Chủ động trong chọn sách giáo khoa mới

Khẩn trương chọn sách

Dự thảo thông tư ghi rõ, lựa chọn SGK phải đáp ứng 2 tiêu chí là phù hợp đặc điểm kinh tế - xã hội của địa phương và điều kiện tổ chức dạy học tại các đơn vị.

Trong đó, hội đồng lựa chọn SGK do người đứng đầu cơ sở giáo dục phổ thông thành lập. Mỗi trường tiểu học, THCS, THPT thành lập một hội đồng chọn sách.

Riêng với trường phổ thông có nhiều cấp học, mỗi cấp học phải thành lập một hội đồng chọn sách riêng biệt. Hội đồng chọn SGK gồm cán bộ quản lý cơ sở giáo dục, đại diện giáo viên dạy các môn học và đại diện ban đại diện cha mẹ học sinh. Số lượng thành viên của hội đồng phải là số lẻ, tối thiểu 11 người, trong đó có ít nhất 2/3 là tổ trưởng chuyên môn và giáo viên.

Giáo viên tìm hiểu bộ sách giáo khoa “Chân trời sáng tạo” do NXB Giáo dục Việt Nam 
biên soạn và phát hành

Theo ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở GD-ĐT TPHCM, đối với SGK lớp 1, các trường phải có đủ 5 bộ SGK đã được Bộ GD-ĐT thẩm định, lưu giữ tại tủ sách dùng chung của đơn vị để tất cả giáo viên có thể tham khảo điểm mạnh và hay riêng của từng bộ sách. 

Tuy nhiên, nhiều ý kiến lo ngại, vào thời điểm hiện tại, các trường chưa được tiếp cận các bộ SGK thì làm sao đưa ra tiêu chí, thành lập hội đồng nghiên cứu để chọn SGK?

Theo PGS-TS Nguyễn Xuân Thành, Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục trung học, Giám đốc Dự án Hỗ trợ đổi mới giáo dục phổ thông (Bộ GD-ĐT), dự kiến vào đầu tháng 2-2020, Bộ GD-ĐT công bố thông tư hướng dẫn việc lựa chọn SGK.

Sau đó, các trường sẽ nhận những bản mẫu SGK đã được phê duyệt và tiến hành lựa chọn, công bố danh mục SGK đã lựa chọn ngay trong tháng 3-2020.

Tiếp đến, nhà xuất bản có SGK lớp 1 được lựa chọn sẽ tiến hành in, phát hành và phối hợp tập huấn sử dụng SGK cho các giáo viên dạy lớp 1 năm học 2020-2021.

Giải thích rõ hơn nhiệm vụ này, đại diện Bộ GD-ĐT cho biết, 32 đầu sách SGK đã được Bộ GD-ĐT thẩm định và phê duyệt là ở nhiều môn học, chia ra mỗi tổ bộ môn, giáo viên phải lựa chọn 3 - 5 đầu sách.

PGS-TS Ngô Minh Oanh, Trường Đại học Sư phạm TPHCM, cho rằng khi có nhiều bộ SGK, sẽ khó có bộ sách nào tốt toàn diện. Vì vậy, giáo viên có thể lựa chọn những phần tốt nhất trong các bộ sách để kết hợp và tham khảo, phục vụ tối ưu việc dạy học. 

Phát huy vai trò của giáo viên

Mới đây, tại hội thảo góp ý Luật Giáo dục sửa đổi (năm 2019) do Trường Đại học Luật TPHCM tổ chức, PGS-TS Đỗ Minh Khôi, Trưởng bộ môn Lý luận nhà nước và Pháp luật (Khoa Luật Hành chính nhà nước - Trường Đại học Luật TPHCM), cho biết ở nhiều nước phát triển trên thế giới, SGK không phải nguồn tài liệu duy nhất mà giáo viên sử dụng trong quá trình giảng dạy.

Hiện thế giới đang có xu hướng giảm dần việc sử dụng SGK trong quá trình dạy học do là “công cụ mang tính truyền thống cao”, ở phương diện nào đó có tính thụt lùi so với sự phát triển nhanh của thời đại.

Từ thực tế đó, nhiều ý kiến cũng cho rằng cần thiết lập một hệ thống cân bằng, trong đó có sự kết hợp giữa SGK và các tài liệu trực tuyến, tài liệu khác do giáo viên tự thiết kế, biên soạn để đem lại hiệu quả tiếp nhận tốt nhất cho học sinh.

Việc lựa chọn sách cần được thực hiện một cách dân chủ, tăng cường sự tham gia, giám sát của nhiều chủ thể trong xã hội, tránh sự độc quyền, tiêu cực tại các cơ sở giáo dục.

Ở góc độ khác, hiệu trưởng một trường tiểu học ở quận 3 (TPHCM) nêu quan điểm, SGK chỉ nên được xem là một trong những công cụ giúp giáo viên chuyển tải hiệu quả nội dung chương trình giáo dục phổ thông mới.

Vì vậy, không nên cứng nhắc với quan điểm trường phải chọn ra được bộ SGK tốt nhất, mà trong quá trình giảng dạy, giáo viên có thể vừa dạy học vừa tiếp tục điều chỉnh, kết hợp nội dung kiến thức trong SGK với các phương pháp dạy học hiện đại nhằm chuyển tải kiến thức cho học sinh.

“Giáo viên là người hiểu rõ điều kiện dạy học và năng lực tiếp nhận của học sinh, nên giao quyền chủ động cho họ. Phụ huynh không cần lo lắng con em mình học sách nào, bởi việc kiểm tra, đánh giá sẽ không theo kiến thức cụ thể trong từng bộ sách, mà đánh giá theo chuẩn năng lực và phẩm chất của học sinh”, nhà giáo này bày tỏ.