Phòng chống cúm gia cầm bây giờ đã “nóng” lên, như chuyện chống lũ, chống bão. Bằng chứng, Chính phủ phải ban hành nghị quyết, các phó thủ tướng phải chia nhau đi về các địa phương để chỉ đạo phòng chống dịch, rồi các cấp lãnh đạo TPHCM và quận huyện cũng đã xắn tay áo cùng ra quân. Tín hiệu đáng mừng là đa số người dân đã có ý thức về chuyện phòng chống, thể hiện qua việc giảm sử dụng thịt gia cầm; gia cầm và sản phẩm gia cầm bán tại các siêu thị đã… ế rõ rệt. Tuy nhiên, vẫn còn bộ phận người dân ở một số địa bàn dân cư vẫn tỏ ra thờ ơ với con virus H5N1…

• Từ chợ: “Nghe nói chưa cấm”

Gà, vịt quay không rõ nguồn gốc vẫn được bày bán.

Sáng 11-11, một số quầy sạp trên đường Phạm Thế Hiển, phường 6 quận 8 vẫn còn bày bán thịt gà. Trên thớt thịt, chỉ có một con gà còn trong bao ni lông có tem, những con khác thì được chặt ra thành từng miếng nhỏ. “Không bán thì người ta cứ hỏi, bán thì ế quá. Hôm trước 28 ngàn một ký, hôm nay chỉ 15 ngàn nhưng cũng bán chậm lắm” một tiểu thương cho biết. Nói xong, chị chợt tròn mắt, hỏi: “Nhưng tôi nghe nói 15 tây này mới cấm mà, bây giờ bán đâu có sao…”.

Từ chợ Bình An, qua cầu Bà Tàng là đến chợ lề đường ở phường 7 quận 8 mà bà con quen gọi là chợ bến đò Hội đồng thì có đến 5 - 6 sạp bán thịt gà, vịt. Một sạp bán thịt gà 4 - 5 con gà đã làm sẵn và chỉ có một con trong bao có tem để “đối chứng”. Một bà nội trợ định ghé vào mua nhưng lần chần rồi bỏ đi. Chị bán thịt nói với theo: “Mua đi cô, hôm nay chỉ có 10 ngàn một ký thôi”. Nói rồi chị xoay qua phân bua với tôi: “Anh coi đó, nghe nói đến 20 tây mới cấm, giá rẻ vậy mà cũng khó bán”.

Cách đó khoảng 10 mét còn có hai sạp bán chân gà và thịt vịt. Chị bán vịt ngỡ tôi là khách đi chợ liền đon đả: “Thịt kiểm dịch rồi, mua đi anh…”. Hai hôm liền vào bên hông chợ Xóm Củi (đường Cần Giuộc) vẫn còn có một chị bán thịt gà dưới lề đường. Bán lề đường nhưng dễ có đến 5 - 6 con, da gà tái nhợt và chẳng có tem kiểm dịch gì cả. Hỏi chuyện kiểm dịch chưa, chị bâng quơ “có chớ sao không”.

Ở chợ đầu mối trứng gà vịt trên đường Phú Hữu (phường 14 quận 5) việc mua bán vẫn bình thường. Những người nhập cư, sống bằng nghề bán trứng dạo vẫn đến đây lấy hàng. Chị chủ tiệm trứng ở góc Phú Hữu - Nguyễn Trãi bày đủ hàng, nào ấp mề, trứng ngan, vịt muối… cho biết “thú y mới mời tụi tui lên họp và nói cứ bán bình thường”. Còn ông chủ tiệm bán sỉ ở góc Phú Hữu - Hồng Bàng, khẳng định: trứng vào tiệm đều có giấy tờ và nhân viên thú y đến kiểm tra, người lấy đem bán dạo, pha trộn lung tung là “chuyện của họ”.

