Không phải chỉ đến Tháng Thanh niên (tháng 3) hàng năm, người ta mới nhắc đến hoạt động Đoàn và những thủ lĩnh thanh niên, mà tố chất “thủ lĩnh” đúng nghĩa ở thời điểm nào cũng cần thiết.
Sức trẻ và tâm thế hội nhập
Khi thế hệ gen Y, gen Z… bước vào ngưỡng cửa cuộc đời, trở thành lực lượng chủ yếu trong các tổ chức, đơn vị, niềm tự hào về “chiếc áo xanh” cũng được các bạn thể hiện một cách rất riêng và rất trẻ.
Thủ lĩnh thanh niên phải tương tác, tích hợp với thanh niên, với cuộc sống để không đứng ngoài
Là du học sinh tại Mỹ, không còn điều kiện gắn bó với những hoạt động đoàn thể trong nước, Trương Hoàng Anh Thư (du học sinh tại bang Oregon, Mỹ, nhà sáng lập dự án “NÉT Project”) khẳng định: “Có một điều sẽ không bao giờ có thể thay đổi - tôi là một người Việt Nam, và chính những thói quen rất Việt Nam của mình đã khiến tôi trở nên đặc biệt trong mắt bạn bè quốc tế. Dù bên này không có điều kiện tham gia các hoạt động Đoàn, tôi và nhóm bạn cũng không quên niềm tự hào thanh niên Việt Nam, chúng tôi lập ra “NÉT Project” để chia sẻ kiến thức nghệ thuật, hội họa truyền thống của Việt Nam. Chúng tôi cũng trình bày nội dung dưới dạng song ngữ Việt - Anh, để có thể quảng bá với cộng đồng du học sinh quốc tế. Tôi nghĩ đó là cách để mình góp sức trẻ lan tỏa nét đẹp quê hương, và cũng là lời cảm ơn thiết thực đến gia đình của mình, ngôi trường mình đã theo học, cũng như là nền văn hóa đã nuôi dưỡng mình khôn lớn”.
Và khi “chuyển đổi số” trở thành cụm từ được quan tâm trong nhiều lĩnh vực, những chương trình góp sức trẻ không nhất thiết phải “vạn dặm đường xa”. Học chuyên ngành về khoa học máy tính, Nguyễn Trọng Hoàng (sinh viên năm 2, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên) chia sẻ: “Với ngành học của mình, em có thể giúp mọi người số hóa dữ liệu để quản lý và tra cứu tài liệu. Đó cũng là cách góp sức trẻ, chứ không hẳn lúc nào cũng phải tổ chức hoạt động thiện nguyện đi về các tỉnh, thành xa. Hoàn thiện ở nơi mình đang học tập và làm việc trước, từ từ sẽ lan tỏa đến những nơi xa thôi”.
Tham gia hoạt động Đoàn từ những năm học cấp 3 đến lúc đi làm, Bùi Ngân Hoàng (27 tuổi, ngụ quận 8) cùng chung nhận định: “Bây giờ, đừng nghĩ tổ chức chương trình tình nguyện là phải đi xa, cái đó tùy thuộc vào khả năng mỗi nơi. Thời buổi công nghệ, thanh niên cũng phải rành khoa học kỹ thuật để có thể ứng dụng được vào nhiều việc. Mạng xã hội đa chiều, làn sóng văn hóa nước ngoài tràn vào, giữ cho mình chất Việt để không bị hòa tan cũng là vấn đề đáng bàn trong giới trẻ hiện nay”.
Thủ lĩnh - biểu tượng
Mỗi một thời kỳ, các thế hệ thanh niên lại có những nhiệm vụ đặt ra khác nhau; nhưng từ lâu, điều chung nhất luôn dễ nhận thấy sau tất cả các phong trào là đều xuất phát từ lòng yêu nước, tinh thần xung kích, tình nguyện của người trẻ. Trong bối cảnh hiện đại, việc có quá nhiều loại hình giải trí, kết nối trên không gian mạng vô hình trung biến việc tham gia Đoàn - Hội, các hoạt động tập thể của thanh niên là cả thách thức.
