Khan xe, giá cao
Từ giữa tháng 1, anh Ngô Cường (ngụ TP Thủ Đức) đã liên hệ một số cơ sở cho thuê xe tự lái, để thuê xe chở cả gia đình về Quảng Nam. Anh dự kiến thuê 6 ngày, từ 29 tháng Chạp đến hết mùng 4 tết. Lần lựa mãi anh vẫn chưa tìm được mẫu xe vừa ý. “Tôi muốn thuê xe 7 chỗ để chở được nhiều thành viên trong gia đình. Thế nhưng, tìm mãi chưa có xe, vì một số nơi đã hết xe, còn chỗ khác thì yêu cầu cho thuê 8 ngày trở lên, trong khi tôi chỉ cần thuê 6 ngày”, anh Cường cho hay.
Trong vai người đi thuê xe, chúng tôi đã gặp đại diện một số cơ sở dịch vụ kinh doanh cho thuê xe tự lái tại các quận 12, Tân Bình, Gò Vấp, hầu hết các cơ sở đều đã cho thuê hết xe từ cách đây một tuần. Anh Nguyễn Tuấn Hải, chủ một cơ sở kinh doanh dịch vụ cho thuê xe ở đường Phạm Văn Chiêu (quận Gò Vấp), cho biết, lượng người liên hệ thuê xe hiện cao gấp 4-5 lần so với ngày thường. “Hiện, chỉ có gói thuê 10 ngày trở lên, giá cao nhưng cũng chỉ đủ xe cho khách quen thuê”, anh Hải nói.
Bên cạnh tình trạng khan xe, giá cho thuê xe dịp tết cũng đang tăng “phi mã”. Nếu so với thời điểm đầu tháng 1 thì giá thuê những ngày tết cổ truyền tăng gấp đôi. Ngoài ra, so với cùng kỳ năm trước, giá thuê xe cũng tăng khoảng 10-20%. Mặt khác, mức giá còn phụ thuộc vào từng loại xe (xe 5 chỗ, 7 chỗ hay 16 chỗ), xe số sàn, số tự động, xe hạng thường hay hạng sang. Khảo sát của phóng viên Báo SGGP, giá thuê dịp tết các mẫu 4 xe chỗ như Toyota Vios, Honda City, Hyundai Accent… năm ngoái dao động ở mức 900.000-1,2 triệu đồng/ngày, thì nay tăng lên từ 1,2-1,5 triệu đồng/ ngày. Tương tự, các dòng xe 5, 7 chỗ gầm cao như Kia Seltos, Mazda CX-5, Mitsubishi Xpander, Suzuki Ertiga, Toyota Fortuner… có giá cho thuê dao động từ 1,7-2,5 triệu đồng/ngày; các mẫu xe cao cấp như Toyota Camry, Mercedes… có giá từ 2,5-4 triệu đồng/ngày.
Đại diện một số trung tâm dịch vụ cho thuê xe tự lái cho biết, sở dĩ giá thuê dịp Tết 2024 tăng cao là bởi nhu cầu của người dân cao hơn mọi năm. “Năm nay nhiều người không chọn mua xe do kinh tế khó khăn, nhưng họ vẫn muốn có xe để sử dụng vào dịp tết nên phía cầu đang cao hơn cung. Bên cạnh đó, việc cho thuê vào dịp tết cũng khiến chi phí quản lý, chăm sóc của các cơ sở bị đội lên, nhất là với những trường hợp khách hàng gặp trục trặc trong quá trình sử dụng, thậm chí xe bị va quẹt, đâm đụng”, anh Thái, chủ một cơ sở cho thuê xe tại quận Tân Bình, chia sẻ.
Để có thể thuê xe tự lái dịp Tết 2024, khách hàng phải xuất trình các loại giấy tờ cá nhân như căn cước công dân gắn chip, giấy phép lái xe và đặt cọc khoảng 20-30 triệu đồng. Một số cơ sở chấp nhận đặt cọc bằng các tài sản có giá trị như xe gắn máy trung - cao cấp từ Honda Sh Mode trở lên.
Đa dạng hình thức thuê
Đối với những người có nhu cầu thuê ô tô tự lái theo ngày, có thể tìm xe tại một số ứng dụng cho thuê xe. Bảng giá niêm yết trên sàn Sigo cho thấy mức giá cho thuê dao động từ 800.000 đồng đến cao nhất 2,5 triệu đồng/ngày, tùy loại xe. Vậy nhưng, để thuê được dòng xe theo đúng nhu cầu vào dịp tết là rất khó. Theo ghi nhận, còn có một số ứng dụng cho thuê xe trực tuyến khác như Booking, Mioto, TripX, OGIS. Hiện tại, đa số dịch vụ cho thuê xe trên các ứng dụng cũng yêu cầu khách hàng thuê từ 5-10 ngày, nếu thời gian thuê trùng Tết Nguyên đán. Năm nay, người có nhu cầu cũng có thêm một lựa chọn nữa là thuê xe điện VinFast tự lái. Đây là dịch vụ cho thuê xe tự lái do hãng vận chuyển Xanh GSM thuộc Tập đoàn Vingroup cung cấp. Mức giá cho thuê trọn gói 10 ngày Tết 2024 của GSM từ 11,96 - 34,4 triệu đồng. Các mẫu xe điện VinFast cho thuê gồm VF e34, VF 5, VF 8 và VF 9...
