Theo OECD, Việt Nam đã có bước chuyển mình ấn tượng từ nền kinh tế nông nghiệp kế hoạch hóa tập trung sang quốc gia xuất khẩu lớn, hấp dẫn dòng vốn FDI. Giai đoạn 1990-2023, thu nhập bình quân đầu người tăng gấp 5,5 lần, giúp Việt Nam bước vào nhóm nước thu nhập trung bình thấp từ năm 2011.
Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo tăng trưởng kinh tế sẽ gặp nhiều thách thức trong các năm 2025-2026, do xuất khẩu suy yếu bởi rào cản thương mại, dù nhu cầu trong nước vẫn ổn định. Lạm phát hiện đã giảm dưới 3% nhưng cần thận trọng với nguy cơ do tín dụng tăng nhanh.
OECD chỉ ra các điểm nghẽn lớn mà Việt Nam cần vượt qua: năng suất lao động tăng chậm, thị trường lao động vẫn có tới gần 70% lao động phi chính thức, kinh tế phụ thuộc nhiều vào than, thể chế phát triển chưa bắt kịp tốc độ phát triển…
Báo cáo khuyến nghị Việt Nam tập trung vào 4 lĩnh vực trọng yếu:
Thứ nhất là tăng cường ổn định kinh tế vĩ mô và nâng cao hiệu quả phân bổ nguồn lực, trong đó, Việt Nam cần khẩn trương nâng cấp khung pháp lý về xử lý nợ và phá sản, đồng thời giảm dần sự can thiệp hành chính vào tín dụng và lãi suất để tăng tính cạnh tranh và minh bạch của thị trường vốn.
Thứ hai là cải thiện hệ thống an sinh xã hội. Dù đã có tiến bộ trong giảm nghèo và cải thiện y tế, giáo dục, nhưng Việt Nam vẫn đối mặt với những "điểm nghẽn" nghiêm trọng: chỉ 58% học sinh hoàn thành trung học, tỷ lệ tốt nghiệp đại học chưa cao và phần lớn người lao động không được hưởng an sinh xã hội. Báo cáo kêu gọi tăng chi ngân sách cho giáo dục đại học và đào tạo nghề, cải cách hệ thống lương hưu và bảo hiểm để bao phủ toàn dân, đồng thời giảm gánh nặng thuế cho người lao động thu nhập thấp.
Thứ ba là thúc đẩy phát triển bền vững thông qua cơ chế thị trường như giao dịch phát thải và đầu tư vào năng lượng tái tạo.
Thứ tư là thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng cao, đồng thời nâng cao năng lực nội tại để gia tăng giá trị. Dù FDI đã là động lực tăng trưởng mạnh mẽ, báo cáo cho rằng Việt Nam cần chuyển từ “thu hút số lượng” sang “chọn lọc chất lượng”.
Trong thông điệp gửi tới hội thảo, Tổng Thư ký OECD Mathias Cormann đánh giá cao những thành tựu phát triển của Việt Nam, cam kết OECD sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ Việt Nam hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững trong thời gian tới.