Theo anh Ngô Lê Mạnh Hiếu, Bí thư Đoàn Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TPHCM, ngày trước, đoàn viên chỉ biết đến Đoàn - Hội bởi không có nhiều hoạt động khác để tham gia; nhưng giờ đã khác, khi hoạt động Đoàn trở thành một trong những lựa chọn của đoàn viên. “Các bạn trẻ, đặc biệt gen Z, cần thủ lĩnh thanh niên hội tụ nhiều tố chất tiệm cận với họ. Cụ thể, phải thật sự gần gũi và chấp nhận thay đổi để phù hợp, đồng hành cùng người trẻ, phải là một biểu tượng ở một khía cạnh nào đó của đời sống xã hội hiện đại và phải có tư duy sáng tạo, khả năng lĩnh hội, tiếp cận công nghệ thông tin trong bối cảnh hội nhập quốc tế, chuyển đổi số”, anh Mạnh Hiếu chia sẻ.
Bác sĩ CKI Hoàng Văn Triều, Bí thư Đoàn Bệnh viện Nguyễn Tri Phương, cho rằng, thủ lĩnh thanh niên hiện nay được giao nhiều nhiệm vụ và vai trò hơn, liên quan đến hoạt động chuyên môn đơn vị. Bác sĩ Triều nhấn mạnh, một thủ lĩnh thanh niên phải có chuyên môn tốt, có tinh thần trách nhiệm. Ngoài những yêu cầu như nhiệt tình, sáng tạo, người thủ lĩnh cần chịu khó, hy sinh và phải lập phương án kế hoạch làm việc khoa học để tránh bị quá tải giữa việc chuyên môn và công tác Đoàn. “Đối với môi trường hiện đại, người thủ lĩnh thanh niên cần thích ứng, hòa nhập vào giới trẻ. Nếu không sẽ rất khó có tiếng nói chung, khó kêu gọi và tập hợp thanh niên tham gia”, bác sĩ Triều nhận định.
Trước quan điểm cho rằng, một vài thủ lĩnh thanh niên hiện nay có biểu hiện “thủ trưởng” mà không phải “thủ lĩnh”, Phan Phi Phụng, sinh viên năm 3 Khoa Truyền thông Trường Đại học Văn hóa TPHCM, cho rằng, thủ lĩnh thanh niên phải có uy tín, lối sống, cách ứng xử văn minh để thanh niên noi theo, và phải đưa ra được những phong trào, sân chơi mới mẻ, mang đến những điều tích cực cho cộng đồng nhưng cũng phải phù hợp, hấp dẫn được thanh niên. “Hãy bắt tay cùng làm, cùng hành động, thay vì chỉ có mệnh lệnh, nhất định người trẻ sẽ tin và làm theo thủ lĩnh của mình”, Phi Phụng nói.
Người thủ lĩnh thanh niên hay thanh niên thế hệ hôm nay đều cần chuyên môn lẫn bản lĩnh… Và những kỹ năng mềm ứng xử cũng chính là chìa khóa quan trọng để người trẻ kết nối với nhau và kết nối với xung quanh, bởi người tài giỏi là người biết cách tập hợp những người giỏi hơn mình.
