Chuyện nghệ sĩ hải ngoại về nước biểu diễn không còn là điều bất ngờ đối với đời sống âm nhạc, sân khấu của TP.HCM và cả nước. Trở về hội nhập với quê hương là xu thế hiện nay của các nghệ sĩ hải ngoại.
Ca sĩ Hương Lan.
Người tiên phong đem tiếng hát trở về quê hương và chính thức được tham gia biểu diễn là ca sĩ Hương Lan. Chị đã đối mặt với nhiều áp lực, nhất là bị một số nhóm phản động lên án tại Cali (Mỹ). Cũng là nạn nhân của sự quá khích đó, khi trở về quê hương, cây hài Hoài Linh còn bị lên án là “kẻ phản bội” tình cảm của cộng đồng người Việt tại hải ngoại (!?). Nhưng vượt qua những định kiến và các nguồn tin xuyên tạc như bị công an bắt bớ, kiểm tra... rất nhiều nghệ sĩ hải ngoại vẫn về nước ăn Tết trong hai năm qua.
Những tên tuổi như: Thanh Hà, Elvis Phương, Tuấn Ngọc, Thanh Tuyền, Thái Châu, Ý Lan, Thái Thảo, Duy Quang, Tuấn Anh, Phương Hồng Quế, Băng Châu, Phương Hồng Ngọc, danh hài Văn Chung, nghệ sĩ cải lương Phượng Mai, Phượng Liên, nhạc sĩ Phạm Duy... đã trở về TP.HCM, chứng kiến cảnh thay da đổi thịt của đất nước. Một số còn hào hứng tham gia các chương trình ca nhạc lớn như: Duyên dáng Việt Nam, Ấn tượng Sài Gòn, Một thoáng Sài Gòn... và tích cực đến với các chương trình văn nghệ từ thiện ủng hộ đồng bào bị thiên tai.
Không chỉ các nghệ sĩ đã từng thành danh tại Sài Gòn trước 1975, trong những chuyến về nguồn gần đây còn có những gương mặt ca sĩ trẻ thuộc thế hệ kế thừa tại các khu người Việt định cư tại Mỹ, Pháp, Úc, Canada... như: Mạnh Quỳnh, Phi Nhung, Mạnh Đình, DonHo, Lâm Nhật Tiến, Anh Tú, Ngọc Huệ, Trường Vũ... Và rất nhiều nghệ sĩ đã thành danh tại TP.HCM sau đó sang định cư tại Mỹ như: Bảo Liêm, Hồng Đào, Quang Minh, Vân Sơn, Minh Phượng, Nguyễn Dương, Thu Tuyết, Đình Huấn... cũng trở về TPHCM tìm lại chỗ đứng trong lòng khán giả.
Ca sĩ Tuấn Ngọc.
Lý giải vì sao phong trào về nguồn ngày một thu hút đông đảo nghệ sĩ, một ca sĩ thuộc hạng ăn khách tại hải ngoại cho biết: Biểu diễn ở đâu cũng không bằng biểu diễn ở quê nhà với số lượng khán giả ái mộ đông đảo. Ấy là chưa nói đến giá cát sê tại Việt Nam bây giờ rất cao, có chương trình còn vượt qua giá của Thúy Nga Paris, Asia, Làng Văn, Đồng Dao, Thanh Lan, Người đẹp Bình Dương...
Nếu mỗi sô ở hải ngoại chỉ được trả 300-500 đôla một suất, nhưng tự lo vé máy bay đi lại, còn phải đóng thuế, thì ở Việt Nam nếu tự mua vé máy bay về nước, mỗi sô ít nhất cũng thu được 10 triệu đồng. Một nghệ sĩ cải lương đã khóc với chúng tôi khi được hỏi: Vì sao năm nào chị cũng về nước? Không sợ bị tẩy chay sao? Chị kể: “Bên đó rất khó dựng tuồng cải lương. Thỉnh thoảng tôi mới có dịp đi hát phục vụ ở các chùa hoặc hát trong dịp Tết Nguyên đán”.
Một lý do khác mà đa số các ca sĩ hải ngoại về nước đều thừa nhận, đó là đời sống sáng tác ca khúc hiện nay tại Mỹ và một số nước có đông người Việt sinh sống đã trở nên nhàm chán. Một nhạc sĩ khá nổi tiếng tại hải ngoại đã tâm sự: “Đã hết thời than van kể lể về sự buồn thảm giữa người ra đi và kẻ ở lại. Giới trẻ hôm nay rất thích nhạc trong nước vì họ tìm thấy trong ca khúc đó sự yêu đời, nét trẻ trung và nhất là giai điệu quê hương”.
