Kể từ khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), VN ngày càng nhận rõ tính chất cạnh tranh quyết liệt trên thị trường. Lợi thế cạnh tranh là phải có một đội ngũ lao động giỏi, trình độ cao. Trong tình thế kinh tế khủng hoảng trên phạm vi toàn cầu hiện nay thì chất lượng nguồn lao động và chất lượng sản phẩm là hai yếu tố quyết định sự thắng, thua trong cạnh tranh và trong đó yếu tố quyết định lao động giỏi là quyết định nhất.
Doanh nghiệp VN đã nhận thức được điều đó. Theo thông tin của Hội Doanh nghiệp trẻ TPHCM đưa ra hồi tháng 9-2008, 85% doanh nghiệp ở VN cho rằng thiếu hụt nhân lực giỏi sẽ cản trở sự phát triển và mở rộng quy mô. Nhân lực giỏi ở đây bao gồm cả nhân lực ở khâu kỹ thuật trực tiếp sản xuất lẫn vị trí điều hành.
Muốn có giá thành sản phẩm thấp, chất lượng tốt, hợp thị hiếu người tiêu dùng, các khâu từ tiếp thị, đặt hàng, mua nguyên vật liệu đến quản lý nhân công đều phải do những người có trình độ, am hiểu công việc đảm nhiệm. Có như vậy, sản phẩm khi đưa ra thị trường mới đủ sức cạnh tranh với sản phẩm cùng chủng loại của các công ty khác.
Nhân lực giỏi không chỉ tác động trực tiếp đến hiệu quả sản xuất, kinh doanh của một công ty cụ thể mà còn tác động đến việc tăng trưởng kinh tế của cả nước, đến việc thu hút đầu tư nước ngoài. Một chuyên viên Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết, khi đầu tư cần có 5 yếu tố quan trọng, 1 trong 5 yếu tố đó là nguồn nhân lực, đặc biệt là những chuyên viên cao cấp. Vị chuyên viên kinh tế trên còn đưa ra một dẫn chứng cụ thể: Công ty Việt Mỹ Garment Export lúc đầu dự trù mở vào tháng 6-2006 nhưng vì không tìm đủ 2.000 công nhân có khả năng may, đáp ứng nhu cầu đã phải hoãn ngày khởi sự hoạt động.
Khan hiếm lao động chất lượng cao là tình trạng phổ biến ở nhiều ngành nghề hiện nay ở nước ta. Ta đang thiếu đến 1,5 triệu lao động có trình độ cao. Hiện nay ta đang có 500.000 kỹ sư hành nghề, tuy nhiên số kỹ sư đạt tiêu chuẩn quốc tế, như tiêu chuẩn kỹ sư chuyên nghiệp ASEAN chỉ hơn 150 người. Riêng nhân sự cho các vị trí lãnh đạo cấp cao ở các doanh nghiệp thiếu hụt trầm trọng. Theo báo cáo của Hội Doanh nghiệp trẻ TPHCM, có đến 70% doanh nghiệp đang khát nhân tài.
Đào tạo nguồn nhân lực có kỹ năng, có trình độ đang là vấn đề bức bách hiện nay. Cần nhanh chóng thực hiện nhiều chính sách, hình thành cơ chế và hệ thống các chuẩn đào tạo, tiếp tục đổi mới chương trình đào tạo theo chuẩn năng lực nghề nghiệp, theo nhu cầu sử dụng của doanh nghiệp, của xã hội và phù hợp với công nghệ hiện đại.
Đã qua rồi cái thời lao động giá rẻ là lợi thế cạnh tranh.
LÊ MINH
