Vài năm trở lại đây, nhờ Luật Đầu tư (ĐT), Luật Doanh nghiệp (DN) khá thông thoáng, người dân có cơ hội bỏ vốn làm ăn, thành lập các DN. Trong đó, một bộ phận không nhỏ người dân ngoại thành TPHCM do nhận được một số tiền lớn từ việc đền bù giải tỏa, bán đất… đã lập các DNTN, công ty TNHH, cơ sở sản xuất với nhiều ngành nghề khác nhau. Bên cạnh những DN khá thành công, cũng không ít DN rơi vào cảnh “sớm nở tối tàn”.

• Những cái “chết” tức tưởi

Chỉ một đoạn đường tại Tân Hưng – Q7 có hàng chục công ty kinh doanh địa ốc mọc lên.

Ở quận 7, khi Luật ĐT và Luật DN mới ra đời, dọc theo đường Trần Xuân Soạn có thể thấy chi chít các biển hiệu DN, mà trong đó phần lớn là kinh doanh phân bón nhập khẩu và nhà hàng sang trọng. Trên đường Huỳnh Tấn Phát là những DN kinh doanh xăng dầu, vật liệu xây dựng, san lấp mặt bằng... mọc lên như nấm.

Công ty TNHH BiM… là một trong những DN ra đời khá sớm ở quận 7, kinh doanh chưa được một năm đã phải giải thể.

Công ty TNHH T.N thành lập cuối năm 2000, trụ sở khá bề thế tại phường Tân Phong nhưng hoạt động chưa đầy 6 tháng, đến cuối tháng 3-2001 đã gỡ bỏ bảng hiệu và ngưng hoạt động. DNTN P.L có nhà xưởng, kho bãi khá đồ sộ trên đường Trần Xuân Soạn, nhưng không hiểu ông chủ kinh doanh kiểu gì để chỉ một thời gian ngắn đã bị bắt?

N.V.P làm chủ một DN vận tải và san lấp, chỉ tính từ tháng 8-2003 đến tháng 4-2004 đã mua thiếu của DNTN B.T. số cát lên đến trên 300 triệu đồng, đòi riết, ông chủ DN này mới trả được hơn 100 triệu đồng, còn nợ lại gần 200 triệu đồng, DN B.T. phải nhờ tòa án can thiệp, mới nhận được lời hứa: mỗi tháng trả 20 triệu đồng!


Tại huyện Bình Chánh, trên lầu 1 của căn hộ trong cư xá Phú Lâm, Công ty TNHH S.K. mở ra hoạt động ì xèo gần 1 năm thì rã đám! Tại Nhà Bè, Công ty TNHH Q.T.C do một nông dân ở quận 7 thành lập năm 2004, tồn tại chưa đầy 3 tháng đã giải nghệ.

Tại Hóc Môn, Công ty T.Th, từ một nông dân, qua nghề thợ hồ, nhờ bán ít đất, có tiền, lập công ty xây dựng thương mại, hoạt động chưa đầy 2 năm đã phải giải thể. Công ty TNHH H.N ở Bình Khánh (Cần Giờ), Công ty T.P, Công ty TNHH Th.H.D (quận 8), Công ty P.T ở Gò Vấp cũng rơi vào tình cảnh tương tự… Ngoài ra trong trang web của Cục Thuế và Sở Kế hoạch Đầu tư cũng thông báo hàng trăm DN ở các vùng ven và ngoại thành đã mất tích hoặc bỏ trốn!

• Vì đâu nên nỗi?

Hầu hết những DN mà chúng tôi nêu ở trên, chủ DNTN, GĐ hoặc chủ tịch HĐQT đều là người nông dân chân chất. Họ “chết vì thiếu hiểu biết”, chạy theo thời thượng “thấy người ta ăn khoai cũng vác mai đi đào”. Khi được hỏi về các điều khoản kế toán DN, ông chủ DNTN Q.T.C mù tịt, hỏi về tính toán khối lượng nén của một công trình san lấp thì ú ớ, hỏi về giá trị gia tăng lại cũng không hiểu!

Còn ông N.V.T nhận san lấp, xây dựng một công trình gần 6 tỷ đồng ở quận 7, khi quyết toán đã phải la trời, vì không biết số tiền dư gần tỷ bạc so với giá khoán lại cho các thầu “bê phẩy, bê 2 phẩy” đi đâu mất. Ông chỉ biết vò đầu, bứt tai về xin vợ, con bù lỗ .

Đầu năm 2004, Sở Kế hoạch Đầu tư TP thông báo gần 800 DN không thực hiện báo cáo tài chính năm 2003 để các quận, huyện phạt theo qui định Luật DN. Hàng loạt DN ở ngoại thành mới té ngữa, kêu trời, vì từ khi thành lập đến nay có nhiều người chưa đọc hoặc tìm hiểu Luật DN.

Một số DNTN khi thành lập chủ yếu là chạy theo phong trào hay sự rủ rê của bạn bè, ít chịu tìm hiểu thị trường và khả năng của đối tác. Bên cạnh đó, sự tư vấn của chính quyền và cơ quan chức năng để định hướng cho DN khi chuẩn bị thành lập và trong quá trình kinh doanh còn rất hạn chế.

Ngoài ra, còn phải kể đến yếu tố cạnh tranh thiếu lành mạnh đã dẫn tới những cái “chết” oan uổng của không ít DN. Một số DN không tự lượng sức, lao vào thực hiện ngay những hợp đồng lớn nên không kham nổi, vay nợ tùm lum. Trong giải tỏa phục vụ dự án xây dựng các công trình cầu, đường, phần lớn các DNTN nằm trong dự án không được bố trí nơi tái đầu tư, vì vậy buộc phải giải thể hoặc phá sản mà không biết phải làm theo điều khoản nào của pháp luật.

NGỌC BÌNH