Năm 1993, GS Từ Giấy là người Việt Nam đầu tiên được nhận giải thưởng "Nhà dinh dưỡng xuất sắc nhất châu Á". Tháng 3-2008, ông được trao giải thưởng "Nhà khoa học đã suốt đời cống hiến cho sự nghiệp dinh dưỡng". Ngay năm sau đó (năm 2009), ông được vinh danh là 1 trong 20 "Huyền thoại sống của ngành dinh dưỡng thế giới" – một vinh danh toàn cầu hiếm hoi của Ủy ban Dinh dưỡng thuộc Liên hiệp quốc. Ngày 10-10-2021 là tròn 100 năm ngày sinh cố Giáo sư Từ Giấy, Thầy thuốc Nhân dân, Anh hùng Lao động, nhà khoa học lớn, nhà giáo, nhà báo lão thành.
Người viện trưởng sáng lập đầu tiên của Viện Dinh dưỡng quốc gia
GS Từ Giấy sinh năm 1921 tại làng Khê Hồi, xã Hà Hồi, huyện Thường Tín, Hà Đông trong một gia đình nghèo. Thông minh, ham học, ông đã đỗ đầu cuộc thi luận Quốc văn toàn tỉnh Hà Đông khi mới 15 tuổi. Năm 1943, ông tốt nghiệp tú tài xuất sắc tại Trường Bưởi (Hà Nội) và ngay năm đó thi đỗ vào trường đại học danh tiếng - Trường Đại học Y - Dược Hà Nội. Ngày trúng tuyển vào trường 200 người nhưng hết năm thứ nhất chỉ còn 40 người, tức là "rụng" đến 160 người. Đến năm cuối thường chỉ còn lại 7 người. Vừa bước vào năm học cuối cùng thì Cách mạng Tháng 8 nổ ra, các trường tạm ngừng hoạt động. Thành công của cuộc cáng mạng vĩ đại này đã thổi bùng nhiệt huyết trong trái tim sinh viên y khoa Từ Giấy và lập tức anh tình nguyện vào quân đội theo tiếng gọi thiêng liêng của Đảng, nhằm đáp ứng nhu cầu cấp thiết của chiến trường.
Tháng 6-1946, ông được giao nhiệm vụ xuất bản tờ báo Vui Sống để tuyên truyền, phổ biến kiến thức về vệ sinh, phòng bệnh, ăn uống hợp lý cho quân và dân trong hoàn cảnh khó khăn gian khổ. Cùng với báo Sự Thật, Cứu Quốc, Vệ Quốc Đoàn, báo Vui Sống là 1 trong 4 tờ báo đầu tiên của nước Việt Nam mới.
Trong 7 năm hoạt động (1946-1952), báo Vui Sống trở thành món ăn tinh thần của đồng bào và chiến sĩ, đã truyền bá các kiến thức sức khỏe, vệ sinh cho bộ đội và nhân dân, góp phần bảo vệ sức khỏe, tăng gia sản xuất, cải thiện đời sống.
| Đại tướng Võ Nguyên Giáp - người tổng chỉ huy quân đội thời đó đã biểu dương báo Vui Sống "Tờ báo đã góp phần rất quan trọng trong phổ biến kiến thức phòng bệnh, đặc biệt là sốt rét, giữ gìn vệ sinh chung, vệ sinh cá nhân, cải thiện ăn uống để phòng các bệnh thiếu vitamin và bệnh đường ruột thường làm hao hụt quân số và cách giữ gìn tốt đôi chân trong hành quân đường dài".  Giáo sư Từ Giấy bên Đại tướng Võ Nguyên Giáp |
Sau khi nước nhà thống nhất, vấn đề nghiên cứu cải tiến bữa ăn tiếp tục được đặt ra với nhiều chương trình nghiên cứu trọng điểm và là cơ sở để thúc đẩy sự ra đời của Viện Dinh dưỡng quốc gia (13-6-1980), mở ra một giai đoạn mới cho sự phát triển khoa học dinh dưỡng ở Việt Nam.
| GS Từ Giấy, nhà khoa học tiêu biểu cho quá trình xây dựng và phát triển ngành dinh dưỡng, một huyền thoại của ngành dinh dưỡng Việt Nam và mang tầm thế giới là người viện trưởng sáng lập đầu tiên. |
Con người hành động
GS Từ Giấy là con người của hành động. Những nghiên cứu khoa học của ông rất thiết thực. Ý tưởng đeo đuổi suốt cuộc đời ông là ứng dụng khoa học dinh dưỡng vào đời sống để giải quyết những vấn đề thực tế của Việt Nam. Ðề xuất và xây dựng hệ sinh thái vườn - ao - chuồng (VAC) là một đóng góp xuất sắc của ông cho khoa học dinh dưỡng và y tế công cộng, cho đất nước trong lĩnh vực bảo đảm an ninh thực phẩm hộ gia đình, cải thiện bữa ăn và phòng chống suy dinh dưỡng. Hệ sinh thái VAC đã mang lại hiệu quả về kinh tế, làm sạch môi trường, về dinh dưỡng, sức khỏe và ổn định đời sống xã hội ở nông thôn. VAC thể hiện sự kết hợp khéo léo giữa khoa học dinh dưỡng và giải pháp ứng dụng bằng một ngôn ngữ gần gũi, rất Việt Nam, sâu sắc với đầy đủ ý nghĩa nhân văn của dinh dưỡng và phát triển bền vững.
| Cho đến nay, đường lối chiến lược dinh dưỡng vẫn được duy trì, đổi mới phù hợp theo từng giai đoạn và triển khai rất hiệu quả. GS Từ Giấy có công lớn trong đào tạo nguồn nhân lực và xây dựng một đội ngũ chuyên ngành dinh dưỡng thực phẩm ngày càng lớn mạnh, được đánh giá cao ở trong và ngoài nước. |
Lãnh đạo Nhà nước thăm và làm việc tại Viện Dinh dưỡng quốc gia GS LÊ DANH TUYÊN
