Từ hơn một tháng nay, việc liên tiếp 5 lần có người mua vé số điện toán được trúng thưởng với tổng giá trị hơn 337 tỷ đồng, đã cuốn hút nhiều người vào giấc mơ đổi đời nhờ cơ may trúng số. Doanh số vé số điện toán tăng vọt gần gấp 5 lần so với trước, và chắc chắn sẽ còn tiếp tục tăng cao nữa. Để cạnh tranh, các công ty xổ số kiến thiết của các tỉnh - thành tăng mức thưởng giải độc đắc từ 1,5 tỷ đồng lên 2 tỷ đồng. Nhiều người dân trong cả nước đang sa vào ảo vọng đây là con đường tắt để làm giàu, không cần thực học, công sức lao động và tài năng, cũng không cần nhiều vốn liếng và thời gian, nhưng quên rằng xác suất, cơ may trúng độc đắc rất thấp.
Xổ số không phải là loại hình cờ bạc trái phép, mà là hoạt động kinh doanh hợp pháp theo Nghị định 30/2007/NĐ-CP của Chính phủ, được cổ vũ là ích nước, lợi nhà, góp phần tạo nguồn thu ngân sách chi phúc lợi cho các địa phương. Xổ số cũng đã tạo việc làm và thu nhập cho rất nhiều người nghèo không có sức khỏe và tay nghề chuyên môn, qua việc đi bán vé số. Tuy nhiên, ngày nào cũng có xổ số với nhiều loại hình và mật độ quá dày đặc, khắp các vùng miền, khiến nhiều người trong xã hội, nhất là người thu nhập thấp bị cuốn vào cơn lốc may rủi.
Xổ số cũng tạo điều kiện bùng phát số đề. Đánh đề là hành vi đánh bạc; ghi đề là hành vi tổ chức đánh bạc bị pháp luật nghiêm cấm. Vậy mà ngày nào cũng vậy, khắp nhiều vùng nông thôn và xóm lao động nghèo thành thị, người ta háo hức bàn nhau chuyện đêm qua mơ thấy gì, ứng với con số nào; có ai chết không, người chết sinh ngày tháng năm nào, đi xe biển số bao nhiêu… để đánh số đề.
Đến chiều, đông nghịt người nghiện số đề hồi hộp tụ tập quanh các điểm niêm yết kết quả xổ số để dò số. Người trúng ít cũng hò reo, bày tiệc nhậu ăn mừng; còn bao nhiêu người không trúng thì lặng lẽ cay cú chờ cơ hội vào ngày hôm sau. Máu cờ bạc, ham đổi đời nhờ cơ may cũng đẩy người ta vào nhiều trò cờ bạc trái phép khác như đánh bài, cá độ bóng đá, đá gà, cá cược, chơi lô tô, bầu cua...
Đã có rất nhiều người phải trả giá đắt khi lâm vào cảnh nợ nần, phạm pháp, vào tù, tán gia bại sản, bỏ học, mất việc làm, mất danh dự, mất lòng tự trọng... vì máu mê cờ bạc rủi may, cay cú ăn thua.
Từ chỗ việc đánh bạc bị nghiêm cấm dưới mọi hình thức, dần dần cùng với các loại hình xổ số, một số điểm kinh doanh casino và trò chơi điện tử có thưởng dành cho người nước ngoài trong phạm vi rất hạn hẹp đã được cho hoạt động. Hoạt động cá cược đua ngựa ở TPHCM và đua chó ở Vũng Tàu đã được thí điểm. Ngoài ra, các hoạt động tham gia dự thưởng có tính chất may rủi gắn liền với việc mua hàng hóa, dịch vụ thuộc các hình thức khuyến mại cũng được thực hiện theo quy định của Luật Thương mại.
Chúng ta hiểu xưa nay tâm lý trông mong cơ may và cay cú ăn thua hiện diện ở nhiều người trong xã hội, do vậy việc cho tồn tại các loại hình như vậy cũng là một cách tổ chức quản lý xã hội không quá cực đoan. Cho phép hay không cho phép đánh bạc, dù dưới hình thức nào, cũng là một vấn đề rất quan trọng và nhạy cảm.
Ranh giới đúng sai, hay dở khá mong manh.
Trong thời gian gần đây, lực lượng công an cả nước đã triệt phá nhiều ổ đánh bạc lớn, xử lý hình sự nhiều đối tượng. Tệ nạn cờ bạc đang diễn biến phức tạp, tăng cả về số lượng và quy mô, đang len lỏi vào cả học đường. Có những sinh viên ngày càng lún sâu vào cờ bạc, để rồi sa ngã, thành trộm cướp, phải trả giá bằng tương lai của mình.
Trên thị trường, không ít game đánh bạc không phép vẫn đang hoạt động công khai với nhiều hình thức khác nhau, đem lại nguồn thu rất lớn cho doanh nghiệp phát hành. Hiện nay, các điểm kinh doanh game bắn cá đang biến thành tụ điểm đánh bạc trái luật, thu hút rất nhiều người lớn và trẻ em vào trò đỏ đen, dẫn đến nhiều hệ lụy.
Hoạt động cá cược bóng đá quốc tế trên mạng cũng thu hút nhiều người, kể cả một số công chức, làm chảy nhiều ngoại tệ ra nước ngoài.
Một xã hội không thể phát triển và tồn tại khi có quá nhiều người đam mê ngụp lặn trong các trò cờ bạc. Để tệ nạn cờ bạc không hoành hành, chính quyền các địa phương cần thực hiện nhiều biện pháp đồng bộ: nâng cao đời sống tinh thần cho nhân dân; tạo việc làm cho người thất nghiệp; nghiêm túc đấu tranh chống tệ nạn cờ bạc; quản lý các lĩnh vực dịch vụ, kinh doanh trá hình hoạt động cờ bạc.
Nhà nước cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về tội phạm đánh bạc trái phép - được hiểu là hành vi đánh bạc thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép, hoặc được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp.
Riêng với hoạt động xổ số, thay vì ngày nào cũng có xổ số của các tỉnh - thành, chúng ta nên tổ chức lại, thực hiện như ở các nước, tập trung về một đầu mối, chỉ tổ chức xổ số 1 tuần/lần hoặc 1 tháng/lần để không cuốn cả xã hội vào trò may rủi hàng ngày, và nhờ đó nạn số đề cũng sẽ giảm mạnh.
Như vậy giải độc đắc xổ số kiến thiết sẽ lớn, nguồn lợi nhuận tập trung về một đầu mối để phân bổ quỹ phúc lợi hợp lý cho các địa phương, khắc phục tình trạng các địa phương sử dụng tùy tiện, thực sự ích nước lợi nhà.
HUỲNH THANH LUÂN
