Sáng nay, 26-6 tại Hà Nội, Hội nghị Cấp cao ASEAN đã khai mạc trọng thể dưới sự chủ trì của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cũng đã đến dự. Đây là hội nghị cấp cao chính thức đầu tiên trong Năm Chủ tịch ASEAN 2020 của Việt Nam.

Lễ chào cờ ASEAN sáng 26-6. Ảnh: QUANG PHÚC

Hội nghị lần này diễn ra theo hình thức trực tuyến với sự tham dự của lãnh đạo 10 nước ASEAN tại các đầu cầu mỗi nước. Theo thông lệ, Hội nghị Cấp cao lần đầu của ASEAN trong năm là hội nghị nội bộ của các nhà lãnh đạo ASEAN. Phiên khai mạc được phát thanh và truyền hình trực tiếp.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc. Ảnh: QUANG PHÚC

Phát biểu khai mạc hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, lần đầu tiên trong hơn nửa thế kỷ, Hội nghị Cấp cao thường kỳ của ASEAN được tổ chức trực tuyến. Vừa qua, Hội nghị Khóa 73 Đại hội đồng WHO/Liên hợp quốc và nhiều Hội nghị quốc tế lớn cũng diễn ra trên các mạng kết nối toàn cầu. Theo người đứng đầu Chính phủ Việt Nam, điều này phản ánh thực tế là phương thức vận hành công việc của chúng ta đang buộc phải thay đổi, không chỉ do phát triển của khoa học công nghệ, mà còn do thách thức chưa từng có là dịch Covid-19 trên toàn cầu. Dịch Covid-19 mới bùng phát, lan rộng từ đầu 2020 đã cuốn đi thành quả loài người đã tích lũy trong nhiều năm, cướp đi sinh mạng và đe dọa cuộc sống của hàng triệu người.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cùng các lãnh đạo Chính phủ Việt Nam tham dự hội nghị. Ảnh: QUANG PHÚC

Dẫn Báo cáo của Ngân hàng Thế giới (8-6-2020), Thủ tướng cho biết, kinh tế toàn cầu năm 2020 sẽ suy giảm nghiêm trọng, ở mức (-5,2%), thu nhập bình quân đầu người giảm 3,6% và khiến cho 70-100 triệu người rơi vào nghèo đói cùng cực, gia tăng nguy cơ mất ổn định xã hội. Hơn 40% các ngành sản xuất, kinh doanh của các quốc gia phải chịu tác động trực tiếp từ các biện pháp phong tỏa dịch bệnh.

Sự bùng phát của dịch bệnh, càng thổi bùng thêm những thách thức vốn tiềm ẩn trong môi trường chính trị-kinh tế-xã hội của thế giới và mỗi khu vực. Các thể chế đa phương và quy định của luật pháp quốc tế chịu nhiều thách thức nghiêm trọng. Cọ xát chiến lược giữa các nước lớn càng bộc lộ rõ nét và bị đẩy lên cao. Thủ tướng cảnh báo: "Trong khi cả thế giới đang phải gồng mình chống dịch, vẫn xuất hiện những hành động thiếu trách nhiệm, vi phạm luật pháp quốc tế, ảnh hưởng đến môi trường an ninh và ổn định ở một số khu vực, bao gồm cả trên Biển Đông, trong đó có khu vực của chúng ta".

Các đại biểu tham dự hội nghị. Ảnh: QUANG PHÚC

Sự phát triển mạnh mẽ của khoa học công nghệ và quá trình chuyển đổi số trên toàn cầu đang đặt ra cả cơ hội và thách thức với các quốc gia, nhất là các nước đang phát triển. Mâu thuẫn xuất phát từ bất bình đẳng xã hội, phân biệt đối xử và kỳ thị trở nên trầm trọng hơn do tác động của dịch bệnh, khoét sâu thêm những ngăn cách trong lòng các quốc gia. Trong bối cảnh đó, các nước cần đề cao tinh thần đoàn kết, hợp tác trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Vai trò và sứ mệnh của các nước lớn, các tổ chức đa phương và khu vực càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Chủ đề “Gắn kết và Chủ động thích ứng" của ASEAN 2020 được triển khai trong bối cảnh môi trường khu vực và quốc tế đầy biến động. Trải qua 5 năm hình thành Cộng đồng, ASEAN đang đứng trước những cơ hội và thách thức do dịch chuyển địa chiến lược toàn cầu cũng như tác động của dịch Covid-19.

