Kết luận số 09/KL-TTr vừa được Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Môi trường công bố cho thấy, trong quá trình chấp hành pháp luật về đất đai, môi trường, tài nguyên nước và khoáng sản, UBND tỉnh Quảng Bình đã có nhiều cố gắng, song vẫn tồn tại nhiều sai phạm, kéo dài ở nhiều lĩnh vực, đặc biệt liên quan đất đai và tài nguyên nước.
Theo kết luận, tính đến thời điểm thanh tra, Quảng Bình mới ban hành 22 văn bản quy phạm pháp luật trong các lĩnh vực liên quan, tuy nhiên còn thiếu tới 52 nội dung văn bản thuộc thẩm quyền địa phương phải ban hành theo Luật Đất đai 2024 và các nghị định hướng dẫn.
Thậm chí, một số văn bản ban hành lặp lại nội dung luật, không đúng quy định về thẩm quyền và trình bày nội dung không chi tiết, chưa đúng Điều 11 Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật.
Đặc biệt, trong lĩnh vực môi trường, dù đã ban hành 5 văn bản, nhưng vẫn còn 12 nội dung chưa được quy định, hướng dẫn như yêu cầu tại Kế hoạch thi hành Luật Bảo vệ môi trường 2020.
Trong giai đoạn 2014–2023, tỉnh Quảng Bình đã thu hồi hơn 3.123ha đất và giao, cho thuê hơn 8.533ha đất cho các tổ chức, cá nhân; trong đó 34 trường hợp là các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị.
Tuy nhiên, qua kiểm tra 8 dự án trọng điểm, đoàn thanh tra phát hiện hàng loạt sai phạm. Bao gồm: tổ chức đấu thầu không đúng quy định đối với các dự án không phải là khu đô thị theo luật định; có dự án chứa tài sản công chưa xử lý nhưng vẫn đấu thầu; một số dự án chưa xác định giá đất hoặc chưa ký hợp đồng cho thuê đất thương mại dịch vụ. Có đến 8 dự án được giao đất mà không thẩm định nhu cầu sử dụng đất và giao đất trước khi hoàn thành nghĩa vụ tài chính, trái quy định của Luật Đất đai 2013.
Riêng về xử lý các dự án chậm tiến độ, tỉnh đã thu hồi đất 17 dự án, gia hạn 29 dự án, nhưng nhiều dự án quá hạn vẫn không bị thu hồi dù nợ tiền thuê đất hàng tỷ đồng, trong đó có những dự án kéo dài đến 5–6 năm.
Từ năm 2013 đến 2023, tỉnh cấp hơn 200 giấy phép tài nguyên nước, thu về gần 10 tỷ đồng tiền cấp quyền. Tuy nhiên, kết luận thanh tra chỉ ra nhiều sai phạm nghiêm trọng; như: cấp phép cho đối tượng không thuộc diện phải cấp (05 trường hợp); không xử lý vi phạm hành chính kịp thời với doanh nghiệp khai thác nước không phép; cấp phép sai mẫu, thiếu nội dung căn cứ pháp lý, thời gian hiệu lực....
Tỉnh Quảng Bình hiện có 114 giấy phép khai thác khoáng sản còn hiệu lực. Tuy nhiên, đoàn thanh tra phát hiện nhiều giấy phép không đầy đủ hồ sơ, thiếu quy định về khoanh vùng không đấu giá, trong đó một số giấy phép có chấp thuận bán ra thị trường không đúng với mục tiêu ban đầu.
Đặc biệt, 9 giấy phép được đo đạc bởi tổ chức không có giấy phép đo đạc bản đồ, vi phạm nghiêm trọng quy định của Luật Đo đạc và Bản đồ. Một số giấy phép xác định sai trữ lượng tính tiền cấp quyền khai thác, gây thất thoát nguồn thu ngân sách.
Thanh tra Bộ Nông nghiệp và Môi trường đánh giá: tỉnh Quảng Bình đã có nỗ lực nhất định trong công tác quản lý tài nguyên và môi trường, nhưng những tồn tại, sai phạm vẫn còn phổ biến, kéo dài và lặp lại ở nhiều lĩnh vực. Đặc biệt, việc buông lỏng quản lý đất công, giao đất không đúng trình tự, chậm xử lý các dự án vi phạm, cùng với sai sót trong cấp phép tài nguyên, khoáng sản, nếu không được chấn chỉnh sẽ ảnh hưởng đến kỷ cương, minh bạch trong quản lý đất đai và tài nguyên tại địa phương.