Có một thực tế: mối lái bán dạo chỉ đến đây lấy một ít trứng có tem, còn lại là trứng xá, không bao bì. Ông Đoàn Văn Nhất, Trạm trưởng Thú y quận 5, cho biết: chợ Phú Hữu vẫn mua bán bình thường vì nguồn gốc kiểm tra rõ ràng. Nhưng ông cũng thừa nhận một thực tế: người bán dạo đến đây cất hàng nhưng ngại mua thêm bao bì, tem nhãn vì sợ đội giá bán. “Mua trứng xá, không bao bì, rồi đem bán dạo, pha trộn lung tung nhiều nguồn hàng thì làm sao biết trứng nào kiểm dịch hay chưa”, ông nói vẻ quan ngại.

• Đến hàng quán: tự kiểm dịch?

Tại quán phở trên đường Nguyễn Văn Giai (quận 1) người ta bày 3 con gà luộc vàng lựng và dán một tờ giấy A4 in vi tính dòng chữ “Gà đã kiểm dịch”. Dường như tin vào tờ giấy này nên tiệm vẫn đông khách và không ít người cứ vô tư với tô phở gà. Tại góc Đinh Tiên Hoàng - Trần Quang Khải, mấy tiệm vịt quay, gà luộc vẫn kinh doanh ì xèo, đèn thắp sáng choang và tiệm nào cũng dán trước cửa tờ A4 “kiểm dịch” như một kiểu “cầu chứng trước tòa”. Ít ra, những nơi này cũng “đàng hoàng” hơn nhiều tiệm khác.

Ông chủ quán phở trên đường Cao Thắng (quận 3) tính tiền khách, hỏi “có ăn thêm trứng không”, người khách lắc đầu, đáp “cho cũng không ăn”. Ông chủ chỉ cái rổ trứng dễ có đến 30 cái trên kệ hàng, bĩu môi: “Trứng kiểm dịch rồi, người ta ăn rần rần, có sao đâu”. Ông nói trứng kiểm dịch nhưng chỉ là nói… miệng vì chẳng có giấy tờ, tem nhãn gì cả. Tương tự, xôm tụ không kém là phố kinh doanh gà, vịt quay trên đường Bà Hom (quận 6). Con đường chật hẹp, đông đúc nhưng gà, vịt quay vẫn được chưng lồ lộ ra mặt tiền, chen trong bụi đường và khói xe tải. Chỉ có một tiệm dán tờ giấy xác nhận của Công ty Huỳnh Gia Huynh Đệ về nguồn gốc gà vịt, kỳ dư, các tiệm khác không biết lấy nguồn hàng ở đâu.

Một thanh niên tên T…, phụ bán cho một tiệm vịt quay trên đường này, tâm sự: Hổm rày bán chậm lắm, ngày khoảng 20 con so với trước là 100 con. Hỏi gà có kiểm dịch chưa, T… nói “có chớ nhưng không biết ông chủ lấy hàng ở đâu”. Dọc theo đường Liên tỉnh 5 đi Cần Giuộc bụi mịt mù, vẫn còn không ít tiệm đưa gà, vịt quay ra… phơi nắng và chẳng có một mảnh giấy nào, dù là tờ A4 in vi tính!

Chiến dịch phòng chống dịch cúm bằng những thông tin trên đài, báo đã và đang đi vào cuộc sống người dân. Đi qua các chợ như Bà Chiểu, An Đông… thịt gia cầm làm sẵn đã vắng bóng, trứng được bán là loại có tem nhãn hẳn hoi. Ngay tại chợ cá Bà Chiểu, chính quyền địa phương đã giăng 3 băng rôn cực lớn, bắt mắt, kêu gọi người dân không ăn gia cầm không rõ nguồn gốc. Nghe đồng nghiệp nói, hôm rồi một quận vùng ven đã kiên quyết thu gom trứng gia cầm không tem nhãn để hủy tại chỗ. Kiên quyết là vậy nhưng xem ra vẫn chưa đồng bộ, nơi này nơi khác. Thêm vào đó, một bộ phận người dân vẫn còn thiếu thông tin, hiểu mù mờ nên vẫn còn những tồn tại nói trên – một góc thực trạng cần báo động và khắc phục. 

THƯ LÊ