* Phóng viên: Thời gian qua Bộ KH-CN đã làm những gì trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, thưa Thứ trưởng?
- Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương: Bộ KH-CN xác định hoàn thiện thể chế là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu, đúng với tinh thần Nghị quyết 57. Trong quá khứ, nhiều nhiệm vụ không thể thực hiện do “vướng thể chế”, nên việc đầu tiên là tạo lập hành lang pháp lý đồng bộ không chỉ trong lĩnh vực KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số mà cả đầu tư, tài chính… Chỉ trong khoảng 10 tháng, Bộ đã xây dựng 10 luật và trình gần 30 nghị định, thông tư. Đặc biệt, các văn bản pháp luật và nghị định lần này được ban hành với tinh thần "triển khai ngay", không cần chờ thông tư hướng dẫn như trước, giúp đưa pháp luật đi vào cuộc sống nhanh chóng hơn.
Có thể khẳng định, Nghị quyết 57 đã được triển khai quyết liệt trên toàn quốc với sự chỉ đạo sát sao của Ban Chỉ đạo Trung ương thông qua giao ban hằng tuần để giải quyết hàng trăm đầu việc liên quan. Khác với trước kia chỉ giao nhiệm vụ, nay việc giao nhiệm vụ đi kèm phân bổ nguồn lực cụ thể. Ví dụ, năm nay, Chính phủ đã bổ sung 25.000 tỷ đồng, trong đó các bộ, ngành, địa phương đăng ký khoảng 16.000 tỷ đồng để triển khai. Chưa dừng lại, Chính phủ cũng chỉ đạo các bộ ngành và địa phương nếu gặp khó khăn thì được phép đề nghị hỗ trợ. Các doanh nghiệp công nghệ lớn của Việt Nam như Viettel, VNPT, FPT đang đồng hành và sẵn sàng hỗ trợ. Hiện nay, tất cả đang tập trung xây dựng các nền tảng số, xây dựng các cơ sở dữ liệu quốc gia, dữ liệu ngành, dữ liệu địa phương…
Với những hành động quyết liệt và toàn diện, Bộ KHCN đang ngày càng chứng minh được vai trò tiên phong của mình trong việc thúc đẩy hoạt động KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo động lực vững chắc để Việt Nam tiến nhanh, hiệu quả vào kỷ nguyên mới.
* Phóng viên: Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo do Bộ KH-CN xây dựng và Quốc hội khóa XV thông qua tại kỳ họp thứ 9 (tháng 6-2025) được xem là bước tiến quan trọng để hiện thực hóa những “đột phá” chiến lược của Nghị quyết 57. Bộ KH-CN đã làm gì để sớm đưa các nội dung luật này vào cuộc sống?
- Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương: Ngay sau khi Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo được Quốc hội thông qua, Bộ KH-CN đã được giao chủ trì xây dựng và trình Chính phủ ban hành 6 nghị định hướng dẫn chi tiết. Đến nay, cả 6 nghị định đã được ban hành. Cụ thể:
Nghị định 262/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật KH-CN và đổi mới sáng tạo về thông tin, thống kê, đánh giá, chuyển đổi số và các vấn đề chung.
Nghị định 263/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Luật KH-CN và đổi mới sáng tạo về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức KH-CN công lập, nhân lực, nhân tài và giải thưởng trong lĩnh vực KH-CN và đổi mới sáng tạo.
Nghị định 264/NĐ-CP quy định về Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương.
Nghị định 265/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo về tài chính và đầu tư trong KH-CN và đổi mới sáng tạo.
Nghị định 267/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo liên quan đến chương trình, nhiệm vụ KH-CN và đổi mới sáng tạo; đồng thời đưa ra các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Nghị định 268/NĐ-CP quy định và hướng dẫn chi tiết một số điều của Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo về đổi mới sáng tạo, gồm: khuyến khích hoạt động KH-CN và đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp; công nhận trung tâm đổi mới sáng tạo; hỗ trợ và công nhận cá nhân, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo; phát triển hạ tầng mạng lưới và hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Đối với các nội dung cần thông tư hướng dẫn, Bộ đang khẩn trương soạn thảo và ban hành trong thời gian sớm nhất. Song song đó, các đơn vị chức năng của Bộ sẽ phối hợp với cơ quan liên quan để tổ chức tuyên truyền, phổ biến quy định mới, hỗ trợ, giải đáp vướng mắc cho các tổ chức, cá nhân và Sở KH-CN các địa phương khi có yêu cầu.
