
Hệ thống đường sắt ở nước ta hiện có trên 5.500 đường ngang (ĐN) nhưng chỉ có 1.457 ĐN thiết kế theo quy hoạch, phần còn lại là ĐN dân sinh tự mở. Đây là nguyên nhân gây tai nạn giao thông đường sắt, nhất là khi ngành đường sắt rút ngắn thời gian chạy tàu.

Xâm phạm hành lang đường sắt.
Tại Hà Nội, đoạn đường sắt từ Yên Viên đi Văn Điển trước đây chỉ có khoảng 20 ĐN giao cắt đường sắt thì nay đã lên tới hơn 500 ĐN, đoạn đường sắt vào ga Hà Nội chỉ khoảng 2km nhưng các dãy nhà san sát nhô ra, đua nhau vi phạm hành lang an toàn đường sắt. Đây cũng chính là những “điểm đen” về tai nạn giao thông đường sắt.
TPHCM cũng là điểm nóng về ĐN dân sinh. Chỉ trong 4 tháng gần đây đã xảy ra 10 vụ tai nạn đường sắt tại các ĐN. Bình Thạnh và Thủ Đức là hai quận có số ĐN nhiều nhất và thường xảy ra tai nạn.
Để ngăn ngừa tai nạn tại các ĐN, trong khi chưa có hệ thống cầu vượt hay hầm chui, ngành đường sắt đã lắp đặt hệ thống tín hiệu cảnh báo tự động tại 232 ĐN không có người gác. Chi phí cho lắp đặt mỗi hệ thống này từ 150 đến 200 triệu đồng. Theo đó, khi có tàu chạy qua khu vực có đường ngang, hệ thống hoặc sẽ hạ cần chắn tự động hoặc phát tín hiệu cảnh báo cho người, phương tiện qua đường chủ động phòng tránh tàu.

Một vụ tai nạn trên đường sắt do ô tô vượt đường ngang không rào chắn. Ảnh: H.T.
Ủy ban ATGT Quốc gia, Cục C26 (Bộ Công an) đánh giá cao khả năng ngăn ngừa tai nạn của hệ thống cảnh báo tự động mà chi phí chỉ bằng 20% so với chi phí cho ĐN có người gác. Tuy nhiên, phần nhiều hệ thống cảnh báo tự động hiện nay mất tác dụng do trẻ em, thậm chí cả người lớn, phá hoại. Có nơi vừa mới lắp đặt hệ thống cảnh báo tự động đã bị đập nát bộ cảm ứng điện từ hoặc bị bẻ gãy các rào chắn.
Một hành vi khác dễ gây tai nạn cho hành khách là việc ném đá lên tàu. Chỉ sau một tuần đi vào phục vụ hành khách, đoàn tàu nhanh 29 giờ đã bị ném vỡ 12 tấm kính chắn gió chịu lực 2 lớp. Hiện tượng ném đá lên tàu gần đây thường tập trung vào các đoàn tàu nhanh SE1-2, E1-2, S1-2.
An toàn chạy tàu cần sự phối hợp của chính quyền địa phương để tuyên truyền, giáo dục ý thức cho người dân.
HỒ VIỆT