Theo quy định của Luật BHXH 2014 (hết hiệu lực từ ngày 1-7-2025), tỷ lệ hưởng lương hưu tối thiểu là 45% với điều kiện thời gian đóng BHXH 20 năm đối với nam và 15 năm đối với nữ. Tuy nhiên, với việc Luật BHXH 2024 giảm điều kiện thời gian đóng BHXH xuống 15 năm để hưởng lương hưu với cả nam và nữ, cách tính mức hưởng lương hưu cũng đã được điều chỉnh.
Cách tính mức hưởng lương hưu mới theo Luật BHXH 2024 như sau:
Đối với lao động nữ: Mức lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, tỷ lệ hưởng sẽ được tính thêm 2%, mức tối đa là 75% tương ứng với 30 năm đóng BHXH.
Đối với lao động nam: Mức lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 20 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, tỷ lệ hưởng sẽ được tính thêm 2%, mức tối đa là 75% tương ứng với 35 năm đóng BHXH. Điểm đáng chú ý so với Luật BHXH 2014 là quy định đối với trường hợp lao động nam có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm: Mức lương hưu hàng tháng sẽ được tính bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng sẽ được tính thêm 1%. Đây là một thay đổi quan trọng, tạo điều kiện cho nhiều lao động nam có thời gian đóng BHXH ngắn hơn nhưng vẫn có cơ hội hưởng lương hưu.
Việc Luật BHXH 2024 điều chỉnh cách tính mức hưởng lương hưu, đặc biệt là việc giảm điều kiện thời gian đóng BHXH tối thiểu xuống 15 năm, mang lại cơ hội lớn cho những người tham gia BHXH muộn hoặc có thời gian tham gia không liên tục. Thay vì phải nhận BHXH một lần do không đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu hàng tháng, người lao động giờ đây có thêm cơ hội tích lũy đủ 15 năm đóng để có thể hưởng lương hưu và đảm bảo cuộc sống khi về già. Quy định mới này thể hiện sự linh hoạt và nhân văn của chính sách BHXH, hướng tới việc mở rộng diện bao phủ BHXH và đảm bảo quyền lợi an sinh lâu dài cho người lao động. Người lao động cần nắm rõ những thay đổi này để có kế hoạch tham gia BHXH phù hợp, đảm bảo quyền lợi hưu trí cho bản thân trong tương lai.
Khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu
Ngoài ra, Luật BHXH năm 2024 cũng đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.
Trường hợp người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH, không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn như:
(i) Khi tiếp tục tham gia được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn do các chế độ đều tính theo thời gian đóng (ốm đau, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp,..);
(ii) Được hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn;
(iii) Trong thời gian hưởng lương hưu, người lao động được quỹ BHXH đóng bảo hiểm y tế;
(iv) Được hưởng trợ cấp hàng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội;
(v) Trong thời gian hưởng trợ cấp hàng tháng thì được ngân sách nhà nước đóng bảo hiểm y tế. Ngoài ra, người lao động còn có cơ hội được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng cho người lao động có thời gian đóng BHXH mà bị mất việc làm.