* Phóng viên: Xin Thứ trưởng cho biết vai trò của Bộ KH-CN trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57?
- Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương: Bộ KH-CN là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06. Trong quá trình triển thực hiện Nghị quyết 57, Bộ được giao nhiệm vụ điều phối, đôn đốc, tổng hợp và tham mưu thực hiện nghị quyết trên phạm vi toàn quốc. Theo đó, Bộ vừa là đầu mối về chính sách và thể chế, vừa là trung tâm kỹ thuật, điều phối kết nối liên ngành, nhằm đảm bảo các trụ cột KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phát triển hài hòa, thống nhất và bổ trợ lẫn nhau.
Có thể khẳng định, việc triển khai thực hiện Nghị quyết 57 không chỉ của riêng Bộ KH-CN, mà của toàn hệ thống chính trị, tất cả các bộ, ngành, địa phương. Trong đó, Bộ KH-CN đã đóng vai trò rất tích cực. Điều này được thể hiện rõ qua việc xây dựng, hoàn thiện hành lang pháp lý. Cùng với đó, Bộ KH-CN đang chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính để phân bổ vốn hỗ trợ triển khai Nghị quyết 57 cho các bộ ngành và địa phương. Bộ cũng chịu trách nhiệm xây dựng khung tổ chức, khung triển khai cho cơ sở dữ liệu quốc gia, khung xây dựng nền tảng số, và khung về Chính phủ điện tử, Chính phủ số… Đây là những việc đang được Bộ KH-CN làm hàng ngày, hàng giờ.
* Phóng viên: Sau gần 1 năm ban hành, Bộ KH-CN đánh giá thế nào về tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết 57 ở các cấp, trên cả nước?
- Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương: Nghị quyết 57 đã tạo chuyển biến toàn diện, từ thể chế, hạ tầng công nghệ, dữ liệu, đến nguồn nhân lực và năng lực làm chủ công nghệ chiến lược. Các bộ, ngành, địa phương đã ban hành kế hoạch hành động cụ thể, tích hợp vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2025-2026. Nghị quyết đã tạo cơ chế thúc đẩy thị trường KH-CN, đổi mới sáng tạo và dữ liệu quốc gia bước đầu hình thành; công tác chuyển đổi số trong quản lý nhà nước được đẩy mạnh. Đội ngũ chuyên gia KH-CN trong và ngoài nước tham gia tích cực, qua các mạng lưới AI, dữ liệu, công nghệ cao.
Tuy nhiên, vẫn còn một số khó khăn như hoạt động KH-CN còn thiên về gia công, lắp ráp, một số phòng thí nghiệm trọng điểm hoạt động chưa hiệu quả; nguồn lực triển khai ở địa phương chưa đồng đều; sự phối hợp giữa các bộ, ngành cần tiếp tục được tăng cường…. Trong thời gian tới, Bộ KH-CN tiếp tục phát huy vai trò đầu mối, phối hợp các bộ, ngành và địa phương để hoàn thiện thể chế về đổi mới sáng tạo và dữ liệu quốc gia; đầu tư hạ tầng công nghệ chiến lược và nhân lực chất lượng cao; tập trung vận hành đồng bộ Cổng sáng kiến - Sàn giao dịch - Trung tâm dữ liệu quốc gia, hướng tới hình thành hệ sinh thái KH-CN - đổi mới sáng tạo - chuyển đổi số thống nhất, hiệu quả.
* Phóng viên: Xin cảm ơn Thứ trưởng!
Ngay sau khi Nghị quyết số 57 được ban hành, Bộ KH-CN với vai trò là cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo của Chính phủ về phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và Đề án 06 – đã chủ động, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ được Chính phủ giao và các kết luận của Ban Chỉ đạo Trung ương. Một số kết quả nổi bật đã đạt được:
Công tác xây dựng và hoàn thiện hành lang pháp lý được đẩy mạnh nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn cố hữu. Bộ KH-CN đã trình Quốc hội thông qua 5 luật tại Kỳ họp thứ 9, trong đó có Luật KH-CN và Đổi mới sáng tạo – lần đầu tiên đưa “đổi mới sáng tạo” ngang hàng với KH-CN, tạo cơ sở pháp lý để huy động toàn dân tham gia. Đồng thời, Bộ đang chủ trì xây dựng 5 dự thảo luật mới, dự kiến trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 10.
