Sau 24 năm hình thành và phát triển, Đoàn nghệ thuật xiếc TPHCM đã gặt hái được một số thành quả nhất định. Đặc biệt, ở những kỳ liên hoan xiếc quốc tế năm 2010 diễn ra ở Hà Nội, đoàn luôn có tiết mục đoạt huy chương vàng duy nhất của liên hoan. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui ấy, hiện nay đoàn cũng đang đối diện với không ít thử thách.
Một tiết mục của Đoàn nghệ thuật xiếc TPHCM.
Thiếu tiết mục “đinh”
Hiện nay, Đoàn nghệ thuật xiếc TPHCM có 75 diễn viên. Với lực lượng diễn viên như thế, đủ để đoàn có thể dàn dựng được nhiều tiết mục lớn. Tuy nhiên, thời gian qua ít thấy tiết mục xiếc lớn có sự đầu tư dàn dựng công phu như cầu bật, nhào lộn trên không… Theo nhạc sĩ Hồ Văn Thành, Trưởng đoàn, do cơ sở vật chất còn thiếu thốn nên việc tổ chức luyện tập, biểu diễn gặp khó khăn.
Nhưng theo tìm hiểu của chúng tôi, nguyên nhân còn ở chỗ lực lượng diễn viên thường đi nước ngoài biểu diễn nhiều ngày, đa phần là diễn các trò khéo nên ít có thời gian đầu tư cho các tiết mục lớn. Ngoài ra, với những tiết mục lớn như cầu bật hay nhào lộn trên không đòi hỏi đoàn phải có những gương mặt thật “nhí” để có thể dễ dàng thực hiện những động tác nhào lộn nhiều vòng trên không và trục trên vai của bạn diễn. Trong khi đó, suốt thời gian qua dường như đoàn mải xuất ngoại biểu diễn mà quên mất chuyện xây dựng tiết mục “đinh”, tạo bước ngoặt mới.
Theo nhìn nhận của một số nghệ sĩ xiếc, hiện nay xiếc đang mỏi mòn với những tiết mục cũ. Trong khi đó, đòi hỏi của khán giả ngày càng cao. Đến với xiếc, khán giả không chỉ thích xem những trò khéo, tung hứng mà còn muốn thưởng thức những màn biểu diễn đầy tính mạo hiểm và ngoạn mục của diễn viên. Bên cạnh đó, hiện nay đâu chỉ thiếu vắng những tiết mục xiếc lớn, mà ngay cả các tiết mục xiếc thú, xiếc hài của đoàn cũng đang giảm dần theo thời gian. Chỉ tính riêng xiếc thú, đoàn chỉ còn đúng… 2 tiết mục xiếc chó và xiếc khỉ. Còn xiếc voi thì nhiều khả năng sẽ không thể diễn được nữa do ít được luyện tập, voi đang… trở chứng. Với các tiết mục xiếc ngựa, xiếc gấu, xiếc bồ câu…, do nhiều nguyên nhân, nay đã mất dạng.
Nhiều thử thách
Trước những thực tế đáng báo động ấy, đòi hỏi Đoàn nghệ thuật xiếc TPHCM phải có những đột phá, nếu không sẽ mất khán giả. Đặc biệt, vào khoảng tháng 9-2011, đoàn sẽ di dời về điểm diễn mới ở Công viên Gia Định, không mấy thuận lợi trong việc đi lại. Cho nên, muốn tránh được cảnh “chợ chiều”, đoàn nhất thiết phải nhanh chóng tự làm mới mình.
Nhạc sĩ Hồ Văn Thành, Trưởng đoàn nghệ thuật xiếc TPHCM, cho biết: “Trong lúc chờ đợi nhà biểu diễn đa năng dành cho xiếc ở Phú Thọ được xây dựng, chúng tôi sẽ chuyển tạm về Công viên Gia Định. Ở đây, đoàn sẽ xây dựng rạp bạt - sân khấu mới với kinh phí ước tính 15 tỷ đồng. Ngoài sân khấu diễn chính, đoàn còn xây dựng thêm 2 sân tập dành cho các diễn viên… Với cơ ngơi mới này, chắc chắn sẽ tạo thêm nhiều động lực để anh em diễn viên tích cực khổ luyện, biểu diễn ngày càng hay hơn”.
Nếu như cơ sở vật chất có thể tạm ổn định thì về chuyên môn cũng như kinh phí đầu tư cho tiết mục đang là một thách thức lớn. Cái khó lớn nhất hiện nay là nguồn kinh phí được cấp cho hoạt động của đoàn trong năm 2011 giảm khoảng 1 tỷ đồng so với năm 2010. Dù vậy, hiện nay đoàn vẫn lên kế hoạch dàn dựng các tiết mục lớn như đua thuyền, cầu bật, dây thép căng, nhào lộn trên sào. Với những tiết mục này, nếu muốn hấp dẫn, đòi hỏi kinh phí đầu tư phải từ 800 triệu đến 1 tỷ đồng. Bên cạnh đó, đoàn cũng đang chuẩn bị dàn dựng những tiết mục ảo thuật. Đoàn vừa mới tuyển chọn 16 gương mặt trẻ mới tốt nghiệp Trường xiếc Trung ương. Trong số này có những gương mặt có thể đảm nhận được những vai diễn nhào lộn trên không - điều mà lâu nay đoàn luôn thiếu.
Đỗ Hạnh
