Đến hẹn lại lên, sắp đến Tết Nguyên đán, dịch vụ đổi tiền mới mệnh giá nhỏ phục vụ nhu cầu đi lễ hay lì xì lại bùng phát.
Theo khảo sát tại một số chợ đổi tiền tự do ở Hà Nội, loại tiền mới mệnh giá càng nhỏ thì mức phí đổi càng cao. Loại tiền cotton mệnh giá 200 – 500 đồng được nhiều người hét mức phí đổi gấp 2-3 lần số tiền cần đổi. Trong khi đó, việc đổi tiền mới ở kênh chính thức - hệ thống ngân hàng vẫn là một “nhiệm vụ bất khả thi”, nếu không có quan hệ quen biết.
Chợ đổi tiền quen thuộc ở Hà Nội là khu vực phố Đinh Lễ gần Hồ Gươm. Chiều 8-1, trời mưa phùn rét mướt nhưng khi thấy có người chạy xe chầm chậm ngang qua, vẫn có 4-5 người lấp ló ra mời chào đổi tiền. Dừng xe lại, chúng tôi lập tức được giới thiệu hàng xấp tiền lẻ đủ loại mệnh giá. Mức giá “hữu nghị” - theo lời của những người mời đổi tiền dường như cao hơn những năm trước. Đắt nhất là loại tiền mệnh giá 200 đồng, một tập trị giá 100.000 đồng được mời đổi với giá 300.000 đồng, tập 200.000 đồng đổi với giá 650.000 đồng. Tiền mệnh giá 500 đồng, tập 500.000 đồng được đổi với mức giá 750.000 đồng. Với các loại tiền mệnh giá 1.000 đồng, 2.000 đồng, 5.000 đồng, tỷ lệ đổi 10 ăn 7…
Theo những người đổi tiền ở đây, khách hàng “cần bao nhiêu cũng có”. Khách hàng chỉ cần điện thoại trước, sẽ có người mang tới tận nhà giao dịch theo yêu cầu. Tại một điểm đổi tiền mới khác ở Gia Lâm, mức giá đổi còn được “hét” cao hơn. Khảo sát tiếp ở một số điểm đổi tiền khác trên địa bàn Hà Nội như cổng Phủ Tây Hồ (Hồ Tây), chùa Quán Sứ, chùa Phúc Khánh (Ngã tư Sở), chùa Hà (Cầu Giấy)…, những người đổi tiền đều cho biết năm nay tiền mới mệnh giá nhỏ khan hiếm hơn mọi năm nên giá đổi cao hơn.
Chợ đổi tiền không chỉ hoạt động mạnh ở các điểm cố định mà còn khá xôm tụ ở một số trang web rao vặt trên Internet. Tuy nhiên, mức giá đổi tiền trên Internet cao hơn so với ở các điểm cố định, bởi nếu khách hàng có nhu cầu đổi tiền sẽ được giao tận nhà. Đáng chú ý là dịch vụ đổi tờ 2 USD, vốn được coi là tờ tiền may mắn. Mức giá đổi tờ 2 USD qua mạng không cao hơn tỷ giá chính thức nhiều: đổi trên 100 tờ có giá 48.500 đồng/tờ; đổi dưới 50 tờ có giá 50.000 đồng/tờ; tờ 2 USD theo năm sinh có giá 480.000 đồng/cặp...
Theo tin từ Ngân hàng Nhà nước, dịp tết năm nay, tiền các mệnh giá vẫn được đưa vào lưu thông theo cơ cấu được phê duyệt. Số lượng đưa vào lưu thông được ấn định rõ ràng và không chạy theo nhu cầu tiền mới đi chùa, mừng tuổi của người dân. Mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản chỉ đạo không được lợi dụng việc đổi tiền lẻ để đầu cơ trục lợi và sẽ xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm. Cơ quan này cũng có công văn gửi Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Ban Tôn giáo Chính phủ đề nghị việc sử dụng đồng tiền hợp lý trong các hoạt động văn hóa, lễ hội, tín ngưỡng.
Theo Ngân hàng Nhà nước, sự tăng cao bất hợp lý của nhu cầu tiền mới mệnh giá nhỏ cũng là nguyên nhân nảy sinh nhiều loại hình kinh doanh tiền lẻ để trục lợi làm ảnh hưởng đến lưu thông tiền tệ. Việc sử dụng tiền mệnh giá nhỏ không hợp lý của người tham gia lễ hội ngày càng phổ biến gây phản cảm, ảnh hưởng đến tính tôn nghiêm của di tích, nơi thờ tự và hình ảnh đồng tiền Việt Nam.
Hàm Yên
