Ngày 5-6 ông Lê Văn Từ (75 tuổi, Thanh Thủy, Tiến Hóa, Tuyên Hóa, Quảng Bình) cho biết, tại gia đình ông còn giữ lại một số hiện vật chiến đấu của lãnh tụ khởi nghĩa Cần Vương, Đề đốc Lê Trực (1828-1918).
Tại nhà ông Từ còn giữ khẩu súng năm xưa Đề đốc Lê Trực công thành Đồng Hới lấy được của lính Pháp sau đó giữ làm súng chiến đấu bên mình.
Ngoài ra một lưỡi lê và một ngọn đao, ở khu vực rèn vũ khí của nghĩa quân Cần Vương do Đề đốc Lê Trực lãnh đạo tại phòng tuyến dọc lưu vực sông Gianh, hiện cũng đang được lưu giữ tại nhà ông Từ.
Súng và võ khí của Đề đốc Lê Trực
Ông Từ cũng còn giữ một số bát chén của lãnh tụ Cần Vương ước niên đại hàng trăm năm cùng cáng võng vua Tự Đức ban cho khi ông đỗ Tam giáp Tiến sĩ võ triều Nguyễn.
Ông Hoàng Minh Đề, Bí thư Huyện ủy Tuyên Hóa cho biết, đó là những hiện vật quý giá và sẽ cử cán bộ văn hóa tiếp xúc, nếu được phép sẽ sưu tầm trưng bày tại nhà truyền thống của huyện.
Được biết ông Lê Văn Từ là cháu trực hệ đời thứ 4 của Đề đốc Lê Trực, hiện trông coi đền thờ và các hiện vật của lãnh tụ Cần Vương, Đề đốc Lê Trực.
Tam giáp Tiến sĩ võ Lê Trực từng làm Đề đốc thành Hà Nội, ông từ theo đánh Pháp ở miền Bắc và bị vua Tự Đức bãi chức. Sau đó ông về quê an trí. Khi vua Hàm Nghi cùng Tôn Thất Thuyết ra chiếu Cần Vương, ông đã tuyển mộ lính trong vùng dọc sông Gianh, trở thành lực lượng mạnh mẽ bên vua Hàm Nghi, một trong những lãnh tụ quan trọng của phong trào yêu nước lúc đó.
