Họ không chỉ là điểm tựa tinh thần mà còn là "cánh tay nối dài" đưa các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến gần hơn với đồng bào dân tộc thiểu số ở khu vực biên giới này.
Từ phong trào “Dòng họ, làng, bản không có hộ nghèo”
Bắt đầu từ năm 2022, phong trào “Dòng họ, làng, bản không có hộ nghèo” được phát động đã tạo nên một luồng sinh khí mới tại khu vực biên giới với nước bạn Lào, thuộc địa phận TP Huế. Trọng tâm của phong trào là phát huy vai trò gương mẫu của các già làng, trưởng bản và người có uy tín trong việc dẫn dắt cộng đồng thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Tại xã A Lưới 5, già làng Nguyễn Hoài Nam (78 tuổi) là một tấm gương điển hình. Nhìn thấy mảnh đất quê hương tuy rộng lớn nhưng đời sống bà con vẫn gian khó, già làng Nam đã không quản ngại "đi từng ngõ, gõ từng nhà" để vận động dân bản thay đổi tư duy. Ông khuyến khích bà con tận dụng lợi thế rừng núi để trồng cây dược liệu, chăn nuôi và bảo vệ rừng gắn với sinh kế bền vững.
"Giờ đây, thấy nhiều hộ dân đã thoát nghèo, vươn lên làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương, tôi thấy rất vui. Chỉ mong con cháu giữ được tinh thần đoàn kết, chăm chỉ làm ăn và gìn giữ những gì tốt đẹp nhất của bản làng mình", già làng Nguyễn Hoài Nam bộc bạch.
Ở xã A Lưới 3 (TP Huế) có khá nhiều già làng uy tín, tích cực đóng góp nhiều công sức trong việc bảo tồn văn hóa và phát triển kinh tế địa phương. Già làng, nghệ nhân Lê Tuấn Mõ là một trong số những người như thế. Nhiều năm qua, già làng liên tục trao truyền dân ca Pa Kô, những điệu múa truyền thống cho lớp trẻ qua các lớp văn nghệ, các buổi truyền dạy ở cộng đồng. Không những thế, già làng Mõ còn bỏ nhiều công sức để truyền lại nghề đan lát truyền thống, vừa để giữ gìn bản sắc văn hóa địa phương, vừa là công cụ giúp người dân cải thiện đời sống kinh tế.
Đại diện lãnh đạo UBND xã A Lưới 3 cho biết, hiện toàn xã còn khoảng hơn 30 già làng, họ đều là những người có uy tín và tham gia tích cực trong việc tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước tới đồng bào dân tộc thiểu số, thông qua các buổi họp thôn, sinh hoạt cộng đồng, lễ hội… Họ đóng vai trò cầu nối giữa chính quyền và dân bản trong hòa giải mâu thuẫn nội bộ, giải quyết tranh chấp, hỗ trợ duy trì ổn định phát triển kinh tế - xã hội.
Đặc biệt, mô hình “Già làng vận động đồng bào phát triển kinh tế hộ gia đình” đang mang lại hiệu quả rõ nét trong công tác giảm nghèo. Nhiều mô hình sinh kế bền vững như trồng rừng kinh tế, phát triển chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi cá lồng, trồng rau sạch và cây ăn quả... đã được triển khai hiệu quả.
Những mô hình kinh tế từ sự tin cậy
Hiệu quả từ công tác vận động của các già làng không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà đã hiện hữu bằng những con số và mô hình cụ thể. Tại xã A Lưới 1, già làng Hồ Xuân Tích (66 tuổi) lại chọn cách tiếp cận thực tế để hướng dẫn bà con liên kết tiêu thụ sản phẩm và ưu tiên "xóa nhà tạm" để an cư lạc nghiệp.
Nhờ sự tiếp sức của những người uy tín như già Tích, nhiều hộ gia đình đã mạnh dạn bứt phá đi lên. Điển hình như mô hình chăn nuôi của anh Hồ Văn Lưu với quy mô 400 con gà thương phẩm và gần 30 con bò thịt, lợn, mang lại nguồn thu nhập ổn định và bền vững.
Theo ông Nguyễn Văn Hải, Chủ tịch UBND xã A Lưới 1, vai trò của 19 già làng trên địa bàn xã là cực kỳ quan trọng. Họ chính là người giúp dân bản hiểu và tin tưởng vào chính sách, đồng thời vận động bà con từ bỏ các phong tục lạc hậu, tốn kém để tập trung phát triển kinh tế rừng và chăn nuôi. Sự chuyển biến rõ nét nhất chính là con số ấn tượng về tỷ lệ giảm nghèo. Ấn tượng là ý thức người dân không còn trông chờ, ỷ lại mà chủ động, tự lực tự cường.
“Sự tận tụy và tin cậy của các già làng, người có uy tín ở địa phương là nguồn động viên lớn giúp bà con thêm vững vàng, kiên trì phấn đấu phát triển kinh tế và xây dựng bản làng ấm no. Các già làng không chỉ tuyên truyền chính sách mà còn góp phần động viên, khơi dậy ý thức tự lực trong đồng bào dân tộc thiểu số, từ đó tạo ra động lực giảm nghèo vững chắc”, ông Hải khẳng định.
Có thể khẳng định, các già làng, người có uy tín tại khu vực miền núi TP Huế không chỉ tuyên truyền chính sách mà còn là những người "truyền lửa", khơi dậy khát vọng vươn lên của đồng bào. Họ chính là nhân tố then chốt giúp chính sách giảm nghèo thực thực sự "thẩm thấu" vào đời sống, góp phần xây dựng vùng biên cương ngày càng giàu đẹp, ổn định.
Từ 1-7-2025, huyện A Lưới (cũ) chia thành 5 xã: A Lưới 1, A Lưới 2, A Lưới 3, A Lưới 4, A Lưới 5 của TP Huế. Đây là khu vực giáp biên giới với nước bạn Lào, có đến 80% là đồng bào dân tộc thiểu số người Pa Cô, Tà Ôi, Cơ Tu, Pa Hy sinh sống. Theo thống kê, khu vực A Lưới có hơn 60 già làng, trưởng bản, người có uy tín.