Theo lời trần tình của ông Đinh Hài, Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao và Du lịch Quảng Nam với báo chí về kinh phí điều chỉnh, bổ sung do trượt giá sau 6 năm và do thay đổi vật liệu thi công từ đá sa thạch sang đá hoa cương, vốn từ 81 tỷ đã tăng hơn 410 tỷ đồng cho việc xây dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng tại Quảng Nam. Dự án được Hội đồng nghệ thuật 3 lần góp ý, điều chỉnh và được lãnh đạo tỉnh Quảng Nam quyết định nâng cấp tượng đài. Sau đó, dự án tiếp tục được Chính phủ cho phép đưa vào danh sách công trình văn hóa cấp quốc gia với yêu cầu tỉnh Quảng Nam tính toán lại tổng mức đầu tư cho phù hợp.
Sự hy sinh qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ thật lớn lao và khó có thể nói hết lòng tri ân của nhân dân, của dân tộc đối với những người mẹ Việt Nam anh hùng. Tạc tượng Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn có ý nghĩa góp phần giáo dục truyền thống cách mạng, yêu nước đối với thế hệ trẻ. Lâu nay đã có biết bao chương trình nghĩa tình hướng đến đền đáp, tri ân, phụng dưỡng những người mẹ Việt Nam anh hùng.
Tuy nhiên, trong hơn 40.000 Bà mẹ Việt Nam anh hùng còn sống, thực tế nhiều mẹ vẫn sống neo đơn, cần được chăm sóc chu đáo hơn. Chuyến hành trình xuyên Việt vẽ về các Bà mẹ Việt Nam anh hùng từ các tỉnh thành, nông thôn, rừng núi… ở ba miền Bắc, Trung, Nam được mô tả qua cuộc triển lãm tranh ký họa của họa sĩ Đặng Ái Việt là một minh chứng khá xúc động.
Thế nên, việc làm tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng trong bối cảnh hiện nay có thực sự mang ý nghĩa tôn vinh hay là sự lãng phí? Chúng ta không suy diễn, áp đặt nhưng cũng nên tham khảo bài học xây dựng tượng đài Điện Biên Phủ để có cái nhìn khách quan, chân thực, hợp tình hợp lý hơn.
Tại một hội thảo quốc gia về quy hoạch tượng đài, nhà điêu khắc Nguyễn Quân từng phát biểu rằng nên bỏ việc xây dựng tượng đài từ năm 2004 đến 2020. Ông thẳng thắn nhận xét sự nhàm chán của nhiều tượng đài vì na ná nhau trong cả nước, không tạo dấu ấn về mỹ quan cũng như tạo hiệu quả về giáo dục truyền thống. Nó thực sự lãng phí!
Trước đây, Liên Xô cũ và Trung Quốc khá chú trọng đến các dự án tượng đài hoành tráng. Nhưng hiện tại họ đã quá nhiều kinh nghiệm để quyết liệt xóa những dự án xây dựng tượng đài quy mô, kém hiệu quả. Đây cũng là một bài học đáng suy ngẫm trong công tác quy hoạch tượng đài nói chung và nói riêng đối với việc bỏ ra hơn 410 tỷ đồng (dù là tiền của nhà nước hay các tổ chức hội, đoàn quyên góp) cho trường hợp xây dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng ở Quảng Nam.
Sự tôn vinh những người mẹ Việt Nam anh hùng là đúng đắn và rất cần thiết nhưng cần xem xét, cân nhắc kỹ quy mô xây dựng, chất lượng, kinh phí. Nhất thiết phải tránh sự lãng phí công sức, tiền bạc của nhà nước và nhân dân. Hơn nữa, hàng chục ngàn tượng đài sống là các Bà mẹ Việt Nam anh hùng đang tuổi già sức yếu cần sự phụng dưỡng, chăm sóc chu đáo hơn mà điều kiện kinh tế hiện nay của đất nước chưa thể thực hiện đầy đủ được. Nếu trên 410 tỷ đồng sử dụng vào việc này, liệu có hợp lý, thiết thực và mang tính nhân văn cao cả hơn xây dựng tượng đài quá hoành tráng hay không?
KIM ỬNG
- Thông tin liên quan:
>> Quảng Nam: Họp báo về công trình tượng đài hơn 410 tỷ đồng