Theo Quyết định số 1131/QĐ-TTg ngày 12-6-2025 của Thủ tướng Chính phủ, đã xác định 11 nhóm công nghệ và 35 sản phẩm chiến lược. Bộ KH-CN đang trình Thủ tướng phê duyệt Chương trình KH-CN và Đổi mới sáng tạo quốc gia thành phần, nhằm triển khai ngay trong năm 2025 đối với 4 nhóm sản phẩm ưu tiên, gồm: mô hình ngôn ngữ lớn và trợ lý ảo tiếng Việt, AI Camera, robot di động; thiết bị và hệ thống 5G; hạ tầng blockchain và ứng dụng truy xuất nguồn gốc, tài sản mã hóa; UAV dân sự. Các chương trình còn lại dự kiến hoàn thành và trình trong tháng 12-2025.
Bộ KH-CN đã ban hành danh mục 84 nền tảng số quốc gia, trong đó có 21 nền tảng đã đi vào vận hành, phục vụ chính quyền điện tử hai cấp và 100% dịch vụ công nhóm A toàn trình. Đồng thời, Bộ cũng đã ban hành Khung kiến trúc tổng thể số quốc gia – cơ sở để các bộ, ngành, địa phương xây dựng kiến trúc số phù hợp với định hướng chung.
Tháng 8-2025, Cổng sáng kiến KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia (https://sangkien.gov.vn) chính thức ra mắt, cho phép đăng nhập qua VNeID và gửi sáng kiến trực tuyến. Sàn giao dịch KH-CN trên nền tảng TechmartVietnam chính thức ra mắt ngày 30-6-2025, với không gian vật lý tại số 24 Lý Thường Kiệt (Hoàn Kiếm, Hà Nội) và không gian trực tuyến tại: https://techmartvietnam.vn.
Bộ KH-CN đã tích cực thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đã tổ chức đàm phán, ký kết 17 cam kết, thỏa thuận quốc tế mới, gồm 1 hiệp định cấp Chính phủ và 16 biên bản thỏa thuận hợp tác với các đối tác chiến lược, qua đó góp phần mở rộng mạng lưới hợp tác, thu hút nguồn lực quốc tế phục vụ phát triển KH-CN và đổi mới sáng tạo.
(Nguồn: Văn phòng Bộ KH-CN)
Theo Bộ KH-CN, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần kịp thời khắc phục.
Chuyển đổi số quốc gia, hạ tầng số tại một số cơ quan trong hệ thống chính trị đã xuống cấp, thiếu đồng bộ. Tiến độ triển khai các cơ sở dữ liệu quốc gia và chuyên ngành còn chậm; việc kết nối, chia sẻ giữa các hệ thống thông tin chưa hiệu quả, chưa phát huy được giá trị của dữ liệu. Chất lượng dịch vụ công trực tuyến vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng.
KH-CN và đổi mới sáng tạo, sản xuất công nghệ cao hiện vẫn chủ yếu là gia công, lắp ráp. Một số phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia hoạt động chưa hiệu quả. Cơ chế giải quyết và thủ tục cấp văn bằng bảo hộ sở hữu công nghiệp còn bất cập. Cổng Sáng kiến quốc gia về KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ do Ban Chỉ đạo giao, chưa thể hiện được đúng vai trò và tầm vóc của một cổng sáng kiến quốc gia. Việc triển khai các công nghệ chiến lược còn hạn chế, bất cập.
Thời gian tới, Bộ KH-CN sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương để:
- Tập trung triển khai các công nghệ chiến lược được ưu tiên theo định hướng của Đảng và Nhà nước.
- Xây dựng, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật công nghệ, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển các ngành công nghiệp công nghệ cao.
- Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu triển khai hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm được giao tại Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển KH-CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
(Nguồn: Văn phòng Bộ KH-CN)
