Định hình thế kỷ 21

Dịch Covid-19 đã đẩy nhanh tốc độ hình thành một cục diện mới của thế giới, sau mô hình thế giới lưỡng cực, vốn được coi là kết thúc vào năm 1989. Có thể nói, nếu Thế chiến I được coi là làm thay đổi thế giới trong thế kỷ 20 thì đại dịch Covid-19 đã định hình lại thế giới trong thế kỷ 21.
Thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông. Ảnh: Bloomberg
Thành phố Thâm Quyến, tỉnh Quảng Đông. Ảnh: Bloomberg

Vai trò của Mỹ và trật tự từ năm 1945 được Mỹ bảo đảm đã bị lung lay từ sau các vụ tấn công khủng bố 11-9-2001; những cuộc chiến ở Afghanistan, Iraq, Syria làm Washington tiêu tốn hơn 6.000 tỷ USD; rồi khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và giờ là virus SARS-CoV-2. Đại dịch Covid-19 tạo dấu ấn lịch sử khi chứng tỏ sự lệ thuộc sâu sắc lẫn nhau giữa con người, doanh nghiệp và các quốc gia; bộc lộ thực tế về những nguy cơ toàn cầu từ y tế, tài chính, công nghệ, đến khí hậu, chiến lược. Bên cạnh đó, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc đã dẫn đến việc hình thành 2 cực thế giới mạng: một bên là GAFA (Google, Amazon, Facebook, Apple) của Mỹ và bên kia là nhánh vũ trang kỹ thuật số của Trung Quốc.

Theo giới quan sát, trong đại dịch Covid-19, Trung Quốc là bên thắng lớn khi chế ngự được dịch bệnh và tăng trưởng 1,8% trong năm 2020. Giờ là lúc Bắc Kinh không còn che giấu ý định đảo lộn trật tự mà phương Tây đã đặt ra để “xưng vương”. Điều này có thể thấy rõ trên nhiều phương diện như Bắc Kinh đẩy mạnh ảnh hưởng của mình thông qua các dự án kinh tế mà tiêu biểu là Con đường tơ lụa mới, hay liên tục đưa ra những yêu sách về chủ quyền phi lý tại Biển Đông bất chấp luật pháp quốc tế. Mới nhất, căng thẳng thương mại Australia - Trung Quốc với việc Bắc Kinh áp thuế chống bán phá giá đối với hàng loạt sản phẩm của Australia được xem là lời răn đe “làm gương” cho mọi quốc gia lệ thuộc thương mại vào Bắc Kinh. Mục đích của Trung Quốc là cô lập và đẩy dần Mỹ ra khỏi châu Á, rồi cắt đứt hẳn với các nước mới trỗi dậy.

Trong khi đó, Mỹ, châu Âu và nhiều quốc gia mới nổi hiện nay dường như là bên thất bại. Mỹ bị thiệt hại nhiều nhất do đại dịch, dù đã dành 17% GDP cho y tế và tránh được suy thoái, nhưng sẽ không thể tìm lại được mức tăng trưởng của năm 2019. Không chỉ có vậy, nước Mỹ hiện cũng chia rẽ hơn bao giờ hết. Tình hình châu Âu còn tệ hại hơn, suy thoái 7,5%, thất nghiệp 8,5%, nợ công tăng vọt từ 85% lên 105% GDP, Trung Quốc nhân đó tiếp tục mua rẻ các tích sản, doanh nghiệp và công nghệ mang tầm chiến lược. Chưa kể châu Âu hiện còn là mục tiêu hàng đầu của Hồi giáo cực đoan. Rồi các quốc gia mới nổi cũng đang phải vất vả chống chọi với cú sốc đại dịch và suy thoái.

Có thể nói, với dân số đông đảo và trọng lượng kinh tế lớn, việc Trung Quốc đóng vai trò to lớn đối với toàn cầu là điều có thể. Nhưng thế giới sẽ chấp nhận hay không sự dẫn dắt của Trung Quốc? Câu trả lời sẽ phụ thuộc vào việc Mỹ và phương Tây có vực dậy mạnh mẽ sau đại dịch được hay không. Mỹ có lại sự đoàn kết nội bộ và tiếp tục hợp sức với các đồng minh hay không? Theo các chuyên gia, 10 năm tới sẽ mang tính quyết định để định hình thế giới trong thế kỷ 21.

Đọc nhiều nhất

Tòa án Mỹ ra phán quyết ông Donald Trump gian lận

Tòa án Mỹ ra phán quyết ông Donald Trump gian lận

Hãng BBC đưa tin, Thẩm phán tòa án New York Arthur Engoron đã phán quyết cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump và 2 con trai là Eric và Don Jr. phạm tội gian lận khi thổi phồng giá trị bất động sản và tài sản tài chính của tập đoàn bất động sản Trump Organization trong nhiều năm.

Hồ sơ - tư liệu

Giải pháp thay thế vật liệu xây dựng truyền thống

Theo Chương trình Môi trường Liên hợp quốc, vật liệu xây dựng và hoạt động xây dựng đóng góp gần 40% tổng lượng CO2 mà con người tạo ra mỗi năm. Để giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường cũng như kiểm soát việc khan hiếm nguồn cung, một số quốc gia trên thế giới nghiên cứu và đưa vào sử dụng những vật liệu xây dựng bền vững hơn.

Chuyện đó đây

Sổ tay giúp khám phá Thượng Hải

Để thu hút nhiều người nước ngoài đến Thượng Hải (Trung Quốc) và giúp họ hòa nhập tốt hơn với địa phương, chính quyền thành phố này đã phát hành cuốn sổ tay Dịch vụ quốc tế Thượng Hải: Hướng dẫn dành cho cư dân nước ngoài sống ở Thượng Hải.