Gần 3.000 vụ vi phạm trong năm 2006 và thêm hơn 700 vụ vi phạm trong quý 1-2007, đó là con số đáng báo động về tình trạng vi phạm hợp đồng mua điện mà Công ty Điện lực TPHCM vừa công bố. Điều này cho thấy, tình trạng gian lận trong sử dụng điện đang rất phổ biến. Điều đáng nói, nguyên nhân của vấn đề này là do công tác kiểm tra, xử lý của ngành điện hiện còn gặp nhiều khó khăn.
- Những con số đáng giật mình
Một số máy tạo dòng bị thu giữ tại Điện lực Gia Định. Ảnh: ĐỨC TRÍ
Trao đổi với chúng tôi về tình trạng vi phạm sử dụng điện, ông Võ Xuân Thắng, Phó phòng Kinh doanh, Chi nhánh Điện lực Gia Định bức xúc cho biết, trong năm 2006, đơn vị đã tiến hành kiểm tra hơn 8.000 lượt khách hàng trên địa bàn quận Bình Thạnh và Phú Nhuận thì có đến hơn 520 khách hàng vi phạm sử dụng điện.
Các thủ đoạn ăn cắp điện được các đối tượng sử dụng phổ biến là dùng máy tạo dòng; câu trực tiếp từ lưới điện; đảo pha kết hợp với máy tạo dòng; đảo pha kết hợp nguội ngoài cho sai lệch hệ thống đo đến đồng hồ điện; cắt chì, phá chì, làm chì giả đồng hồ điện…
Điều đáng nói, có trường hợp cả khu phố cùng vi phạm, cá biệt hơn có hộ gia đình tái phạm lần thứ 2. Điển hình như hộ bà H.T.N.T, đường Nguyễn Văn Đậu, phường 11, quận Bình Thạnh, lần 1 kiểm tra viên điện lực phát hiện gia đình sử dụng máy tạo dòng để làm sai lệch hệ thống đo đếm điện, nhưng hộ gia đình vẫn tiếp tục tái phạm lần 2 bằng phương thức đảo pha kết hợp nguội ngoài.
Trường hợp hộ gia đình ông V.N.T, đường Võ Tánh, phường 9 quận Phú Nhuận, lần đầu vi phạm là câu trực tiếp điện từ lưới điện vào gia đình sử dụng. Sau khi bị lập biên bản xử lý vẫn tiếp tục tái phạm.
Nhiều trường hợp gian lận trong sử dụng điện nhưng bằng phương thức tinh vi hơn, khó phát hiện hơn như hộ gia đình ông T.B.Q, đường Tô Lý, ấp Tam Đông, xã Thới Tam, huyện Hóc Môn. Hộ này chuyên kinh doanh nhà trọ và đã gian lận bằng cách đảo pha kết hợp máy tạo dòng làm cho sai lệch hệ thống đo đếm, khiến cho sản lượng điện tiêu thụ chỉ bằng 1/3 so với thực tế sử dụng.
Ông Nguyễn Quí Hùng, Phó phòng Thanh tra Công ty Điện lực TPHCM cho biết, chỉ tính trong năm 2006, tại 24 quận huyện có đến gần 3.000 vụ vi phạm sử dụng điện. Trong đó, tập trung nhiều nhất tại các quận huyện Bình Thạnh, Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình, Hóc Môn, 2, 9… Cá biệt, tại chi nhánh Điện lực Gò Vấp có đến 499 trường hợp vi phạm, Phú Thọ 247 trường hợp…
- Kiểm tra... quá khó
Một đồng hồ điện gắn dây đồng bên hông ngăn để đồng hồ chạy (do Điện lực Gia Định phát hiện).
Ông Trần Xuân Lâm, Phó Giám đốc chi nhánh Điện lực Gia Định cho biết, việc phát hiện tình trạng gian lận điện đã khó, yêu cầu gia đình cho tiến hành kiểm tra, lập biên bản xử lý còn khó hơn rất nhiều.
Điển hình như trường hợp nhà 160/1 Xô Viết Nghệ Tĩnh, quận Bình Thạnh. Khi nhân viên điện lực tiến hành đo tải ban đêm và ban ngày đều phát hiện có dòng lệch pha nhưng khi yêu cầu cho kiểm tra thì gia đình không đồng ý mặc dù có mặt công an phường.
Thậm chí, nhiều nhà còn hành hung nhân viên điện lực và công an phường. Ông Nguyễn Ngọc Vũ Cường, Phó phòng Kinh doanh chi nhánh Điện lực Hóc Môn cho biết thêm, có trường hợp phát hiện gian lận nhưng khi tiến hành kiểm tra lại không thể tìm ra tang chứng, vì các chủ hộ thường chôn hoặc giấu rất kỹ tang vật, thậm chí phi tang vật chứng ngay khi nhân viên vừa gõ cửa yêu cầu kiểm tra.
Cụ thể như trường hợp nhà nghỉ Chiêu Ngọc, huyện Hóc Môn, đến lần kiểm tra thứ 2, nhân viên ngành điện mới phát hiện máy đảo dòng được giấu phía dưới chuồng chó. Nhiều nhà còn giấu cả máy vào trong tủ và sử dụng điều khiển từ xa để điều chỉnh…
Mặt khác, trong quá trình xây nhà, người dân thường cho lắp sẵn hệ thống terre bảo vệ xuyên suốt, các ổ điện được lắp đặt 3 loại chấu nên rất dễ phi tang chứng cứ… Ông Nguyễn Quí Hùng bức xúc, đây là thực trạng chung của công tác xử lý vi phạm về sử dụng điện tại tất cả chi nhánh điện lực.
Hơn nữa, trường hợp phát hiện khách hàng có hành vi gian lận trong quá trình sử dụng điện thì ngành điện chỉ có thể lập biên bản truy thu lại số tiền điện mà khách hàng đã gian lận và mức truy thu cao nhất chỉ được 1 năm sử dụng điện nên không đủ sức răn đe.
Riêng biên bản xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự (đối với những đối tượng có mức gian lận sản lượng điện lớn) thì ngành điện chuyển sang cho chính quyền các cấp và công an phụ trách xử lý. Nhưng thông thường thì các biên bản trên không được thực hiện hoặc hồ sơ không đủ chứng lý để khởi tố. Việc phối hợp giữa đơn vị điện lực với chính quyền địa phương để thực hiện kiểm tra cũng gặp nhiều khó khăn do chưa có quy định cụ thể nào cho vấn đề này.
Nếu tình trạng gian lận trong sử dụng điện không sớm được khắc phục thì không biết nhà nước còn phải chịu thêm bao nhiêu thiệt hại do thất thu sản lượng điện tiêu thụ của khách hàng?
ÁI VÂN
