Ngày 21-4, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chủ trì hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết việc thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW ngày 16-1-2012 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020.
Vốn tư nhân đưa vào nền kinh tế ngày càng lớn
Theo Bộ KH-ĐT, sau 3 năm triển khai Nghị quyết 13 đã tạo ra chuyển biến lớn trong phát triển kết cấu hạ tầng, nhất là xây dựng và hoàn thiện thể chế về phát triển kết cấu hạ tầng, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật. Một số công trình giao thông quan trọng được đầu tư, nâng cấp và hoàn thành, bảo đảm kết nối giữa các vùng miền trong cả nước và với quốc tế. Cụ thể, các công trình giao thông quy mô lớn như các tuyến đường trục chính, cầu lớn, sân bay đã được hoàn thành (đường cao tốc TPHCM - Trung Lương, Cầu Giẽ - Ninh Bình, Liên Khương - Đà Lạt, đại lộ Thăng Long, Hà Nội - Thái Nguyên, Nội Bài - Lào Cai, nhà ga hành khách T2 Cảng hàng không quốc tế Nội Bài…). Nhiều dự án hạ tầng về năng lượng, thủy lợi, đô thị, thương mại, công nghệ thông tin, giáo dục - đào tạo, y tế, khoa học công nghệ; hạ tầng xây dựng nông thôn mới cũng đã được đầu tư, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh, nâng cao đời sống nhân dân.
Nghị quyết 13 không chỉ tạo nên bộ mặt mới cho hệ thống kết cấu hạ tầng mà quan trọng hơn là nhận thức về vận dụng cơ chế thị trường trong huy động và sử dụng nguồn lực, qua đó đã huy động được nguồn vốn đáng kể từ doanh nghiệp và người dân tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng. “Chưa một giai đoạn nào mà vốn xã hội, vốn tư nhân đưa vào nền kinh tế lớn như giai đoạn này. Nếu không xã hội hóa thì sẽ muôn đời dàn trải, muôn đời sức ép đè lên đầu tư công”, Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải phát biểu. Người dân đã và đang dần chấp nhận xã hội hóa, chấp nhận trả chi phí cao hơn cho chất lượng hạ tầng và dịch vụ tốt hơn.
Theo Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Bùi Quang Vinh, thời gian tới không chỉ huy động nguồn lực xã hội đầu tư kết cấu hạ tầng mà cần mạnh dạn bán, cho thuê các công trình do nhà nước đầu tư và đang quản lý. “Đây là hướng mở cho 5 năm tới. Chắc chắn để tư nhân khai thác và quản lý sẽ tốt hơn, hiệu quả hơn”, Bộ trưởng Bùi Quang Vinh khẳng định.
Quy hoạch phải sát thực tế
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đánh giá, chính trong khó khăn của mấy năm qua đã mở ra hướng mới để huy động các nguồn lực xã hội đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng và nâng cao chất lượng cũng như hiệu quả đầu tư. “Tổng đầu tư toàn xã hội năm vừa qua đạt khoảng 30% - 31% GDP, thấp hơn so với những năm trước nhưng tăng trưởng kinh tế lại cao hơn. Trước đây, đầu tư công chiếm tới 70% tổng đầu tư toàn xã hội, nhưng giờ chỉ còn một nửa”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dẫn chứng.
Thủ tướng khẳng định, với chủ trương đúng đắn, đã được kiểm nghiệm trong thực tế, chúng ta hoàn toàn có thể làm tốt hơn, nhanh hơn, chất lượng hơn, cũng như huy động nguồn lực xã hội nhiều hơn nữa để đầu tư, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, hiện đại trong thời gian tới.
Để làm tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng, đồng thời khắc phục nhanh những tồn tại, hạn chế, yếu kém, cản trở, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu các cấp, các ngành tập trung rà soát, cập nhật, bổ sung, hoàn thiện quy hoạch hạ tầng. “Chúng ta quản lý bằng quy hoạch, cái nào trái quy hoạch thì không cho. Nhưng nếu quy hoạch trên trời thì không được, hoặc nếu quy hoạch không sát thực tế thì tính khả thi sẽ không cao. Tất cả các lĩnh vực liên quan đến đầu tư kết cấu hạ tầng đều phải rà soát lại để làm sao làm quy hoạch cho sát, cho chất lượng”, Thủ tướng yêu cầu.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng nêu rõ, bên cạnh vốn ngân sách, phải tiếp tục huy động mạnh mẽ cũng như khuyến khích người dân, doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư hạ tầng. Tạo mọi điều kiện về cơ chế, chính sách cho người dân, cho xã hội, cho nước ngoài đầu tư vào hạ tầng, trong đó có đầu tư vào các dự án mới và các công trình hiện có để nhà nước lấy vốn về đầu tư cho các công trình khác. Doanh nghiệp tư nhân trong nước cũng chính là dân. Người dân làm tốt thì để cho người dân làm. “Bây giờ dân làm thì không mất đi đâu cả, để người dân quản lý sẽ có lợi nhiều mặt. Một mặt nguồn vốn nhà nước bán được ta sẽ thu lại để làm cái khác; mặt khác người dân sẽ quản lý tốt hơn vì đó là tiền của họ, đồng tiền đi liền khúc ruột. Làm vậy còn giảm được biên chế và nhiều thứ khác nữa, của tư nhân thì sẽ không có tiêu cực, còn của nhà nước thì dễ phát sinh tiêu cực”, Thủ tướng nêu rõ.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu Bộ TN-MT chủ trì xây dựng đề án về giải phóng mặt bằng; Bộ GTVT xây dựng đề án về cho thuê và nhượng quyền khai thác các công trình hạ tầng giao thông. Các bộ, ngành, địa phương phải xây dựng và đưa ra danh mục các dự án để kêu gọi và huy động vốn từ khu vực tư nhân, nước ngoài với mọi hình thức. Bộ KH-ĐT chịu trách nhiệm tính toán nguồn vốn đầu tư công từ 3 nguồn là ngân sách tập trung, trái phiếu Chính phủ và ODA trong 5 năm tới để xây dựng kế hoạch trung hạn, quản lý chặt chẽ đầu tư công.
Bên cạnh đó, các bộ, ngành, địa phương tập cần trung rà soát, tháo gỡ các khó khăn, rào cản về thủ tục hành chính trong đầu tư, xây dựng các dự án hạ tầng, nhất là thủ tục lựa chọn nhà đầu tư. “Lựa chọn nhà đầu tư gì mà thủ tục mất 588 ngày. Như thế làm sao mà công nghiệp hóa - hiện đại hóa, làm sao mà nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia? Chính chúng ta đặt ra và chúng ta phải sửa. Chúng ta phải quản lý nhưng cần phải cải cách cách thức quản lý, đảm bảo thông thoáng, thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu.
LÂM NGUYÊN
