Vĩnh biệt NSND Đinh Bằng Phi - người nghệ sĩ tài hoa của nghệ thuật hát bội TPHCM

NSND Đinh Bằng Phi sinh năm 1938, quê gốc tại làng Phú Hựu, thị trấn Cái Tàu Hạ, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp trước đây. Ông tốt nghiệp Sư phạm Quốc gia Sài Gòn năm 1959, từng là giáo viên dạy văn – sử – địa tại Trung học Vũng Tàu.

Niềm đam mê sân khấu đến với ông từ thuở học sinh trường Pétrus Ký; năm 17 tuổi, truyện ngắn đầu tay Người anh quý (năm 1955) được đăng trên báo Duy Tân. Một năm sau, toàn bộ vở tuồng Phạm Ngũ Lão tòng quân của tác giả trẻ Đinh Bằng Phi được đăng tải, dựng và truyền thanh trên Đài Sài Gòn, tạo tiếng vang lớn.

Từ đó, ông miệt mài sáng tác tuồng, truyện ngắn và dịch thuật với nhiều tác phẩm được ghi nhận như: Những kẻ đói lòng (truyện ngắn, đề tài thiếu nhi), Em bé bán diêm quẹt (dịch từ truyện ngắn của Pháp), Trần Bình Trọng tuẫn tiết (Ban Vân Hạc dựng năm 1963), Sơn Tinh - Thủy Tinh (tuồng, dựng và phát trên Đài Sài Gòn năm 1971), Sự tích Trần Huyền Trang (1972), Nỗi oan thị Kính (1972), Cánh tay Vương Tá (1973), Tào Ninh thí phụ (1973), Tôn phu nhân quy Thục (1973), Ngọc Kỳ Lân xuất thế (1974)... đồng thời dựng nhiều trích đoạn hát bội lịch sử – dã sử phục vụ học sinh, giáo sinh.

Là nhà giáo am hiểu sâu nghệ thuật truyền thống, ông nhiều năm giảng dạy tại lớp Hát bội Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ Sài Gòn (1969), thỉnh giảng Đại học Văn khoa Cần Thơ (1974-1975) và diễn thuyết ở nhiều trường, doanh nghiệp, đài phát thanh – truyền hình.

Từ năm 1977, ông về cộng tác tại Đoàn Hát bội TPHCM (nay là Nhà hát Nghệ thuật Hát bội TPHCM), giữ chức Phó đoàn – phụ trách chuyên môn từ 1980 đến khi nghỉ hưu năm 2003. Ở nhiều vị trí như diễn viên, tác giả, đạo diễn, nhà nghiên cứu, ông đều để lại dấu ấn sáng tạo và cống hiến bền bỉ.

Trong vai trò diễn viên, ông được ghi nhận qua hơn 30 vai kép văn – lão văn tiêu biểu: Tử Trình (vở San Hậu), Tư Đồ (Phụng Nghi đình), Triệu Khuông Dẫn (trong hai vở Trảm Trịnh Ân và Lưu Kim Đính), Trần Nhân Tôn (Sát Thát)... Đáng nhớ nhất là việc ông lập Ban hát bội Đinh Bằng Phi, quy tụ nghệ sĩ trẻ và biểu diễn khắp tỉnh thành, góp phần lan tỏa nghệ thuật hát bội đến đông đảo công chúng.

Với tính cách hiền hòa, tận tụy, tư duy sáng tạo, ông được nhiều thế hệ nghệ sĩ và học trò dành trọn sự kính trọng. Những cống hiến lớn lao của ông cho sân khấu truyền thống được Nhà nước ghi nhận với danh hiệu Nghệ sĩ ưu tú (1993) và Nghệ sĩ nhân dân (2002).