Bộ Công thương vừa ký quyết định phê duyệt 44 chương trình xúc tiến thương mại (XTTM) quốc gia đợt 1 năm 2009 với tổng kinh phí gần 63 tỷ đồng. Đây là những chương trình được 21 hiệp hội DN và Cục XTTM của bộ đề xuất nhằm quảng bá hình ảnh và sản phẩm xuất khẩu chủ lực của VN ở các thị trường thế giới và trong nước.
Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, so với những năm trước, hoạt động XTTM đã có nhiều cải thiện với nhiều hình thức. Các hiệp hội và DN đã được trao thêm quyền trong việc hoạch định các chương trình xúc tiến của riêng mình.
Thay vì chỉ hỗ trợ cho các đoàn DN, hiệp hội VN đi tìm đối tác nước ngoài thì kinh phí để hỗ trợ cho các đoàn nước ngoài đến VN tham quan, ký kết hợp đồng cũng đã được tính tới. Kể từ năm 2008, việc xét duyệt các chương trình XTTM trọng điểm quốc gia đã được giao cho Bộ Công thương thay vì Chính phủ phê duyệt như trước. Đây là những nét mới đáng ghi nhận.
Bên cạnh những cái được thì hàng loạt vấn đề xoay quanh công tác xúc tiến sao cho hiệu quả đã được đặt ra. Trước hết về mặt kinh phí, theo dự kiến năm 2009 nhà nước sẽ chi khoảng 90 tỷ đồng cho XTTM. Đây là số tiền không nhỏ trong bối cảnh chúng ta đang thực hiện cắt giảm nhiều khoản chi tiêu. Thế nhưng, nếu so với tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu hàng năm đạt hơn 20% thì con số này là quá nhỏ! Vậy nhỏ thì chúng ta sử dụng nó như thế nào cho hiệu quả nhất. Đây quả là bài toán khó.
Nhiều ý kiến cho rằng, mặc dù Bộ Công thương đã có chủ trương trao nhiều quyền hơn cho các hiệp hội trong công tác xúc tiến, song điều này vẫn chưa đủ và cần phải thay đổi cách làm theo hướng xác định rõ vai trò của Cục XTTM là đơn vị quản lý hay tác nghiệp? Còn như hiện nay, các DN có quyền đặt câu hỏi, liệu các chương trình do cục tổ chức (tác nghiệp) mà không hiệu quả thì ai xử lý?
Nhiều chuyên gia cho rằng, chức năng chính của cục là làm tốt hơn nữa công tác quản lý, trong đó có 3 mảng công việc chính là thông tin, huấn luyện và nghiên cứu. DNVN hiện rất cần thông tin, nghiên cứu thị trường về địa bàn, ngành hàng do các công ty nghiên cứu chuyên nghiệp bán và cục có thể mua, rồi thuê chuyên gia phân tích hướng dẫn. DN cũng cần Cục XTTM tổ chức các khóa huấn luyện chất lượng cao do chuyên gia uy tín quốc tế giảng dạy…
Về tổ chức XTTM, sau khi Bộ Công thương phê duyệt chương trình XTTM trọng điểm, Cục XTTM nên thông báo rộng rãi đến các tổ chức xúc tiến, các công ty để họ tham khảo, sau đó sẽ thực hiện việc đấu thầu. Đơn vị nào đưa ra phương án tổ chức tốt nhất, kinh phí hợp lý nhất sẽ thắng thầu.
Công tác xúc tiến cũng phải sâu sát hơn nữa theo từng nhóm ngành hàng và cần được điều tra cụ thể về nhu cầu thị trường, năng lực sản xuất và đáp ứng của DN. Đây sẽ là cơ sở để nhà nước và các bộ ngành chức năng có thể hỗ trợ tốt nhất cho từng DN hoặc địa phương, tránh được tình trạng dàn hàng ngang để xúc tiến.
Hải Hà
