Để di tích lên tiếng: Dòng chảy ký ức - ngọn lửa tự hào

Bác Hồ - Bác Tôn

Bảo tàng Mỹ thuật TPHCM (số 97A, đường Phó Đức Chính, phường Sài Gòn, TPHCM) tổ chức trưng bày chuyên đề Hồ Chí Minh - Chân dung một con người, giới thiệu đến công chúng 80 tác phẩm, trong đó có 59 bức tranh sơn dầu, màu nước của cố họa sĩ Đào Trọng Lý (1951-2024), sáng tác tại Thái Lan trong giai đoạn 2018-2024. Với lòng tôn kính dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông đã khắc họa những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời Bác, từ ngày ra đi tìm đường cứu nước cho đến giây phút Người hòa vào niềm vui độc lập cùng toàn dân tộc.

Các bức tranh của ông ngoài phác họa hình tượng vị lãnh tụ kiệt xuất, còn khắc họa một con người giản dị, gần gũi, luôn đau đáu vì dân, vì nước. Trưng bày còn giới thiệu 21 bức tranh cổ động sáng tác trong giai đoạn 1969-1980. Những đường nét dứt khoát, mảng màu rực rỡ từng cổ vũ, tiếp thêm sức mạnh cho các phong trào thi đua cách mạng, nay trở thành minh chứng sống động về cách thế hệ nghệ sĩ lan tỏa hình ảnh Bác Hồ đến hàng triệu trái tim.

Tiếp nối là hình ảnh Bác Tôn - người đồng chí thân thiết của Bác Hồ, tại Bảo tàng Tôn Đức Thắng (số 5, đường Tôn Đức Thắng, phường Sài Gòn, TPHCM) tổ chức trưng bày chuyên đề 25 năm Giải thưởng Tôn Đức Thắng. Các hình ảnh, hiện vật giới thiệu đến người xem hàng trăm sáng kiến của công nhân, kỹ sư, những người lao động tiêu biểu qua 25 mùa giải. Những sáng kiến ấy đã góp phần quan trọng vào đổi mới sản xuất, làm giàu thêm truyền thống sáng tạo của thành phố công nghiệp. Bên cạnh đó, nhiều hiện vật quý gắn với cuộc đời Bác Tôn do gia đình trao tặng đã tạo nên bức tranh ký ức phong phú, sống động và gần gũi.

Còn đây một tiếng mõ tre

Trong không gian trưng bày của Bảo tàng TPHCM (số 65, đường Lý Tự Trọng, phường Sài Gòn, TPHCM), chiếc mõ tre của ông Nguyễn Văn Nương - đội viên tổ chức Thanh niên Tiền phong (xã Quy Đức, huyện Bình Chánh trước đây, nay là xã Hưng Long, TPHCM), trở thành chứng nhân đặc biệt. Chính chiếc mõ mộc mạc ấy đã vang lên trong những ngày Cách mạng Tháng Tám năm 1945 tại Sài Gòn, kể lại cho thế hệ hôm nay câu chuyện cuộc khởi nghĩa hào hùng của dân tộc.

Ngày 26-5-1945, phong trào Thanh niên Tiền phong chính thức ra đời, nhanh chóng lan tỏa mạnh mẽ, thu hút khoảng 200.000 người thuộc nhiều giai cấp, tầng lớp. Ở Sài Gòn, hầu như khu phố, cơ quan, ban ngành nào cũng có đoàn viên Thanh niên Tiền phong. Trong buổi đầu kháng chiến còn nhiều gian khó, tiếng mõ tre “cốc… cốc… cốc…” vang lên giữa đêm đã trở thành phương tiện truyền tin độc đáo: tập hợp lực lượng, báo động khi giặc kéo về, thôi thúc người dân đứng lên cứu nước. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, chiếc mõ tre giờ yên vị sau lớp kính bảo tàng. Nhưng âm vang của nó vẫn không ngừng gợi nhắc: độc lập, tự do hôm nay là thành quả của bao hy sinh, gian khổ.

Điều đặc biệt trong những trưng bày mùa thu độc lập không chỉ nằm ở hiện vật quý hiếm, mà còn ở cách bảo tàng đưa lịch sử đến gần hơn với thế hệ trẻ. Chị Đặng Tuyết Thanh, thuyết minh viên Bảo tàng TPHCM, chia sẻ: “Bên cạnh các trưng bày chuyên đề, chúng tôi còn phối hợp trường học triển khai nhiều hoạt động trải nghiệm như Giờ sử địa phương tại Bảo tàng, Câu lạc bộ Em yêu lịch sử, hay các triển lãm lưu động. Qua đó, các em học sinh - sinh viên không chỉ nghe kể, mà còn được tận mắt thấy những chứng tích. Khi ấy, lịch sử sẽ trở nên gần gũi, gieo mầm yêu nước một cách tự nhiên”.

Từ tranh vẽ về Bác Hồ, câu chuyện về Bác Tôn, đến những hiện vật lưu dấu lịch sử, mỗi trưng bày trong mùa thu độc lập đều như một nhịp cầu nối quá khứ với hiện tại. Đó là nơi ký ức sống dậy, để niềm tự hào và khát vọng dựng xây đất nước tiếp tục lan tỏa. Lịch sử không chỉ được cất giữ trong trang sách, mà còn trong từng gam màu, trong từng hiện vật giản dị mà thiêng liêng.