Anh GIANG NGỌC PHƯƠNG, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần KCN Hiệp Phước, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội Sinh viên TPHCM:
Tâm huyết, trí tuệ và tương tác không ngừng
Thủ lĩnh thanh niên ở thời kỳ nào, giai đoạn nào cũng đều có điểm chung, không có sự khác biệt lớn. Nếu có khác biệt, cũng là do cách nhìn nhận của thanh niên, của thời điểm người đánh giá mà thôi. Cán bộ Đoàn lớp trẻ hơn luôn có sự học hỏi, tìm hiểu từ thành công của cán bộ Đoàn đi trước và có sự thích ứng phù hợp với thế hệ thanh thiếu nhi xung quanh họ. Sẽ rất khó nếu so sánh giữa các thời kỳ, vì bản thân mỗi cán bộ Đoàn là một chủ thể độc lập, có nét riêng, sức hấp dẫn và dẫn dắt tự thân - điều làm cho họ trở nên tỏa sáng và tiên phong, cuốn hút thanh thiếu niên.
Từ góc độ cá nhân, tôi cho rằng, những phẩm chất người thủ lĩnh cần có đều xuất phát từ thực tiễn cuộc sống, từ nhu cầu của chính bản thân họ và những người xung quanh. Người thủ lĩnh thanh niên thời đại mới vẫn cần có “tâm huyết, trí tuệ và tương tác” không ngừng với đời sống xã hội, thanh niên. Chính vì tâm huyết mà các bạn có sự hy sinh, có sự sắp xếp hợp lý để vừa lo cho bản thân, gia đình và còn lo được những công việc xã hội. Chính vì tâm huyết mà các bạn sẵn sàng tình nguyện tiên phong xắn tay vào thực hiện những công trình, phần việc khó mà nhiều người e ngại, không dám làm. Sự tâm huyết ấy cộng với một trình độ, bản lĩnh thì sẽ tạo ra một người hoàn thiện, tuyệt vời cho công tác Đoàn và tương lai sẽ trở thành một người hữu dụng trong xã hội.
Để làm được điều đó, người cán bộ Đoàn phải tương tác, tích hợp với thanh niên, với cuộc sống để không chỉ đứng bên cạnh thanh niên mà còn chung tay với thanh niên, với người dân, làm bạn với họ, làm người thân của họ để cùng nhau làm nên những điều kỳ diệu, thân thuộc của cuộc sống.
Anh TRẦN MINH CÔNG, Phó Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM, nguyên Bí thư Đoàn Sở VH-TT TPHCM:
Thủ lĩnh cũng cần bản lĩnh
Xu thế hội nhập quốc tế hiện nay là tất yếu trong các lĩnh vực của cuộc sống, do đó hoạt động của Đoàn không nằm ngoài quy luật đó. Việc hội nhập quốc tế mang lại nhiều thách thức nhưng cũng không ít cơ hội để tổ chức Đoàn thay đổi phương thức hoạt động cho phù hợp điều kiện mới. Do vậy, thủ lĩnh thanh niên phải là người chủ động tìm hiểu và nắm rõ xu thế, xu hướng hội nhập mới của ngành nghề tại đơn vị để kịp thời đồng hành, hỗ trợ, định hướng cho đoàn viên, thanh niên đơn vị mình, qua đó góp phần giải quyết những khó khăn để hoàn thành nhiệm vụ tại đơn vị.
Người thủ lĩnh thanh niên hiện nay ngoài những yếu tố về tinh thần yêu nước, bản lĩnh chính trị, đạo đức, trình độ, đòi hỏi cần phải có thêm nhiều yếu tố khác như: tinh thần đam mê, ham học hỏi và sự chủ động trong việc học tập, cập nhật kiến thức mới trong nước và quốc tế; tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện và chịu trách nhiệm đối với lĩnh vực được phân công; tinh thần cầu tiến, cầu thị trong việc tiếp thu các ý kiến góp ý; dám nghĩ, dám thực hiện những giải pháp mới và có bản lĩnh đương đầu, chấp nhận thất bại để thành công và trưởng thành.
Những yếu tố này sẽ giúp người thủ lĩnh thanh niên trở thành tấm gương truyền cảm hứng, động lực cho các bạn đoàn viên, thanh niên tại đơn vị cùng chung tay, góp sức để hoàn thành tốt các mục tiêu tại đơn vị mình.
