Hãng AP ngày 26-6 đưa tin, ông Daniel Russel, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á, cho rằng hành động cưỡng ép của Trung Quốc để thực thi yêu sách chủ quyền trên biển không chỉ làm gia tăng căng thẳng mà còn hủy hoại vị thế của nước này trên trường quốc tế.
Tấm bản đồ 10 đoạn của Trung Quốc gây nhiều phản ứng bất bình.
Hành động gây bất ổn
Phát biểu trong phiên điều trần tại Ủy ban đối ngoại tại Thượng viện Mỹ, ông Daniel Russel cho rằng, những hành động gần đây của Trung Quốc ở biển Đông và Hoa Đông khiến các nước láng giềng cảnh giác. Theo ông Russel, với tư cách một cường quốc đang trỗi dậy, Trung Quốc cần kiềm chế hành vi của mình. Việc cố tình coi nhẹ những biện pháp ngoại giao và biện pháp hòa bình khác trong việc xử lý bất đồng và tranh chấp, thay vào đó cưỡng ép về kinh tế và ngoài thực địa là hành động gây bất ổn, nguy hiểm.
Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đưa ra quan điểm này hai tuần trước khi diễn ra cuộc gặp cấp cao ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Hai nước sẽ thực hiện đối thoại chiến lược và kinh tế cấp cao vào tháng 7 này. Quan hệ Mỹ - Trung đang gia tăng căng thẳng sau khi Washington phát lệnh truy nã 5 sĩ quan quân đội Trung Quốc với tội danh đánh cắp bí mật thương mại và do thám mạng. Ông Russel cho biết trong cuộc đối thoại sắp tới, Mỹ sẽ đề cập vấn đề gián điệp mạng và nêu rõ quan điểm phản đối hành vi trộm cắp bí mật sở hữu trí tuệ và thương mại với Trung Quốc.
Trong chuyến công du Mỹ, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long và Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã thảo luận về tình hình biển Đông. Nhà Trắng ra tuyên bố cho biết hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về những quan ngại chung liên quan tới kiểu hành xử gây bất ổn của Trung Quốc trên biển Đông, nhắc lại quan tâm chung của hai nước về luật pháp quốc tế, tự do hàng hải và giải pháp hòa bình cho những vụ tranh chấp biển cũng như lãnh thổ.
Phản đối bản đồ phi lý của Trung Quốc
Dư luận quốc tế đã có phản ứng sau khi Trung Quốc công bố tấm bản đồ khổ dọc gồm 10 đoạn. Theo giới phân tích, tấm bản đồ là bước đi mới của Trung Quốc nhằm đẩy mạnh hợp thức hóa tuyên bố chủ quyền phi lý của mình trên biển Đông, bất chấp phản ứng của các nước láng giềng. Trước đây, Trung Quốc cũng từng có hành động tương tự khi vẽ bản đồ “đường 9 đoạn” phi pháp lên hộ chiếu công dân nước này.
Philippines lên án bản đồ vừa phát hành của Trung Quốc là vi phạm luật pháp quốc tế và thể hiện rõ tham vọng bành trướng của Bắc Kinh trong khu vực. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose tuyên bố hành động của Trung Quốc hoàn toàn đi ngược lại luật pháp quốc tế và UNCLOS - Công ước của Liên hiệp quốc về Luật Biển. Phủ tổng thống Philippines cho rằng bản đồ mới phát hành của Trung Quốc gây ảnh hưởng đến ổn định khu vực nhưng cũng nhấn mạnh rằng Manila mong muốn giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.
Tờ South China Morning Post dẫn lời học giả Lee Yunglung - chuyên gia nghiên cứu biển Đông tại Đại học Hạ Môn cho rằng, Trung Quốc dùng bản đồ mới này để kiểm tra xem phản ứng của các nước có tuyên bố chủ quyền trên biển Đông. Với việc để một nhà xuất bản trong nước phát hành tấm bản đồ trên, Bắc Kinh có thể né được phản ứng dữ dội từ các nước láng giềng. Nếu không có nước nào phản ứng gay gắt, đây sẽ là cơ hội để Trung Quốc chính thức hợp pháp hóa bản đồ này. Về khía cạnh quốc tế, bản đồ thể hiện với các nước láng giềng rằng, Trung Quốc xem trọng lãnh thổ trên biển cũng như trên đất liền, ám chỉ rằng Bắc Kinh sẽ phản ứng lại những vụ tranh chấp lãnh thổ trên biển Đông.
Theo GMA News, bản đồ 10 đoạn trên từng được Trung Quốc công bố lần đầu tiên vào năm 2013. Vào ngày 7-6-2013, chính phủ Philippines đã phản đối bản đồ này bằng một công hàm ngoại giao gửi đến Đại sứ quán Trung Quốc ở Manila.
THANH HẰNG (tổng hợp)