"Trong hoàn cảnh này, bản lĩnh của Cộng đồng ASEAN được thể hiện rõ nét, gắn kết chặt chẽ các thành viên, tạo nên sức mạnh tổng hợp để tranh thủ hiệu quả các cơ hội, vững vàng vượt qua thử thách. Trong những tháng đầu năm 2020, dịch bệnh Covid-19 đã để lại những hệ lụy nặng nề với phát triển kinh tế và ổn định xã hội của các quốc gia thành viên ASEAN. Chúng ta đau lòng trước mất mát của hàng chục ngàn gia đình có người thân ra đi do dịch bệnh. Chúng ta chia sẻ những thiệt hại, khó khăn của hàng trăm ngàn doanh nghiệp bị đình trệ, hàng triệu lao động mất đi nguồn sống, nhất là trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ. Tuy nhiên, chúng ta quyết không chùn bước", Thủ tướng khẳng định.

Các đại biểu tham dự hội nghị. Ảnh: QUANG PHÚC

Chân thành cám ơn Lãnh đạo các nước ASEAN, các Đối tác của ASEAN đã chung tay phối hợp cùng Việt Nam - Nước Chủ tịch ASEAN - trong nỗ lực chung ứng phó dịch bệnh, nhất là những cam kết mạnh mẽ thể hiện tại Cấp cao đặc biệt ASEAN và ASEAN+3 về Covid-19 tháng 4-2020 vừa qua, Thủ tướng nhấn mạnh, mặc dù dịch bệnh còn phức tạp, song các quốc gia thành viên ASEAN đã cơ bản kiểm soát tốt tình hình. So với thế giới, đạt tỷ lệ cao về số bệnh nhân khỏi bệnh trên tổng số ca lây nhiễm. Tỷ lệ tử vong ở mức thấp và đang giảm nhanh.

“Trọng trách nặng nề trên vai Chính phủ các quốc gia thành viên ASEAN và cá nhân các Nhà lãnh đạo chúng ta trong thời gian nửa năm 2020 còn lại, là phải đưa ASEAN vượt qua giai đoạn cam go đầy khó khăn này, minh chứng cho giá trị và sức sống vững bền của một Cộng đồng tự cường và năng động. Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 sẽ là dịp để các nước một lần nữa khẳng định tình đoàn kết, ý chí chính trị mạnh mẽ và quyết tâm cao của các quốc gia thành viên ASEAN vượt lên các khó khăn thách thức, vững vàng đi tới. Một mặt, cần tiếp tục kiểm soát tốt dịch Covid-19, mặt khác, cần sớm khắc phục hậu quả của dịch, phục hồi và tiếp tục phát triển kinh tế; đồng thời, cần nỗ lực hoàn thành các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020”, Thủ tướng bày tỏ hy vọng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 được tổ chức trực tuyến tại Trung tâm Hội nghị quốc tế, Hà Nội. Ảnh: QUANG PHÚC

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, tại hội nghị lần này, các nước sẽ trao đổi về kế hoạch phục hồi tổng thể của ASEAN sau dịch, ASEAN ứng phó Covid-19, xây dựng Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, xây dựng Quy trình ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp... sớm đưa vào triển khai các sáng kiến về lập Quỹ ứng phó dịch bệnh chuẩn ASEAN trong tình huống y tế khẩn cấp.

Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 được tổ chức trực tuyến. Ảnh: QUANG PHÚC

Sử dụng hình ảnh bó lúa vàng trên logo biểu tượng của ASEAN, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc trông đợi việc thông qua “Tuyên bố Tầm nhìn của các Nhà lãnh đạo ASEAN về một Cộng đồng ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng: vượt lên thử thách, thúc đẩy tăng trưởng", sẽ là kim chỉ nam cho ASEAN tự tin trên bước đường tiếp theo, ngày càng thêm gắn kết bền chặt, tiếp tục đem lại những “hạt gạo” đong đầy tình cảm đoàn kết, đùm bọc lẫn nhau của đại gia đình ASEAN.

ANH PHƯƠNG