“Ghiền” món Việt
Câu hỏi trên mà không khiến không khí sôi động hơn thì mới lạ. “Phở chứ còn gì nữa!”, ai đó đáp ngay. Một câu trả lời hiển nhiên đến mức chẳng cần tranh cãi, vì phở vốn là “gương mặt đại diện” của ẩm thực Việt trên bản đồ thế giới. “Tôi “phe” cơm tấm nha!”, một người khác lên tiếng, kéo theo hàng loạt cái tên như bún bò, bánh xèo, bánh mì, bún thịt nướng… được mọi người thi nhau kể.
“Bún thịt nướng hay đó, có cả thịt cả rau, kết cấu món ăn khá giống salad nên dễ ăn với người nước ngoài, lại có bún giúp no bụng”, một anh người Mỹ phân tích đầy tâm huyết.
“Tôi mê bún chả cá nha! Vợ tôi người miền Trung nên nấu hoài”, một anh Mỹ khác tranh thủ khoe, giọng hãnh diện lắm.
Về nhà, vẫn tò mò về cảm nhận của bạn bè nước ngoài từng sống ở Việt Nam, giờ đã về nước, tôi nhắn tin cho mấy người bạn hỏi họ nhớ món ăn Việt Nam nào nhất. Một cô bạn ở Toronto nhắn cho tôi là giữa trời đông lạnh giá của Canada, cô ấy nhớ bánh bột lọc quay quắt, nhớ cái vị mặn ngọt hài hòa của cục nhân được bọc trong miếng bột lọc vừa mềm vừa dai, được gói khéo léo như một món quà nhỏ. Cô bạn này từng ở Việt Nam vài năm, nhưng trước khi đến Việt Nam chưa từng biết đến bánh bột lọc. “Miếng đầu tiên là mê luôn”, bạn kể, nói vui rằng chắc mình có thể ăn một lần đến…20 cái!
Một người bạn khác ở Canada, vừa nghe tôi hỏi, liền đáp ngay: “Mực xào chua ngọt!”. Anh từng sống ở miền Tây nhiều năm, nên đã quen với khẩu vị Việt Nam, từng thưởng thức không chỉ các món nổi tiếng mà cả những bữa cơm gia đình đậm chất địa phương.
Còn cô bạn đang ở Bắc Âu gửi ngay cho tôi mấy tấm ảnh chả cá Lã Vọng, bánh cuốn và đậu hũ sốt cà tìm vội trên mạng kèm tiếng “cằn nhằn” rằng “Hỏi gì khó quá, quá trời món mà!”. Bạn từng đến Việt Nam hai lần, mỗi lần ở mấy tháng để du ngoạn đó đây, khi về nước cũng cố tìm đồ Việt để ăn cho đỡ nhớ, nhưng vẫn thèm hương vị chuẩn như khi ở ăn Việt Nam. Từng bỏ mấy tháng trời đạp xe xuyên Việt, giờ bạn ấp ủ mong muốn nếu một ngày nào đó có dịp quay lại Việt Nam, chắc bạn sẽ dành thật nhiều thời gian, đạp xe từ Nam ra Bắc, đi khắp hang cùng ngõ hẻm, để ăn đồ Việt cho thật thỏa thích.
Đi đến một nơi nào đó để khám phá cho “đã đời” ẩm thực địa phương không còn là chuyện hiếm. Nếu không thế thì các vlogger, blogger du lịch đã chẳng phải đầu tư công sức tạo ra các nội dung liên quan đến ẩm thực trong những chuyến hành trình của mình. Những video đó không chỉ giúp họ lưu giữ khoảnh khắc thưởng thức món ngon, mà còn truyền cảm hứng cho người xem đi đến vùng đất đó, tự mình nếm thử hương vị đó, xem ngon dở thế nào.