Khán giả trẻ ở Mỹ mỗi chiều cuối tuần thường kéo nhau đến các Trung tâm sản xuất băng nhạc để mua CD, VCD mới do trong nước thực hiện với các giọng ca “nội” như Phương Thanh, Lam Trường, Hồng Nhung, Đàm Vĩnh Hưng, Hồng Ngọc, Thu Minh, Đông Quân, Minh Thuận, Lý Hải, Khánh Du, Ba Con Mèo, Đan Trường... Ở các quán bar và các sân khấu ca nhạc tại Cali, giới trẻ dường như thuộc lòng các ca khúc trong nước.
Một lý do đặc biệt hơn khiến các ca sĩ ồ ạt về Việt Nam là các phòng thu trong nước rất săn đón giọng ca mới để đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường băng dĩa hiện nay. Một ca sĩ trẻ cho biết: “Thường một công đôi ba việc, vừa về nước tham gia hát tại các quán bar, vừa thu một vài CD với giá thành cao, tôi còn có thời gian quay phim ca nhạc tại những làng quê mộc mạc mà nếu có dựng trong phim trường ở Mỹ, cảnh trí đó phải tốn hàng ngàn đô la vẫn chưa chắc có hiệu quả”.
Nghệ sĩ Ngọc Giàu sau chuyến đi du lịch tại Mỹ đã kể: “Không khí ở các hậu trường ca nhạc tại Mỹ rất buồn vì ai cũng ở xa hàng ngàn cây số, có khi hát xong phải xách vali chạy hụt hơi ra phi trường để kịp chuyến bay. Rảnh đâu mà ngồi hàn huyên tâm sự”. Nghệ sĩ Minh Cảnh cho biết: “Các nghệ sĩ đồng nghiệp một thời của tôi như Hữu Phước, Dũng Thanh Lâm, Việt Hùng, Ngọc Nuôi, Hùng Cường... chưa ai thực hiện được một đêm giã từ sân khấu như ước nguyện. Họ đã ra đi trong âm thầm lặng lẽ”.
Cây hài Hoài Linh.
Chưa hết, không khí buồn tẻ đó còn nhuốm màu căng thẳng khi nghệ sĩ hải ngoại giành sô, hăm dọa thuê xã hội đen thanh toán nhau. Đã xảy ra trường hợp ẩu đả tại một quầy bar miền Nam Cali khi ca sĩ T.C phá giá M.H.
Riêng phía các nhà tổ chức hải ngoại cũng khó khăn vì các chương trình ca nhạc trong nước chất lượng không thua kém nhưng giá cả lúc nào cũng rẻ hơn giá một chương trình ở hải ngoại. Chính vì vậy, để hạ giá thành cạnh tranh họ ép giá ca sĩ, nghệ sĩ để bù lại khoảng hao hụt trong chi phí. Và hậu quả là ngày càng nhiều ca sĩ từ chối tham gia chương trình ở hải ngoại để về nước biểu diễn.
Nhiều nghệ sĩ cho biết đời sống văn nghệ ở hải ngoại, nhất là trong cộng đồng nghệ sĩ tại Mỹ rất khắc nghiệt. Muốn sống thì phải biết im miệng. Nếu phát biểu là bị gài bẫy ngay. Trường hợp một số nghệ sĩ, ca sĩ bị gài bẫy khi tiếp xúc với báo giới ở Mỹ là chuyện thường ngày. Chính vì sống trong nơm nớp lo sợ mà nhiều nghệ sĩ, ca sĩ mong muốn được trở về quê hương.
Được biết, đầu năm 2005, nghệ sĩ Phượng Liên về Việt Nam dàn dựng một số chương trình vidéo cải lương, trong đó có vidéo kỷ niệm 45 năm đời nghệ thuật của chị. Ca sĩ Elvis Phương sau khi tổ chức chương trình ca nhạc Yêu đời, yêu người tại Nhà hát Bến Thành cũng đã xây nhà bên bờ sông Sài Gòn. Anh và ca sĩ Giao Linh, Duy Quang vẫn thường xuyên biểu diễn tại các quán bar ca nhạc như: M & Tôi, Đồng Dao, Quốc Tế... Những ca sĩ như: Tuấn Ngọc, Ý Lan, Trịnh Nam Sơn, DonHo đã lần lượt về nước tham gia thu âm và biểu diễn các chương trình ca múa nhạc qui mô được tổ chức tại Hà Nội và TPHCM.
Sâu thẳm trong tâm hồn của mỗi ca sĩ, nghệ sĩ xa xứ là tình cảm mà công chúng trong nước đã dành cho họ. Chính vì vậy họ muốn trở về xóa đi bao mặc cảm và những rào chắn để tận hưởng niềm vui trong vòng tay khán giả.
THUẬN TRÂM
