Cân nhắc việc tăng thuế suất thuế tài nguyên

Tiếp tục chương trình phiên họp thứ 20, sáng 21-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nghe và cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 928/2010/UBTVQH10 về việc ban hành biểu mức thuế suất thuế tài nguyên.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã trình bày Tờ trình của Chính phủ đề nghị rà soát điều chỉnh tăng mức thuế suất thuế tài nguyên đối với một số loại tài nguyên để thực hiện mục tiêu không khuyến khích việc khai thác tài nguyên không tái tạo có giá trị kinh tế lớn, bảo vệ nguồn tài nguyên.

        Nhiều băn khoăn

Qua thẩm tra, Ủy ban Tài chính - Ngân sách tán thành về sự cần thiết ban hành Nghị quyết về biểu mức thuế suất thuế tài nguyên, song cho rằng, trong số 54 nhóm, loại tài nguyên thì Chính phủ chỉ đề nghị tăng thuế suất đối với 15 loại là chưa bao quát toàn diện phạm vi, đối tượng cần điều chỉnh. Căn cứ, tiêu chí điều chỉnh thuế suất của 15 loại tài nguyên cũng chưa thật rõ ràng. Tờ trình chủ yếu mới ở việc đề xuất nâng thuế suất đối với một số loại tài nguyên thuộc nhóm khoáng sản kim loại. Một số loại tài nguyên không tái tạo, trữ lượng thấp, dự báo nhu cầu sử dụng trong tương lai lớn (bạch kim, bạc, thiếc, đá vôi trắng…), đang khai thác quy mô lớn, xuất khẩu thô nhưng Chính phủ chưa làm rõ lý do không đề xuất tăng thuế. Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ giải trình thêm về các căn cứ ban hành chính sách. Về mức thuế suất cụ thể, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cần đánh giá toàn diện tình hình khai thác, xuất khẩu tài nguyên, khoáng sản trong thời gian qua và xem xét, nâng hợp lý thuế suất đối với một số tài nguyên lên cao hơn mức thuế suất thể hiện trong Tờ trình của Chính phủ.

Không chỉ cơ quan trình (Chính phủ) và cơ quan thẩm tra (Ủy ban Tài chính - Ngân sách của QH) còn có ý kiến khác nhau về vấn đề này, mà ý kiến các thành viên của UBTVQH cũng còn rất khác nhau. Ngay trước khi UBTVQH thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho biết, ủy ban đã nhận được rất nhiều ý kiến từ các doanh nghiệp, thậm chí cả cơ quan ngoại giao của những quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư vào hoạt động khoáng sản. Ông Hiển nhấn mạnh: “Mức tăng này vẫn nằm trong khung thuế suất và khi lập dự án đầu tư, nhà đầu tư đã phải dự liệu trước điều này.

Giấy phép đầu tư đã nêu rõ, thuế suất thuế tài nguyên theo quy định của pháp luật tại từng thời điểm”. Bày tỏ quan điểm về vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho rằng, không nên suy nghĩ theo kiểu “nhà nghèo, có gì bán được thì bán” mà cần phải tăng thuế theo lộ trình phù hợp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn cũng bày tỏ sự băn khoăn về thời điểm tiến hành điều chỉnh tăng thuế suất. Trong điều kiện khó khăn chung của nền kinh tế, các doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản cũng gặp nhiều thách thức.

“Trước mắt có thể chưa điều chỉnh, chờ vĩ mô ổn định đã. đang tái cơ cấu nền kinh tế mà cứ cái tăng cái giảm, nhà đầu tư cũng mất lòng tin vào sự ổn định chính sách. Mặt khác, tăng thuế, nhà đầu tư chân chính bỏ cuộc thì rất có thể quặng tặc sẽ trỗi dậy, tàn phá môi trường nặng nề, mà ngân sách cũng không thu được thuế”, ông Huỳnh Ngọc Sơn nói. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu cũng đề nghị đánh giá tác động toàn diện hơn và nên tham khảo thêm ý kiến các hiệp hội doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước nói thẳng, ông chưa yên tâm bấm nút khi vẫn chưa chắc chắn về điều kiện “hài hòa lợi ích giữa các bên: doanh nghiệp - nhà nước - người dân”; lòng tin của cộng đồng doanh nghiệp nước ngoài đối với pháp luật Việt Nam; tác động tới công ăn việc làm, môi trường, xã hội... một khi quy định mới được thực thi. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị hai cơ quan soạn thảo - thẩm tra tiếp thu ý kiến tại phiên thảo luận, chuẩn bị để đến phiên họp sau giải trình rõ hơn với UBTVQH. Nguyên tắc không khuyến khích xuất khẩu tài nguyên thô, đồng thời bảo đảm nhất quán chủ trương với doanh nghiệp và thông lệ quốc tế.

        Duy trì cơ chế quản lý tài chính của Kho bạc Nhà nước

UBTVQH đã nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về cơ chế quản lý tài chính và biên chế của hệ thống Kho bạc Nhà nước. Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề nghị, để tiếp tục thực hiện cơ chế quản lý tài chính và biên chế, Kho bạc Nhà nước khoán cần tuân thủ các nguyên tắc: mọi khoản thu, chi phải bảo đảm đúng quy trình lập dự toán, chấp hành, quyết toán và đúng thẩm quyền quyết định Ngân sách Nhà nước của Quốc hội và UBTVQH; phù hợp với Chiến lược cải cách hệ thống Kho bạc Nhà nước đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; cần khống chế số lượng biên chế theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 7 (khóa XI); cơ cấu chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển phải bảo đảm chi thường xuyên tối đa không quá 70% dự toán được giao; mức chi tiền lương, tiền công bình quân toàn hệ thống Kho bạc Nhà nước được áp dụng hệ số tối đa 1,8 lần mức lương do Nhà nước quy định và được chi bổ sung tăng thu nhập không vượt quá mức quy định tại Nghị định số 130/2005/NĐ-CP của Chính phủ, không áp dụng đối với phụ cấp công vụ, phụ cấp làm đêm, làm thêm giờ.

Phát biểu bế mạc phiên họp UBTVQH thứ 20, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị UBTVQH, Hội đồng Dân tộc, các ủy ban của Quốc hội... sớm hoàn thiện các văn bản chuẩn bị tốt cho các phiên họp UBTVQH vào tháng 9, 10 và đặc biệt là kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII - kỳ họp sẽ thông qua Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, dự án Luật Đất đai và nhiều nội dung quan trọng khác.

ANH THƯ