Khả quan về kinh tế
Chiều 13-11, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã dẫn đầu đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam dự phiên họp toàn thể của Hội nghị các nhà lãnh đạo ASEAN. Hội nghị đã tập trung đánh giá công tác triển khai Tầm nhìn cộng đồng ASEAN 2025, bàn các biện pháp tăng cường hiệu quả hoạt động ASEAN và trao đổi ý kiến về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm.
Trong trụ cột kinh tế, hội nghị ghi nhận kết quả khả quan với dự báo tăng trưởng trung bình của các nền kinh tế ASEAN đạt 5% năm 2017, so với 4,8% năm 2016 và khả năng tăng lên 5,1% năm 2018. Trong trụ cột văn hóa-xã hội, các nhà lãnh đạo hoan nghênh các hoạt động kỷ niệm 50 năm ASEAN đã được tổ chức ở tất cả các quốc gia thành viên trong năm nay, đánh giá các hoạt động này đã góp phần quảng bá hình ảnh hiệp hội, tăng cường giao lưu nhân dân và gắn kết trong cộng đồng. Về quan hệ của ASEAN với các đối tác, đặt trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực biến động phức tạp với nhiều xu thế trái chiều, hội nghị ghi nhận nhiều kết quả tích cực đạt được sau 2 năm triển khai các chương trình hành động giai đoạn 2016-2020 với các đối tác cũng như sự tham gia, ủng hộ và cam kết ngày càng cụ thể, thực chất hơn của các đối tác trong nhiều lĩnh vực hợp tác quan trọng của ASEAN và khu vực.
Trong trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các nhà lãnh đạo tập trung bàn về việc ngăn chặn sự phát triển của chủ nghĩa khủng bố, cực đoan, tội phạm xuyên quốc gia và các điểm nóng ở khu vực, trong đó có biển Đông, bán đảo Triều Tiên và tình hình ở bang Rakhine, Myanmar. Các nước đều bày tỏ lo ngại về các nguy cơ ngày một tăng có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hòa bình, an ninh và ổn định khu vực, qua đó nhấn mạnh các thành viên cần đoàn kết, thống nhất nhằm củng cố nội lực, tăng cường tham vấn và phát huy vai trò trung tâm của ASEAN ứng phó hiệu quả với các thách thức trên.
Phát huy vai trò của ASEAN
Phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ý nghĩa của năm kỷ niệm 50 năm ASEAN thành lập và nhấn mạnh 3 trọng tâm hợp tác mà ASEAN phải tập trung trong thời gian tới. Thủ tướng đề nghị ASEAN cần tập trung vào lợi ích của người dân, nỗ lực làm mới bản sắc của mình thông qua thúc đẩy những cái chung, đặc biệt là quyết tâm chung xây dựng một ASEAN tự cường, đề cao lợi ích chung cho người dân cộng đồng và đóng góp nỗ lực để tạo dựng thành quả mang tên chung ASEAN. Thủ tướng cũng đề nghị ASEAN chú trọng hơn nữa xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) và sự phát triển của doanh nghiệp thông qua thúc đẩy liên kết kinh tế và thương mại nội khối, tăng cường bổ trợ lẫn nhau giữa các nền kinh tế trong cộng đồng.
Về vấn đề biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng những diễn biến gần đây tiếp tục thu hút sự quan tâm của khu vực và quốc tế. Thủ tướng đề nghị các văn kiện của Hội nghị cấp cao lần này phản ánh đầy đủ các nguyên tắc, lập trường như thể hiện tại Thông cáo chung Hội nghị các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 50 vào tháng 8 vừa qua tại Manila, Philippines bao gồm: bảo đảm an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở biển Đông, giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước Liên hiệp quốc về Luật Biển 1982, tôn trọng đầy đủ các tiến trình pháp lý và ngoại giao, thực hiện đầy đủ và nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC). Thủ tướng Chính phủ cũng hoan nghênh ASEAN và Trung Quốc đã thông qua khung Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC) và đề nghị sớm đàm phán thực chất COC có tính khả thi và ràng buộc pháp lý.
Chiều và tối 13-11, các nhà lãnh đạo dự Hội nghị cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Hoa Kỳ, cấp cao ASEAN-Trung Quốc, cấp cao ASEAN-Hàn Quốc, cấp cao ASEAN-Nhật Bản, cấp cao ASEAN-Liên hiệp quốc và cấp cao Mekong-Nhật Bản.
Tuyên bố chung sau cuộc gặp cấp cao ASEAN+Trung Quốc ngày 13-11 tại Manila cho biết Trung Quốc và các nước trong khối ASEAN đã đồng ý bắt đầu đàm phán về Bộ quy tắc ứng xử của các bên ở biển Đông (COC). Theo Manila Times, trước đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Robespierre Bolivar nói rằng các cuộc đàm phán có thể bắt đầu vào năm 2018. Tháng 8 năm nay, trong khuôn khổ cuộc họp của các ngoại trưởng, ASEAN và Trung Quốc đã thông qua bản dự thảo khung COC làm nòng cốt trong đàm phán.