Theo thống kê chưa đầy đủ, TPHCM hiện có hơn 50 doanh nghiệp cho thuê ô tô tự lái chuyên nghiệp, cùng hàng trăm cơ sở cho thuê xe nhỏ lẻ (mỗi cơ sở có 5-10 xe), ngoài ra còn có nhiều đơn vị có dịch vụ cho thuê ô tô kèm tài xế.
Thuê tài xế cũng... chộn rộn
Việc xử phạt nghiêm hành vi lái xe khi trong máu, hơi thở có nồng độ cồn đã khiến các dịch vụ đưa đón, lái xe hỗ trợ người sử dụng rượu bia ngày càng nở rộ. Từ đầu năm 2023 đến nay, nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ này ghi nhận sự gia tăng đột biến nhu cầu người sử dụng. Để giữ chân “thượng đế” của mình, nhiều quán nhậu, nhà hàng liên kết với dịch vụ để đưa khách về nhà sau tiệc. Để đảm bảo an toàn cho khách, cơ sở tổ chức dịch vụ thường yêu cầu tài xế nộp lý lịch, bằng lái… Hiện nay, trên thị trường có nhiều cơ sở cho thuê tài xế như ViSafe, BUTL, Tika Tika, GoCheap… Ngoài ứng dụng trên các nền tảng, khách hàng có thể tìm đến các hội nhóm trên Facebook, như Fanpage: dịch vụ lái xe hộ; dịch vụ lái xe thuê; dịch vụ lái xe hộ - đưa người say về nhà..
Bên cạnh đa dạng hình thức thuê thì các tình huống phát sinh pháp lý cũng khiến các cơ sở cho thuê xe tự lái trong dịp tết thường quan tâm và khuyến cáo, như xe bị phạt nguội, bị tai nạn, thậm chí bị... cầm cố. Theo anh Đình Toàn, một người cho thuê xe tự lái tại huyện Hóc Môn, anh đã có thời gian đau đầu vì khách thuê xe bị dính phạt nguội. Khách trả xe được khoảng 10 ngày thì anh Toàn tá hỏa nhận được giấy phạt nguội. Gọi cho khách thì không đòi được, hợp đồng cũng không có điều khoản nào đề cập về việc này nên rất khó yêu cầu khách hợp tác trả tiền nộp phạt. Ngược lại, hiện nay đang xuất hiện một số chiêu lừa đảo, giả người cho thuê xe, yêu cầu người thuê xe chuyển khoản đặt cọc rồi… biến mất...
Theo luật sư Đinh Công Hưng (thuộc Đoàn Luật sư TPHCM), khách hàng nên cẩn thận với các tình huống trên. Khi nhận xe, người thuê nên kiểm tra kỹ xe, các thiết bị bên trong xe để phát hiện các hư hại, trầy xước, tránh sau này phải đền bù. Đặc biệt, người thuê cần đọc kỹ giấy tờ xe, hợp đồng đặt cọc, bảo hiểm… để thống nhất các điều khoản, tránh phát sinh các tình huống ngoài dự kiến. Ngoài ra, khách nên chủ động tra lịch sử phạt nguội của xe, tránh khi trả xe khách lại vướng tranh cãi.
Luật sư Trần Minh Hùng, Trưởng Văn phòng Luật sư Gia Đình (thuộc Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết, theo quy định pháp luật, ô tô là phương tiện giao thông cơ giới đường bộ và là nguồn nguy hiểm cao độ. Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: “Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác”. Đối với dịch vụ cho thuê xe, chủ xe đã giao cho bên thuê xe sử dụng thông qua hợp đồng thuê xe. Do đó, bên thuê xe được xem là người sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ.
Như vậy, nếu bên thuê xe gây tai nạn thì bên thuê xe có trách nhiệm phải bồi thường toàn bộ thiệt hại cho người bị thiệt hại, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác. Đối với các trường hợp bên thuê xe do không tuân thủ quy định khi tham gia giao thông mà bị CSGT xử phạt trực tiếp thì bên thuê xe phải chịu trách nhiệm nộp phạt cho cơ quan chức năng đối với lỗi vi phạm của mình. Đối với trường hợp xe thuê bị CSGT “phạt nguội”, CSGT sẽ liên hệ trực tiếp với chủ xe để làm việc và xử lý vi phạm vì thông tin chủ xe là thông tin duy nhất phía CSGT có được. Trường hợp này, chủ xe phải chứng minh được thời điểm bị xử phạt vi phạm giao thông, người đang điều khiển phương tiện tham gia giao thông là bên thuê xe thông qua hợp đồng thuê xe và cung cấp thông tin của bên thuê xe cho CSGT. Nếu không chứng minh được thì chủ xe sẽ bị xử phạt về lỗi này.
Trong một số trường hợp, nếu chủ xe biết bên thuê xe không đủ điều kiện điều khiển ô tô tham gia giao thông mà vẫn cho thuê, giao xe thì tùy vào mức độ vi phạm, chủ xe có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ” theo quy định tại Bộ luật Hình sự, đồng thời liên đới chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho người bị thiệt hại.