Những ai thường xem YouTube về ẩm thực chắc không còn quá xa lạ với kênh Best Ever Food Review Show của anh chàng người Mỹ Sonny Side. Từng sống ở nhiều nước, đi khắp thế giới làm video, có kênh YouTube sở hữu đến hơn 11 triệu người đăng ký, Sonny cũng dừng chân ở Việt Nam, sản xuất ra hàng trăm video về các món ăn và quán ăn Việt. Từ những món nổi tiếng nhất đến những món ít du khách biết nhất, hay những món “kinh dị” với người nước ngoài như mắm tôm, nem chua (người nước ngoài sợ vì là thịt sống), tiết canh, đuông dừa…, anh chàng đều “chơi tuốt”, mang hết vào các video triệu view của mình. Với mỗi món ăn, Sonny ghi lại quy trình chế biến, phương pháp làm nên món ăn cực kỳ tỉ mỉ và công phu, rồi để cho khán giả của mình tự nhận định.
Chinh phục vị giác toàn cầu
Mà đâu chỉ trên mạng xã hội, ẩm thực Việt Nam còn ghi dấu trên truyền thông quốc tế. Trong một bài viết đăng trên CNN hồi tháng 1 năm nay, cây bút có kinh nghiệm 10 năm viết ẩm thực và du lịch Chris Dwyer chọn viết về món bánh mì ở Hội An. Chris cho rằng, bánh mì “khẳng định lại chân lý rằng những món ăn đơn giản nhất thường là những món ngon nhất”, và kỷ niệm đáng nhớ liên quan đến món ăn này của ông là ở phố cổ Hội An xinh đẹp, nơi rực rỡ ánh đèn lồng. “Bánh mì - món ăn được yêu thích trên khắp Việt Nam - đã vươn tầm thế giới”, Chris viết. “Ổ bánh mì nóng ấm, kẹp cẩn thận các nguyên liệu như thịt xíu, pate, dưa chua nhà làm, đu đủ, cà rốt bào sợi, ngò rí và đặc biệt là thứ sốt bí truyền chưa từng được tiết lộ”, Chris miêu tả ổ bánh mì làm nên thương hiệu Madam Khánh.
Không chỉ được các food blogger hay cây bút quốc tế hết lời ca ngợi, ẩm thực Việt Nam còn nhiều lần ghi danh trên các bảng xếp hạng uy tín toàn cầu, giúp tăng “độ nhận diện” cho ẩm thực Việt với thực khách quốc tế. Cuối năm ngoái, Việt Nam được vinh danh là một trong 100 nền ẩm thực xuất sắc nhất thế giới tại Giải thưởng Ẩm thực thế giới Taste Atlas 2025; hay cũng trong năm ngoái, tạp chí Time Out xếp TPHCM vào Tốp 20 thành phố có nền ẩm thực xuất sắc nhất thế giới; rồi tháng 4-2021, CNN xếp gỏi cuốn và phở Việt Nam vào danh sách 50 món ăn ngon nhất thế giới…
Những dấu ấn đầu tiên của các nhà hàng Việt trên Michelin Guide là minh chứng rõ nét cho sức hút của ẩm thực nước ta. Thế hệ đầu bếp Việt trẻ hôm nay có điều kiện tiếp cận với kỹ thuật hiện đại, đồng thời cũng sở hữu tình yêu sâu sắc với bản sắc Việt. Khi sự giao thoa ấy ngày càng nhuần nhuyễn, ẩm thực Việt sẽ bước lên một tầm cao mới - hiện đại mang hơi hướng quốc tế mà vẫn đậm hồn cốt dân tộc. Khi đó, du khách đến Việt Nam không chỉ vì nỗi nhớ hương vị, mà còn vì những bữa ăn xứng đáng để họ lên kế hoạch thưởng thức tận nơi.
Một cột mốc đáng phấn khởi là cẩm nang ẩm thực nổi tiếng Michelin Guide ra mắt tại Việt Nam từ 2023. “Văn hóa ẩm thực của Việt Nam tràn đầy sức sống, dồi dào đam mê và sáng tạo, không ngừng gây bất ngờ. Việt Nam thật sự đang trở thành điểm đến hấp dẫn trên bản đồ ẩm thực thế giới”, ông Gwendal Poullennec, Giám đốc quốc tế của Michelin Guides, nhận xét về nền ẩm thực của đất nước hình chữ S.
