây là những lĩnh vực phức tạp, nhạy cảm do liên quan trực tiếp đến quyền lợi kinh tế với giá trị rất lớn, có yếu tố lịch sử, pháp luật có nhiều thay đổi, khó đạt sự đồng thuận với người được thi hành án ngay cả khi người phải thi hành án đã đưa ra nhiều biện pháp để thi hành án.

Ngoài ra, chất lượng bản án, quyết định của tòa án về vụ án hành chính đôi khi chưa cao, chưa đảm bảo tính thống nhất và khả thi, gây khó khăn trong việc tổ chức thi hành án dân sự.

Từ góc độ kiểm sát thi hành án, Phó Viện trưởng Viện KSND TPHCM Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, việc thi hành các bản án hành chính hiện gặp rất nhiều khó khăn, đặc biệt khi bên phải thi hành án là UBND, Chủ tịch UBND các cấp (hoặc người được ủy quyền).

Đồng thời phản ánh có tình trạng một số cơ quan hành chính không tham gia đầy đủ các phiên đối thoại hoặc phiên tòa, dẫn đến tâm lý không đồng tình khi nhận bản án và tìm cách trì hoãn hoặc kéo dài thi hành bằng việc đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm.

Thực trạng này còn bị tác động bởi sự thiếu quyết liệt của lãnh đạo một số đơn vị trong việc tổ chức thi hành án, chưa chủ động rà soát, báo cáo để xin ý kiến chỉ đạo kịp thời từ cấp trên.

Để khắc phục tình trạng này, Phó Chánh án TAND TPHCM kiến nghị cần nghiên cứu, đề xuất cơ chế xử lý và chế tài đối với những cơ quan không hợp tác hoặc thiếu trách nhiệm trong thi hành án. Đồng thời, cần có biện pháp xem xét, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với hành vi chậm trễ, không thi hành hoặc thi hành không đầy đủ các bản án đã có hiệu lực.

Xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông về án hành chính

Phó Giám đốc Sở Tư pháp TPHCM Phan Thanh Tùng đề nghị, cần tăng cường công tác kiểm tra, xử lý trách nhiệm đối với người đứng đầu các cơ quan hành chính không thực hiện đúng quy định pháp luật về tố tụng và thi hành án hành chính.

Phó Chánh án TAND TPHCM đề nghị, tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động THAHC. Tập trung hoàn thiện, vận hành, khai thác hiệu quả phần mềm quản lý quá trình thụ lý, tổ chức thi hành án và báo cáo thống kê THAHC… đảm bảo khả năng trích xuất số liệu phù hợp với các biểu mẫu báo cáo, thống kê.

Từ kinh nghiệm tại cơ sở, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TP Thủ Đức Trần Quốc Trung kiến nghị cần nhân rộng phần mềm quản lý án hành chính nhằm đảm bảo quản lý xuyên suốt từ lúc khởi kiện đến khi thi hành xong bản án. Ngoài ra, ông đề xuất phải có quy định rõ trách nhiệm và biện pháp xử lý đối với cá nhân, tổ chức có sai sót trong quá trình tham mưu hoặc ban hành quyết định hành chính dẫn đến phát sinh khiếu kiện.

Kết luận hội nghị, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Thanh Nghị chỉ đạo thực hiện đảm bảo 4 yếu tố (tổng thể, đồng bộ, thường xuyên, phối hợp chặt chẽ) dưới sự lãnh đạo chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, tổ chức thực hiện của chính quyền và các cơ quan liên quan trong công tác THAHC. Đồng thời, tăng cường vai trò giám sát của HĐND, MTTQ Việt Nam và các tổ chức đoàn thể trong thi hành các bản án hành chính.

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy TPHCM Nguyễn Thanh Nghị đề nghị UBND, Chủ tịch UBND các cấp, giám đốc các sở, ngành chịu trách nhiệm trực tiếp, thực hiện nghiêm các quy định, có báo cáo định kỳ Ban Thường vụ Thành ủy TPHCM liên quan công tác thi hành án hành chính, không “khoán trắng” cho các cơ quan thi hành án. Chính quyền địa phương phải rà soát, giải quyết dứt điểm bản án hành chính còn tồn đọng, kéo dài; xem xét kiểm điểm, xử lý kỷ luật nếu để bản án kéo dài mà không có lý do chính đáng.

Với những nội dung vượt thẩm quyền, phải kịp thời xin ý kiến cấp trên để giải quyết. Bên cạnh đó, tăng cường kỷ luật kỷ cương hành chính; tăng cường vai trò kiểm sát của VKSND trong thi hành án hành chính; tăng cường giám sát, tuyên truyền pháp luật, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm nghĩa vụ hoặc chậm thi hành án mà không có lý do chính đáng.

Một nhiệm vụ quan trọng khác là phải đảm bảo nguồn lực thi hành án, kịp thời tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho cơ sở. Trong đó, lưu ý quan tâm, nghiên cứu bố trí kinh phí phù hợp để thi hành án đạt hiệu quả, nhất là liên quan công tác bồi thường, phát sinh lãi, tái đầu tư…

Song song với khẩn trương, kịp thời hướng dẫn nghiệp vụ cho các địa phương để hạn chế thấp nhất những khó khăn, lúng túng khi thi hành. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông về án hành chính, kết nối giữa các hệ thống tòa án, cơ quan thi hành án dân sự và UBND các cấp để theo dõi toàn bộ quy trình của một vụ án hành chính từ khi thụ lý đến khi thi hành xong…