Là một trong những đại biểu đầu tiên nêu câu hỏi cho người đứng đầu Bộ Tài chính, ĐB Trần Kim Yến (TPHCM) nhận định, năm nay Chính phủ đặt mục tiêu giải ngân 100% vốn đầu tư nhưng con số giải ngân quý 1 khá thấp, khiến “dân kêu trời”. Giải pháp của Chính phủ thế nào để hiện thực hóa mục tiêu?
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng thừa nhận giải ngân 100% vốn đầu tư công năm nay là mục tiêu "rất thách thức", mà nguyên nhân khách quan là chủ yếu. Tuy nhiên, đặc thù là giải ngân những tháng đầu năm thường thấp, do có kỳ nghỉ Tết dài, quy trình đầu tư công lại gồm nhiều giai đoạn, chỉ vướng mắc một khâu là "tắc". Nguồn cung nguyên vật liệu còn thiếu, năng lực tổ chức thực hiện, đặc biệt là ở một số địa phương, chưa đạt yêu cầu.
Tính chung 5 tháng, tốc độ giải ngân đã lấy lại "phong độ", đạt gần 200.000 tỷ đồng, khoảng 24,1% kế hoạch.
- Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho hay -
“Chính phủ, Thủ tướng đã nhận diện khó khăn này, và đã có nhiều công điện, cuộc họp đốc thúc giải ngân vốn công. Tính chung 5 tháng, tốc độ giải ngân đã lấy lại "phong độ", đạt gần 200.000 tỷ đồng, khoảng 24,1% kế hoạch. Mức này cao hơn năm ngoái (22%). Các dự án trọng điểm quốc gia đều đạt và vượt tiến độ”, Bộ trưởng khẳng định.
Nói thêm về giải pháp, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết Chính phủ đã tập trung sửa Luật Đầu tư công, trong đó tăng phân cấp, phân quyền xử lý vướng mắc dự án công cho địa phương. Cùng với đó, kết quả giải ngân sẽ là căn cứ quan trọng xếp loại hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ. Chính phủ cũng lập các tổ công tác, kiểm tra làm việc với các địa phương, tháo gỡ vướng mắc và thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, nhất là các dự án trọng điểm.
Hộ kinh doanh không ngại nộp thuế, nhưng e ngại về cách tính thuế
Lo âu trong bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn, ĐB Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình) nhìn nhận, doanh nghiệp rút lui nhiều, tạo thêm áp lực cho mục tiêu đến năm 2030 đạt 2 triệu doanh nghiệp. “Làm thế nào để phát triển doanh nghiệp cả về số lượng và chất lượng?” là câu hỏi nữ ĐB đặt ra cho ông Nguyễn Văn Thắng.
Bộ trưởng Bộ Tài chính đã nêu rõ 3 nhóm giải pháp.
Thứ nhất, là kiến tạo môi trường kinh doanh một cách thuận lợi, minh bạch, hiệu quả, tập trung tháo gỡ rào cản gia nhập và hoạt động trên thị trường. Giải pháp tiếp theo là thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi hộ kinh doanh sang doanh nghiệp.
“Hiện chúng ta có hơn 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động, đây là lực lượng có tiềm năng lớn nhất để hiện thực hóa mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp”, ông Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận. Để tạo điều kiện cho quá trình chuyển đổi này, Bộ Tài chính đang rà soát hoàn thiện khung pháp lý để thu hẹp chênh lệch giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp về quản trị, kế toán, triển khai chính sách bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026, thúc đẩy minh bạch hóa, chuyên nghiệp hóa... Đồng thời, có những chính sách hỗ trợ thiết thực như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 3 năm, bãi bỏ thuế môn bài, cung cấp nền tảng số, phần mềm kế toán miễn phí...
Giải pháp thứ 3 là nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, ưu tiên tiếp cận vốn, đất đai... tăng khả năng chống chịu, thích ứng, giảm số lượng doanh nghiệp rút khỏi thị trường.
Tuy nhiên, nhiều ĐB bày tỏ băn khoăn về hiệu quả của việc thúc đẩy chuyển đổi hộ kinh doanh thành doanh nghiệp. ĐB Hoàng Văn Cường (Hà Nội) phát biểu: “Hộ kinh doanh không ngại nộp thuế, nhưng e ngại về cách tính thuế. Chính phủ có kế hoạch và giải pháp gì để chuẩn bị cho các hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ cảm thấy thuận lợi, chuyên nghiệp và hứng khởi trong việc nộp thuế”?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng hệ thống thuế đã được cơ quan quốc tế đánh giá “tiệm cận với thông lệ quốc tế”, song tính minh bạch trong một số loại thuế đang thu thủ công đúng là rào cản lớn, tạo sự không minh bạch. Vừa qua, Nghị quyết của Quốc hội đã yêu cầu bỏ thuế khoán trong 2026.
“Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa. Việc bãi bỏ thuế khoán từ 2026 là chủ trương rất đúng là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh; thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và khu vực chính thức”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhìn nhận.
Cơ chế thuế khoán chỉ phù hợp trong giai đoạn nhất định, nhưng không còn phù hợp, dễ bị lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh. Hình thức này không tạo động lực để các hộ kinh doanh lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.
- Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhận định -
Đồng tình với nhận định cho rằng quá trình triển khai sẽ có tác động lớn, Bộ trưởng cho biết, Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý, công cụ để thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng về thủ tục, chi phí cho người dân. Bộ đang rà soát, sửa luật quản lý thuế, thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện; đơn giản hóa sổ sách, hóa đơn chứng từ.
"Đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Khi được hưởng nhiều chính sách ưu đãi thì các hộ kinh doanh mới tự tin chuyển đổi và phát triển bền vững trong cộng đồng doanh nghiệp”, ông Nguyễn Văn Thắng khẳng định.
Chính sách phát triển khu công nghiệp phải đảm bảo sử dụng hiệu quả đất
Đây là hồi đáp của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho câu hỏi của ĐB Nguyễn Văn Dành (Bình Dương). ĐB phản ánh, nhiều cụm khu công nghiệp gặp khó khăn trong thu hút đầu tư, trong khi nhiều địa phương có thể thu hút đầu tư lại bị hạn chế về đất đai. Hóa giải nghịch lý này như thế nào?
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho rằng cần quán triệt nguyên tắc không phát triển khu công nghiệp bằng mọi giá, tránh tình trạng khu công nghiệp tràn lan. Quy định hiện hành yêu cầu các tỉnh thành không mở khu công nghiệp mới nếu các khu hiện hành tỷ lệ lấp đầy chưa đáp ứng 60%. Việc này đảm bảo phân bổ cân đối giữa vùng, tránh việc hạ tầng bỏ hoang, khuyến khích các địa phương chuyển sang mô hình khu công nghiệp mới, thân thiện môi trường.
Thừa nhận cần thể chế hóa linh hoạt với các vùng khó khăn, Bộ trưởng cho biết, tỉnh có diện tích giới hạn sẽ được miễn một số điều kiện để thu hút đầu tư.
