Ngày 24-1, Bloomberg dẫn một nguồn tin ngoại giao cho biết cả Nga và Mỹ đều sẵn sàng có động thái nhượng bộ trong các cuộc đàm phán tháo gỡ tình hình ở Syria dự kiến diễn ra ở Geneva vào hôm nay 25-1. Theo đó, Mátxcơva có khả năng sẽ tham dự các cuộc đàm phán của nhóm cực đoan Quân đội Hồi giáo, lực lượng được Saudi Arabia hậu thuẫn. Còn Washington có thể sẽ cho phép các nhân vật từng phản đối gay gắt như cựu Phó Thủ tướng Syria Qadri Jamil hay lãnh đạo lực lượng người Kurd tại Syria Salih Muslim dự các cuộc đàm phán.
Tranh cãi về thành phần đàm phán
Thổ Nhĩ Kỳ cho biết có thể tẩy chay cuộc đàm phán tại Thụy Sĩ nếu người Kurd tại Syria được mời tham gia. Theo truyền hình Russia Today, trước đó, Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố chỉ ủng hộ tiến trình hòa bình ở Syria nếu không có đại diện của các nhóm khủng bố trong bàn đàm phán. Thổ Nhĩ Kỳ cực lực phản đối các đảng phái của người Kurd do Saudi Arabia hậu thuẫn tham gia hội nghị, trong đó có 2 đảng Liên minh dân chủ Syria (PYD) và Các đơn vị bảo vệ nhân dân (YPG) được cho là có liên kết với đảng Công nhân người Kurd (PKK) - tổ chức Ankara xem là khủng bố. Mỹ, trong khi xem PKK là lực lượng khủng bố, lại không xem PYD và YPG là 2 tổ chức liên quan đến khủng bố.
Sự xung đột giữa chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và các nhóm nổi dậy người Kurd đòi quyền tự chủ lớn hơn diễn ra trong nhiều thập kỷ. Ngoài một phần lãnh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd cũng muốn trở thành quốc gia độc lập từ các vùng lãnh thổ ở Iran, Iraq và phía Bắc Syria, nơi các chiến binh người Kurd chứng minh là một trong những lực lượng chống lại IS hiệu quả nhất. Nhưng Ankara tin rằng, đấu tranh chống lại IS không thể mang lại tính hợp pháp cho lực lượng người Kurd.
Nhận thấy được vấn đề này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã tới Saudi Arabia để thúc ép nước này ngừng ủng hộ các đảng người Kurd. Nhưng Saudi Arabia cũng đe dọa tẩy chay các cuộc đàm phán Geneva nếu một số nhóm ủng hộ Chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad và Nga được mời đến hội nghị. Các đại diện của những phe đối lập ở Syria cũng đã kêu gọi đặc sứ Liên Hiệp Quốc về Syria Staffan de Mistura loại ảnh hưởng của Saudi Arabia trong cuộc đàm phán hòa bình Geneva.
Người Kurd: thử thách của Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 24-1 cho biết, Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã chuẩn bị cho một giải pháp quân sự chống IS ở Syria nếu các bên thất bại về giải pháp chính trị ở Syria. Theo Reuters, thông tin trên được ông Joe Biden nói ra trong một cuộc họp báo sau cuộc gặp tại Istanbul với Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu. Theo ông Biden, hai bên cũng đã thảo luận cách thức hai đồng minh NATO này tiếp tục hỗ trợ lực lượng nổi dậy người Sunni trong việc “lật đổ Tổng thống Bashar al-Assad”. Ngoài việc thành lập liên minh không kích, Mỹ đã đưa hàng chục lính đặc nhiệm để giúp quân nổi dậy tại Syria, trong đó có cả lực lượng người Kurd chống IS.
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Ahmet Davutoglu
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng đã có chuyến thăm nhiều nước vùng Vịnh nhằm thúc đẩy sự thành công của Hội nghị Geneva III. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì Nhóm hỗ trợ quốc tế Syria (nhóm gồm cường quốc thế giới và khu vực ủng hộ nỗ lực hòa bình Syria).
Vấn đề là Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ là đồng minh nhưng việc Washington ủng hộ lực lượng người Kurd ở Syria đã khiến Ankara khó chịu. Ông Biden cũng lên án hành động quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ trấn áp các lực lượng người Kurd ở phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ. Chưa rõ là kế hoạch quân sự giữa Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ chống IS như thế nào khi mà hai bên vẫn còn bất đồng về vấn đề người Kurd. Việc sử dụng người Kurd trong chiến dịch chống IS và vai trò chính trị của họ ở Syria đang là thử thách với Washington.
|
THỤY VŨ tổng hợp
